Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 84

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 84
HASKOLI ÍSLANDS Háskóli íslancls. Aðdragandi cið stofnun háskóla. Einn liður í sjálfstæðisbaráttu íslendinga var krafan um stofnun hóskóla. Jón Sigurðsson bar fram tillögu um stofnun „þjóðskóla“ á binu fyrsta endurreista alþingi 1845 og sést af nafninu, hvað fyrir honum vakti: að búa ekki aðeins til einbættismannaskóla, heldur einnig stofna til háskóla, þar sem kennt væri flest af því, sem þjóðinni mætti til gagns verða. I þessum anda var stofnuð atvinnudeild há- skólans 1937, er hafa skyldi á hendi rannsókn- ir um fiskveiðar, landbúnað og iðnað, og síðar fyrir. Bar hann frumvarp sitt um stofnun þótt svo hafi ekki orðið ennþá. Með tillögu Jóns Sigurðssonar var fyrst lireyft liugmynd- inni um háskóla, er Benedikt Sveinsson barðist síðar fyrir. Bar hann frumvtrp sitt um stofnun háskóla fram 1881, og var það samþykkt á þinginu 1883, en synjað staðfestingar. Siðan var þessu máli oft hreyft, og loks kom að þvi, að háskólafrumvarp var samþykkt 1909 og staðfest af konungi 30. júli s. á. Þá höfðu 3 embættismannaskólar verið starfandi: Presta- skóli íslands frá 1847, Læknaskóli íslands frá 1870, en kennsla i læknisfræði hófst þó 1862, og loks Lagaskóli íslands frá 1808. Þegar há- skólinn var stofnaður á aldarafmæli Jóns Sig- urðssonar 17. júní 1911, voru þessar þrjár deildir sameinaðar í háskólanum og var bætt við nýrri deild, heimspekideild, og urðu þá kennarar og dósentar 11, en aukakennarar voru 7 og starfsiiðið ]ivi 18, en auk þess nokkr- ir menn aðrir, þar á meðal A. Courmont, er varð fyrsti erlendi lektorinn við háskólann. Háskólanum var fengið húsnæði á efstu hæð Alþingishússins, og voru þar 4 kennslustofur auk kennarastofu. Fyrsti rektor var prófessor dr. Björn M. Ólsen, og innritaðir stútentar voru 45. Þetta var ekki stór stofnun, en kunnugt er um ýmsa erlcnda háskóla, er hófust frá örfáum neinendum og fáum kennurum til vold- ugra stofnana. Verst var, að Háskóli íslands varð að hírast í sinum húsakynnum fram til 17. júní 1940, er nýja háskólabyggingin var vígð, eða samtals i 29 ár. Þróun háskólans. Þróun háskólans hefur verið mjög ör, sem sést m. a. á því, að stúdentum fjölgaði jafnt og þétt. Þeir voru 1911 aðeins 45, eins og sagt var frá, en 1936 voru skrásettir stútentar 182 1946 ” ’> ” 488 1958 ” ” ” 789 Samtímis fjölgaði kennaraliði háskólans mjög, og eru á þessu ári nál. 100 kennarar starfandi. Það leikur ekki vafi á því, að þessi öra þróun er að ýmsu leyti að þakka stofnun happdrættis háskólans 19. júni 1933, og var með því veittur einkaréttur til peningahapp- drættis til byggingar fyrir háskólann. Sumum óx í augum stærð háskólabyggingarinnar og héldu, að hún myndi duga 600 ár fram í tím- ann, þótt sannleikurinn sé, að byggingin er orðin of lítil fyrir starfsemina, og er í undir- búningi að reisa m. a. sérstakt hús fyrir lækna- deild, auk náttúrugripasafns rikisins, er há- skólinn hefur skuldhundið sig til að koma upp fyrir ágóða af fé happdrættisins, auk annarra bygginguna. Þegar þingmönnum var boðið að skoða háskólabygginguna 1940, liafði einn þeirra á orði: Getur nokkur maður ratað um þessa byggingu? (i henni munu vera nálægt 100 herbergi). Happdrættisleyfi háskólans var veitt til nokk- urra ára i byrjun, en hefur verið framlengt, Dr. Alexander Jóhannesson. og er siðasta framlengingin liundin við næstu 15 árin (frá 1959). Háskólanum ber þó að greiða fyrir þetta sérleyfi 20% af nettóárs- arði, og hefur sú upphæð numið nál. 4 millj- ónum króna á fyrstu 25 árunum, en 16 millj- ónir runnið til háskólans. Þótti mörgum há- skólamönnum þetta hörð kjör, þareð happ- drætti háskólans er langsamlega bezta liapp- drætti landsins (greiðir 70% af veltunni i vinninga), en önnur happdrætti, sem bjóða verri kjör, greiða engan ríkisskatt. Margar aðrar byggingar hafa risið upp: Gamli stúdentagarðurinn, er var vígður 1934, Atvinnudeild liúskólans 1937, Nýi stútcnta- garðurinn 1940 og íþróttahús háskólans 1945 —49. Auk þess hefur verið reist Rannsóknai•- stofa háskólans við Barónstig og þar rétt hjá og i nánu sambandi Dlóðbankinn auk Tilrauna- stofnunariiuiar i meinafræði á Iveldum (vegna húsdýrasjúkdóma), er Rockefellerstofnun Bandaríkjanna og ríkisstjórn Islands létu reisa í sameiningu. í nánu sambandi við liáskólann er Þjóðminjasafn íslands, er stendur á há- skólalóðinni, eins og fyrirhugað er um Náttúru- gripasafnið. Þá liafa verið innréttaðar rann- sóknarstofur í kjallara háskólabyggingarinnar fyrir lyfjafræði lyfsala, rannsóknarstofa í lifeðlisfræði, en tilraunastofur í eðlisfræði og efnafræði hafa verið innréttaðar í viðbótar- byggingu íþróttahússins, og rannsóknarstofum fyrir náttúrufræðirannsóknir og væntanlegt Náttúrugripasafn hefur verið komið fyrir i húsinu nr. 105 við Laugaveg, en háskólinn hefir keypt þar hæð (nálega 605 fermetra) i stórhýsi. Atvinnudeildin hefir vaxið hröðum fetum, og er fiskideildinni komið fyrir i leigu- húsnæði við Skúlagötu 4, Dyggingaefnarann- sóknum á Lækjarteigi 2, og Dúnaðardeild hefir samvinnu við nokkrar stöðvar uppi í sveit. Loks er verið að reisa Kvikmyndahús háskótans, sem á um leið að verða hljómlistar- höll Reykjavikur og kemur í stað Tjarnarbíós, sem hefir verið rekið um áraskeið til að afla háskólanum tekna. Þá eru enn fyrirhugaðar ýmsar byggingar, þegar um hægist, m. a. Félags- heimili stúdenta og nýr slútentagarður (lijóna- garður, þvi að mjög margir* stúdentar kvæn- ast nú, meðan á námi stendur). Deildir háskólans og kennsla. Deildirnar eru guðfræðideild, læknadeild, laga- og viðskiptadeild, heimspekideild og verkfræðideild. Er þeim raðað eftir aldri. í guðfræðideild eru 4 prófessorar, 1 dósent og 2 aukakennarar. Læknadeildin er þrískipt: 1. læknisfræði, og eru þar 9 prófessorar, 10 dósentar, 5 lekt- orar, og auk þess kenna þar 3 læknar. Er enn áformað að bæta við einum prófessor i geð- sjúkdómafræði, er um leið sé yfirlæknir á Kleppi. 2. 1 tannlæknafræði er einn prófessor, en auk þess kenna þar 7 aðrir, er ýmist eru nefndir aukakennarar, dósent (1) og lektor (1). 3. Lyfjafræði lyfsala kenna 1 dósent og 3 aðrir. Samtals kenna þá i læknadeild um 40 manns. 84 VÍSIR 50 ÁRA Afmælisblað VÍSIS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.