Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 91

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 91
■ ' WHiiþr * N\ • Ti • ái ^ ' ' :\Æ 'fífifj1 ■ ; BRÝNIÐ FYRIR BÖRNUNUM AÐ FARA YARLEGA MEÐ ELDINN. ÞAÐ HEFUR MARGSANNAST, SEM MÁLTÆKH) SEGIR: OFT VELDUR LÍTBLL NEISTI STÓRU BÁLI. ATHUGIÐ, AÐ HAFA TRYGGINGAR YDAR ÁVALLT í SAMRÆMI VIÐ VERÐLAG. a I m e n n a r ALMENNAR TRYGGINGAR H. F. PÓSTHÚSSTRÆTI 9 — SÍMI 17700. honum þó að draga upp ógleymanlegar mynd- ir af íslandi: Áfcingar, en bezt að túlka hug sinn til æskustöðva og ævistarfs: Á Rauðsgili, 1 Árnasafni. Að fágun forms og Ijóðrænni fullkomnun taka fáir honum fram. Af núlif- andi skáldum minnir Heiðrekur Guðmundsson þó einna mest á Stein i beiskri þjóðfélags- ádeilu og sálfræðilegri innsýn. Þar mun samt vera fremur um andlegan skyldleika að ræða en áhrif. Sérstæð og ólík öðrum að efni og stíl eru Ijóð Guðfinnu frá Hömrum. Þau eru náskyld hljómlist, kliðmjúk, fáguð og frábærlega hrein. Guðfinna var mjög tónmenntuð-, ann- aðist söngkennslu meðan heilsa leyfði, en and- aðist fyrir aldur fram. Hið undurfagra kvæði, Með sól, var siðasta kveðja hennar til lífsins. Á mörkum rótfestu og nýjabrums virðast Ijóð Halldóru B. Björnsson vera, og mun þó gamli tíminn eiga þar sterkari ítök, eins og bezta kvæði hennar, Á Þjóðminjasafninu, ljósast sýnir. Á svipaðan hátt togast hefðbundið form og laust um Kristin Pétursson; sbr. t. d. kvæðin Gamalt vorstef og Vor ökuför i Sól- gull i skýjum. Margrét Jónsdóttir kveður „hefð- bundið", m. a. fagra sálma, en Jakohina Sig- urðardóttir ádeilurömm landvarnarljóð._ ÁHRIF ÖG ÞRÓUN Ástsælasta ljóðskáld timabilsins og aldarinn- ar til þessa er Davíð Stefánsson frá Fagraskógi. Davíð er Eyfirðingur að uppruna, hefur alla ævi átt heima við Eyjafjörð og virðist hvergi annars staðar geta þrifizt. Um leið og hann öllum skáldum norðlenzkari, sem nú eru uppi, en jafnframt þvi svo þjóðlegur sem verða má, enda þjóðskáld i þess orðs réttu merkingu. Enginn núlifandi Ijóðasmiður hrífur lesandann i slikar hæðir sem DaVíð. Um hann sameinast allir. Áhrif á yngri Bragabræður hefur enginn haft sem Davið. Með þeim fyrstu, sem virðast hafa orðið fyrir áhrifum af Davið, er Jón Magnússon, og var hann þó flestum sjálfstæð- ari. Jón var sunnlenzkt skáld. Andlega skyld- astir Davið eru þó ýmsir Norðlendingar. Sem dæmi má nefna Guðmund Frímann, er hefur lýst heimþrá kaupstaðarbúans í sveit sina og um leið óslitanlegum tengslum hans við mold- ina flestum betur. En þessi huglæga frænd- semi eða áhrif — oft er örðugt að gera sér grein fyrir, hvort heldur er — ná einnig vest- ur á firði. í Ijóðum Guðmundar Inga kemur fram sams konar eða hliðstæð aðdáun á gróður- lífi og virðing fyrir sveitastörfum, sem er svo snar þáttur í skáldskap Davíðs. Munurinn er þó gagnger, þar sem Guðmundur Ingi rækt- ar kál sitt og sauðfé sjálfur i mótsetningu við flest önnur meiri háttar nútímaljóðskáld vor, að nafna hans Böðvarssyni einum undanskild- um. En svo að einnig sé seilzt til Austurlands, þá grunar mig, að Fagraskógarskáldið hafi ekki látið hörpuleikara eins og Þorstein Yaldi- marsson, því siður Kristján frá Djúpadæk, ósnortna. Eða skyldi suðrænan, sem er gædd sömu töfrum á öllu svæðinu milli Vatnsskarðs og Dimmafjallgarðs hafa verið hér að verki? Og nú kemur mér i hug eitt af yngstu skáld- unum, Skagfirðingurinn Hannes Pétursson. Snertir ekki þjóðsagnatónninn frá langspili hans svipaðan streng i sál lesandans og gigju- grip Daviðs af þeim toga? Breytingarnar í ljóðagerð þessarar hálfu aldar endurspeglast þó hvergi eins vel á ein- um stað og í kvæðum Jóhannesar úr Kötlum. Meðal Ijóðskálda tímabilsins hefur Jóhannes sérstakastan og áþreifanlegastan þroskaferil. í fyrstu bókum sínum er hann rómantískur sem 19. aldar skáld og kveður hefðbundið, sem kallað er, en verður æ raunsærri, þegar hann kemur fram undir miðjan aldur, gerist róttækur i skoðunum, kastar jafnvel stuðlum og rimi fyrir borð um skeið. Fá af skáldum þessarar aldar hafa gert söguefnum jafn djarf- leg skil, né heldur ort skarpari þjóðfélags- ádeiluljóð en Jóhannes. Oft er sem islenzk náttúra fái ynnilegt mál, ekki sízt i ljóðum hans frá siðari árum. Þannig er þróun Jóhann- esar táknræn fyrir umbrötin i íslenzkri ljóða- gerð um meir en þrjá áratugi, síðan Bí, bi og blaka kom út 1926: frá rómantik til raunsæis- kenndrar ádeilu, gegn auðvaldi fyrst, en siðan styrjöldum og loks til náttúrudýrkunar. Og þó að Jóhannes sé ekki óskeikull í smekk- vísi, þá hafa fá núlifandi ljóðskáld meiri spennividd eða þanþol á strengjum. Áþekk þróun og lífsskoðun sem hjá Jóhann- esi, rammislenzk og alþjóðleg um leið, birtist i ljóðum Guðmundar Böðvarssonar bónda á Kirkjubóli i Hvitársiðu. í fyrstu bók hans, Kgssti mig sól, gætir mjög rómantikur sveita- lífsins, að visu tregablandinnar. En skáldið leitar ekki mikið út fyrir héraðið og hug- myndaheim sögu og sagna. Siðan orkar styrj- öldin mjög á hann, bæði hin raunverulega og eins kalda stríðið með afleiðingum þess: dvöl setu- og varnarliðs i landinu. Hann kviðir áhrifum á þjóðerni, tungu, manndáð og heiðar- leik fólksins. Guðmundur Böðvarsson er hvorki svo byltingagjarn i skoðunum né formi sem Jóhannes. Til þess er hann e. t. v. of tengdur Framhald á bls. 109. EINUNGIS URVALS VORUR Skólavörðustíg 2 & Vesturveri Áfmælisblað VlSIS VÍSIR 50 ÁRA 91
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.