Vísir - 14.12.1960, Síða 101

Melaskólinn
2. að skrifa læsilega og hreinlega snarhönd.
3. fjórar höfuðgreinar reiknings með heilum
tölum og brotum og geta notað þær til þess
að leysa úr auðveldum dæmum, sem koma
fyrir i daglegu lífi, meðal annars til þess
að -reikna flatarmál og rúmmál einföld-
ustu hluta; það skal og vera leikið í þvi
að reikna með lágum tölum í huganum.“
í nýju fræðslulögunum svokölluðu frá 1946
er sagt, hvers krafizt er til barnaprófs, en það
próf er tekið ári fyrr en gamla fullnaðar-
prófið, þ. e. árið, sem barnið verður 13 ára.
Til barnaprófs er krafizt:
„1. Að geta lesið móðurmálið skýrt og áheyri-
lega með gallalitlum framburði og sagt
munnlega frá þvi, sem lesið er. Að geta
gert skriflega, nokkurn veginn ritvillu- og
mállýtalausa grein fyrir kunnugu efni. Að
geta leyst sæmilega úr réttritunarverkefni,
þar sem fyrir koma dæmi um helztu undir-
stöðureglur íslenzkrar réttritunar. Að
kunna utanbókar nokkur íslenzk kvæði,
einkum ættjarðarljóð og söguljóð, geta
greint frá efni þeirra með; eigin orðum
og vita nokkur deili á höfundum þeirra.
2. Að skrifa læsilega og hreinlega rithönd.
3. Að kunna fjórar höfuðgreinar reiknings
með heilum tölum og að sýna nokkurra
leikni í því að beita þeirri kunnáttu til
úrlausnar einföldum dæmum, sem koma
fyrir i daglegu lifi, m. a. til að reikna út
óbrotið flatarmál. Um prófkröfur í öðrum
lögboðnum námsgreinum skulu sett ákvæði
i prófreglugerð jafnframt ákvæðum um,
hvernig meta skuli í einkunnum lágmarks-
kröfur til að standast próf.“
Eins og sést á þessum samanburði, eru
kröfur nú i liöfuðgreinum að heita má þær
sömu og fyrir 50 árum, en nemendur skulu
hafa náð þeirri kunnáttu ári fyrr nú en þá.
Þess her þó að gæta, að þá var skólaskylda
í Reykjavík 4 ár, en er nú 6 ár til barnaprófs.
Árlegur skólatími mun vera svipaður. Nú í
haust verður lögð fram ný námsskrá, sam-
ræmd fyrir allt skyldunámið.
Þó að fræðsluskylda árið 1910 væri aðeins
4 ár. voru 8 bekkir í barnaskólanum, og mörg
börn byrjuðu 8, 7, og fáein 6 ára í skólanum.
Af 809 börnum í Barnaskóla Reykjavíkur
skólaárið 1910—’ll voru 97 9 ára hörn, 61
8 ára, 20 7 ára og 3 6 ára börn.
Vikulegur stundafjöldi 1910 í Barnaskóla
Reykjavíkur var í 1. hekk 20 stundir, 2. b.
24, 3. b. 26, 4. b. 24, 5. b. 28, 6. b. 26, 7. b.
29 og 8. b. 29 stundir eða alls 206 vikustundir
auk leikfimi og matreiðslu stúlkna.
Nú eru vikustundir 8 skyldunámsáranna
þessar. í barnaskólunum i 7 ára bekk 18,
8 ára b. 21, 9 ára b. 24, 10 ára b. 27, 11 ára
b. 30 og 12 ára b. 32 stundir, og i unglinga-
deildunum viðast 32 st. i 1. b. og 35 st. í 2. b.,
verða þetta samtals 219 vikustundir, en sé leik-
fimi dregin frá, verða vikustundirnar 202 eða
4 færri en 1910. Iiver kennslustund hefur
stytzt úr 50 mín. í 40 i barnaskólunum og
45 í ungl. og gagnfræðaskólum.
Það er fróðlegt að sjá, hv.ernig skipting
milli námsgreina befur breitzt. Tölurnar bér að
neðan eru samanlagður slundafjöldi á viku i
námsgreinum, í fyrsta dálki í öllum bekkjum
1910, í 2. dálki í 6 bekkjum barnaskólans og i 3.
dálki í barnaskólum og unglingadeildum
samtals 1960.
Stundafjöldi 8 fyrstu skólaárin.
Námsgrein 1910 1960 til barna- prófs 1960 alls til ungl- ingaprófs.
fslenzka 39 49 61
Skrift 23 16 18
Reikningur 35 30 40
Lesgreinar 52 20 34
Átthagafr. 5 5
Danska 14 8
Enska 8 5
Söngur 8 5 5
Teikning 11 6 10
Handavinna 16 10 16
Samtals 206 141 202
Að auki var matreiðsla fyrir stúlkur 1910
í 3 bekkjum, en er nú i tveimur.
Á þesu sést, að þáu börn, sem sátu i öllum
8 bekkjum skólans 1910 fengu að stundafjölda
lieldur meiri kennslu en nem. fá nú á skóla-
skylduárunum. Hins ber þó að gæta, að það
voru aðeins fá börn, sem sátu í öllum bekkj-
unum. Aðeins lítill hluti sat i 8. bekk. Vorið
1911 voru rúml. 160 börn í 3. og 4. b., rúml.
130 i 5. b., 69 i 6. b., 45 í 7. b. og aðeins 18
í 8. bekk. í bekkina var ekki raðað eftir aldri,
í flestum voru börn úr 4—5 aldursflokkum og
14 ára neinendur luku skólanámi úr 4.—7.
bekk.
Það er liægt að bera saman stundafjölda,
lengd námstíma og annað slíkt, en aðalatriðið,
sjálft skólastarfið og árangur þess er bins
vegar erfitt að vega og meta og því lítt ger-
legt að bera saman tvö tíinabil livað það snertir.
Það er sýnilegt, að mikil breyting befur á þess-
um 50 árum orðið á dreifingu stundafjöldans
milli námsgreina. Ilelztu breytingarnar eru í ís-
lenzku, sem hefur mun fleiri stundir nú en þá,
og i svokölluðum lesgreinum, þ. e. kristin-
fræði, landafræði, náttúrufræði og sögu, en
þar er stundafjöldinn nú aðeins % af því,
sem hann var þá samtals, í öllum bekkjum.
Árangur námsins hefur allan timann verið
mældur með prófum, en prófum er löngum fátt
sameiginlegt nema nafnið, og þau eru þvi
óliæf til samanburðar. Undantekning frá þvi
er þó fullnaðar- (barna-) próf í lestri, sem
liefur verið með sama sniði og einkunnagjöf
farið eftir sömu reglum frá 1930. Getur því
verið fróðlegt að líta á nokkrar einkunnir í
lestri frá þessum árum.
Lestrareinkunnir 9 og 12 ára barna.
12 ára 9 ára
Eink. Eink. Eink. Eink. Eink. Eink.
Ár. 8-10 5-8 0-5 8-10 5-8 0-5
% % % °/o % %
1958 74.34 23.73 1.93 27.25 52.07 20.68
1953 74.97 22.90 2.13 41.48 45.52 13.00
1944 61.52 32.12 6.36 18.83 40.89 34.28
1936 61.73 31.03 7.24 22.00 42.70 35.30
Tölurnar frá 1936 eru af öllu landinu,
frá hinum árunum aðeins úr Reykjavik.
Á þessum einkunnum sést, að um almenna
framför i lestri er að ræða á þessu timabili,
en enn þarf að auka þar við. Hitt er einnig
mikils virði, að réttritun skólabarna er nú
almennt betri en nokkru sinni fyrr. Flámæli
var orðið hér ískyggilega algengt, en kennar-
ar skáru upp herör gegn þvi með þeim árangri,
að það er nú að mestu horfið.
Á síðustu fimmtíu árum hafa kennsluhættir
furðu lítið breytzt. Lexíunám og yfirheyrsla
hefur allan timann verið ríkjandi kennslu-
aðferð. Margir kennarar hafa þó breytt til
og komið með nýjungar, gert nemendur að
Afmælisblað YÍSIS VÍSIR 50 ÁRA
101