Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 102

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 102
Leikfimi í Miðbæjarskóla 1914. Kennari Steindór Björnsson frá Gröf. virkari þátttakendum með sjálfstæðu starfi t. d. vinnubókum o. fl. Hins vegar hafa ýmis ný kennslutæki og hjálpargögn verið tekin í notkun. í reglugerð frá 1908 eru talin upp þau kennslutæki, sem hver fastur barnaskóli skuli hafa, og var það allmikið: landakort, veggmyndir i kristinfræði og náttúrufræði, hnattlíkan, hjálpartæki við reikningskennslu o. fl. Þessi tæki eru að sjálf- sögðu notuð enn, auk segulbanda, skugga- mynda og kvikmynda, sem aðallega hafa kom- ið síðustu 15 árin. Segulbönd eru einkum notuð við kennslu i erlendum málum. Flestir skólar í Reykjavík eiga bæði kvikmynda- og skuggamyndavél. Nokkurt safn skuggamynda er í skólunum sjálfum, en auk þess hefur Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur safn skugga- og kvikmynda til útláns. Eru það um 1100 myndræmur og 125 kvikmyndir. Fræðslumála- skrifstofan hefur einnig stórt safn kvikmynda. Eru þetta vafalaust einhver beztu kennslutæki, sem kennarar hafa fengið til þessa, einkum í landafræði, náttúrufræði og sögu. Nemendur. Haustið 1910 innrituðust 830 nemendur i Barnaskóla Reykjavíkur, þar af 648 fræðslu- skyldir, þ. e. 10 ára eða eldri, en 182 innan fræðsluskyidualdurs eða 7—10 ára. Af þessum 182 börnum munu 53 hafa fengið ókeypis kennslu, en samþykkt var að veita 3 börnum eftirgjöf á hálfu skólagjaldi. Það skilyrði var sett fyrir viðtöku 7 ára barna, að eigi þyrfti að fjölga kennslustundum. Þá voru ibúar bæjarins 11449 að tölu og nemendur þvi rúmlega 7% af ibúunum. Samtímis vexti bæjarins óx nem- endatalan jafnt og þétt þannig, að i haust er áætlað að tala nemenda í barna- og gagnfræða- skólum bæjarins verði 12100 eða um 16,5% af íbúatölu bæjarins. Á eftirfarandi töflu sést þessi aukning, og eru nemendur gagnfræða- skóla teknir sér. Nemendur i einkaskólum eru ekki meðtaldir. Einhver brögð munu hafa verið að því, að utanbæjarbörn hafi sótt skóla hér, enda sam- þykkir skólanefnd á fundi 31. ág. 1910 að fela borgarstjóra að ráða i hverju einstöku til- íbúar í Nem. i barnask, Ár. Reykjavik Tala % 1910 11449 830 7,25 1920 17450 1378 7,89 1930 28052 2419 8,62 1940 37897 4188 11,05 1950 56251 4857 8,63 1959 70853 8087 11,41 feili, hvort börn, sem eiga heima utan Reykja- víkur, skuli fá inngöngu i barnaskólana og þá með hvaða kostum. Á árunum 1910—1920 verða nokkrar breyt- ingar á, hvernig skólabörn skiptast eftir aldri. Yngri börnunum fækkar smátt og smátt, því að vegna þrengsla i skólahúsinu verða þau að víkja sess fyrir þeim eldri. Má geta þess, að 1913 var auglýst, að þau börn, sem væru yngri en 8% árs, gætu ekki vænzt skólavistar. Skólanefndin ræddi iðulega um ýmsar ráðstafanir til þess að koma sem flestum börnum fyrir i skólahúsinu, t. d. að fækka kennslustundum, kenna hverjum bekk aðeins annan hvern dag o. s. frv. En niðurstaðan mun ávallt hafa orðið sú, að alltaf var troðið fleirum i húsið, svo að jafnan sótti skólann tölu- verður hópur barna innan 10 ára aldurs. Skólagjöld lögðust niður 1908 með setningu fræðslulaga fyrir fræðsluskyld börn, en héldust fyrir yngri börnin til 1930, þá lögðust skóla- gjöld niður með öllu. Síðustu árin nam skólagjaldið 20 krónum á ári, en var 12 rd. árið 1830, er skóli tók hér fyrst til starfa. Árið 1910 voru, eins og fyrr segir, 830 nem- endur í 31 bekkjardeild i barnaskólanum eða 26,8 að meðaltali í bekk. Sl. vetur voru i barna- og gagnfræðaskólum bæjarins 11755 nemendur í 431 deild eða 27,3 að meðaltali. Eftirfarandi tafla sýnir tölu nemenda og fjölda deilda á tímabilinu 1910—1960. Ár Nem. Deildir Meðaltal 1910 830 31 26,8 1920 1378 47 29,3 1930 2795 97 28,8 1940 4730 175 27,0 1950 6869 265 25,9 1959 11755 431 27,3 Kennarar. Fram að 1909 voru engir kennarar fastráðnir nema skólastjóri og aðstoðarkennari hans. En það ár var lagt til á skólanefndarfundi, að stofnaðar væru 2 fastar kennarastöður með 1000 kr. árslaunum. Að fenginni sam- Nem í gagnfr.sk. Nemendur alls. Tala % Tala % 830 7,25 1378 7,89 376 1,34 2795 9,96 542 1,43 4730 12,48 2012 3,67 6869 12,30 3668 5,18 11755 16,59 þykkt bæjarstjórnar voru stöðurnar auglýstar, og 18. sept. voru þær Laufey Vilhjálmsdóttir og Thora Friðriksson ráðnar til starfsins. Thora Friðriksson sagði lausu starfi sinu frá L nóv. sama ár, og næsta ár var séra Bjarni Hjaltested ráðinn fastur kennari. Haustið 1910 eru þvi 4 fastráðnir kennarar við skólann. Morten Hansen skólastjóri, Sig- urður Jónsson aðstoðarkennari, siðar yfirkenn- ari, auk þeirra tveggja, sem fyrr voru nefnd. Ennfremur eru ráðnir 32 stundakennarar, og og voru þvi alls haustið 1910 36 kennarar starfandi við skólana. Eðlilega leita stundakennararnir brátt eftir að verða fastráðnir, en mikil tregða er hjá skólanefndinni i þvi máli. Það er ekki fyrr en 1917, að fastráðnum kennurum fjölgar, en þá voru ráðnir 16 fastir kennarar, og 1920 er 31 fastur kennari við skólann og 8 stunda- kennarar. Samfara vexti bæjarins og fjölgun nemenda fjölgaði kennurum. Sl. skólaár voru starfandi 236 fastir kennarar við barnaskóla bæjarins og 44 stundakennarar. Við gagnfræða- skólana voru 148 fastir kennarar og 95 stunda- kennarar. Aiis störfuðu þvi 523 kennarar við barna- og gagnfræðaskóla bæjarins, þar af 384 settir eða skipaðir. Fyrst lengi vel voru konur í meiri hluta í kennaraliði skólans. Haustið 1910 störfuðu, eins og fyrr segir, 36 kennarar við skólana, þar af 15 karlar og 21 kona. Tíu órum siðar er tala kennara 39, þar af 18 karlar og 21 kona. Eftir það fer hlutfallið að breytast, þann- ig að 1930 voru af 79 starfandi kennurum 41 karl og 38 konur. Skólaárið 1958—59 voru af 375 föstum kenn- urum aðeins 143 konur en 232. karlar. Árið 1910 munu fastalaun skólastjóra hafa verið kr. 2000.—, aðstoðarkennara kr. 1500.— og laun annarra fastra kennara kr. 1000.— eins og fyrr segir. Þetta haust var gerður sérstakur ráðningar- samningur við timakennara skólans, og fjallar 3. gr. um kaupið og hljóðar svo: „Kaup fyrir hverja klukkustund er 60 aurar 2 kennsluárin fyrstu, þá 75 aurar 3 ár og 90 aurar upp frá þvi og að auki þóknun fyrir heimavinnu, við leiðréttingar isl. stila i 5., 6., 7. og 8 bekk og danska í 7. og 8. bekk, 3 aurar fyrir hvern nemanda á viku, ef kennarinn hefur það starf á hendi i fleirum en einum þessara bekkja.1) Næstu ár fara kennarar oftlega fram á hækk- un á stundakaupi, en því er synjað lengi vel. En á striðsárunum 1914—18 hækkar kaupið þannig, að árið 1920 eru árslaun skólastjóra kr. 3000.—, laun yfirkennara kr. 2600.—- og laun kennara frá kr. 1500.— upp i kr.2000.— eftir starfsaldri. Kaup stundakennara var þá 1.20 kr. á kennslustund auk dýrtíðaruppbótar og 10 aurar á verkefni i stað 3ja aura 1910. Nú eru launakjör skólastjóra mjög mismun- andi eftir þvi hvers konar skólar það eru, sem þeir stjórna en árslaun kennara eru i mörgum flokkum, eftir því við hvaða skóla- stig þeir starfa. Byrjunarlaun barnaskólakenn- ara eru kr. 46.206.96, eftir 4 ár eru laun kr. 64.275.72, stundakennarakaup kr. 38.57 á klukkustund. Byrjunarlaun kennara við gagnfræðastig eru kr. 50.251.20, en full laun kr. 68.949.96. Stundakennarakaup er kr. 51.22 á kennslustund. Ár Barnaskólar Gagnfræðaskólar Fastir Stk. Alls Fastir Stk. Alls 1910 4 32 36 1920 31 8 39 1930 69 10 79 9 41 50 1940 99 25 124 10 46 56 1950 135 23 158 67 53 120 1959 236 44 280 148 95 243 Erfitt er að bera saman laun kennara þá og nú. Hitt er vist, að kennarar telja sig enn mjög lágt launaða miðað við aðra starfshópa. Ekki skal hér farið nánar út í það mál, en vissulega ber brýna nauðsyn til, að launakjör kennarastéttarinnar séu þannig, að árlega hverfi ekki margir ágætir starfskraftar frá skólunum að öðrum störfum, sem eru betur Kvennaskólinn er talinn með gagnfræðaskólunum. 102 VÍSIR 50 ÁRA Afmælisblað VÍSIS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.