Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 117

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 117
Lækjargata, sumarið 1908. En sagan er ekki nema hálfsögð og tæplega t>að. Hús spretta ekki upp af sjálfu sér nema i teiknimyndum Walt Disney’s. Til þess að byggja hús þarf peninga. Fyrstu húsin i Reykjavík, innréttingar Skúla Magnússonar, voru byggð fyrir kóngsins fé, eða réttara sagt, fyrir sáralitla vexti af þeim blóðpeningum, sem dönsk nýlendukúgun og einokun liafði haft af öllu landinu fram til þess, en nú var skilað aftur í þessu formi. Dönsku kaupmanns- húsin frá fyrri hluta 19. aldar voru fá en vel byggð bindingsverkshús timburklædd að utan -og tjörguð, þar sem ekki hentaði veðráttunnar vegna, að múrsteinninn væri ber í bindings- grindinni eins og altitt er í Danmörku og á Skáni. Þessi hús voru vitaskuld byggð fyrir verzlunararðinn. Einstaka embættismenn gátu Tjyggt yfir sig hús ef þeim hafði safnast fé "fyrir erfðir eða þeir grónir í embættinu. Þessi hús kaupmanna og embættismanna á fyrri Tiluta 19. aldar eru sem óðast að hverfa eða þeim hefur verið breytt svo að litið er eftir af fyrstu gerð þeirra. Góða hugmynd um þægindi þessara húsa og húsaskipan gefur litla húsið, sem stóð bak við Dómkirkjuna, Smiðshúsið, sem nú hefur verið flutt í minja- safnið á Árbæjartúni. í árdaga Reykjavíkur bjó allur almenningur í þeim hýbýlum, sem komið liafði verið upp fyrir handaflan einan. Það voru tómthúsin, torfbæirnir, sem útlendir ferðamenn á öld- inni sem leið liafa helzt um að segja, að séu til óprýði fyrir umhverfið. Úr tómthúsunum eru samt ættir komnar, sá dugmikli stofn, sem reisti bæinn að nýju upp úr aldamótunum þegar möguleikarnir til sjálfsbjargar marg- földuðust með þilskipaútgerðinni. Um aldamót voru gerð út frá Reykjavík 31 þilskip og 10 opnir bátar. Aflinn, sem kom á land var 4500 tonn, en af þeim voru 110 tonn á opnu bátana. Hér má sjá i hendi sér, hverjir aflamöguleikarnir voru þegar þilskip þekktust ekki. En aflinn tvöfaldaðist á næstu tiu árum. Þó hefur þilskipum aðeins fjölgað um eitt, þó að sum árin hafi þau verið fleiri. Fyrsti togarinn kemur 1906, en 1910 eru þeir orðnir 6 og afli þeirra einna 4020 tonn af samtals 9400 tonnum, sem kom á land það órið. Það eru fyrst og fremst þessar tölur, sem lesa verður i tekjudálkinum, þegar skýra þarf hina geysilegu fjárfestingu á fyrsta ára- tua aldarinnar, og það eru þessar tölur, sem renndu stoðunum undir tiltrúna til Reykja- víkur sem bæjarfélags og þeirra mannvirkja, sem bærinn þurfti að hrinda í framkvæmd um og eftir 1910 til þess i raun og sannleika að geta náð vexti og viðgangi, orðið stór. Og hér þurfti að taka hendinni til margs. ,,Ef vatnið kemur ekki til bæjarins verður hærinn að flytja til vatns“, hafði Guðmundur Björnsson landlæknir sagt skömmu eftir alda- mót. Neizluvatn fyrir 5—7 þús. manns var s°tt í fáeina brunna. Óþægindin og umstangið 'ið vatnsburðinn lenti mest á kvenfólkinu og það hafði verið ótrúlega þolinmótt. Eins var með eldsneytið, sem hjá öllum almenningi var mestan part mór, að öflun þess, mótakan sjálf, kom að verulegu leyti niður á kven- fólki og unglingum, auk eldamennskunnar. Það verður að segja stjórn bæjarins til verð- ugs hróss, að fyrstu stórframkvæmdirnar, sem hún ræðst í, var að létta þessum byrðum af kvenfólkinu. Vatnsveitan frá Gvendarbrunn- um kom til bæjarins 1908 og gasstöðin veitti suðugasi um bæinn í fyrsta skipti haustið 1910. Stórlán á þess tíma mælikvarða höfðu verið tekin til þessara framkvæmda. Þau eru að sönnu greidd upp fyrir löngu og Gasstöðin lögð niður fyrir skömmu, þegar enn betri hitunar- og Ijósamöguleikar voru fyrir hendi. En rétt er að hafa í minni, að varla er þess- IJr gömlnm Vestur-íslendingar sigra á Olympíuleikunum. íslenzki hockey-flokkurinn frá Winnipeg, sem nýlega var getið ítarlega hér i blaðinu, hefur unnið fyrstu verðlaun i hockey-leiknum i Antwerpen og eru það gleðileg tiðindi. Frank Frederickson foringi hockey-sigurveg- aranna íslenzku og hinn fræknasti þeirra kom hingað með e. s. íslandi i gær. Hann er annars fluglautinant úr brezka hernum frá þvi í strið- inu og er ráðinn hingað i þágu Flugfélagsins til þess að stjórna flugi í sumar, ef eitthvað verður úr því, sem vonandi verður. Vísir hitti hann að máli og spurði hann frétta úr leiðangrinum til Antwerpen. Hann sagði, að það hefði verið hin veglegasta og skemmtilegasta för fyrir þá „Fálkunga“. Þegar þeir höfðu sigrað aðra hockeyflokka i Kanada þá voru þeir sendir af hálfu þess lands, til að keppa á Olympíuleikunum í Antwerpen í april. — Kepptu margar þjóðir um verðlaunin í þessari íþróttagrein? — Alls sjö, þ. e. Kanada, sem fékk 1. verð- laun, Bandaríkin (2. verðlaun), Tékkóslóvakia (3. verðlaun), Svíþjóð, Sviss, Belgia og Frakk- land. —■ Vakti leikurinn mikla athygli? — Já, svo var að sjá og við fengum mjög lofsamleg ummæli fyrir fimleik og leikni. Og siðast þyrptust menn að okkur og vildu kaupa af okkur helzt allt, sem við gátum losað við okkur til þess að hafa til minja. — Vissu menn þá nokkuð annað en þið væruð réttir og sléttir Kanadamenn? — Já, við héldum þvi allsstaðar á lofti, að um tveim mannvirkjum lokið fyrr en ráðist er í enn stærra. Þrátt fyrir vaxandi útgerð og aukinn skipa- stól, var Reykjavik hafnlaus. Umræður um höfn höfðu farið fram alltaf annað kastið frá því Stillhof skipstjóri lagði út duflinu á Akureyjar-rifi 1854. Kostnaðurinn við hafnar- gerð hafði alltaf vaxið mönnum í augum og við ráðagerðir og áætlanir einar sat. Við svo búið mátti ekki standa. Hin unga höfuðborg axlaði þessa byrði ein og óstudd af lands- stjórninni, enda þótt hún væri með fullar hendur fyrir. Höfnin kom svo 1912, en saga hennar og sagan af stærri og stærri átökum við aðrar framkvæmdir seinni tíma svo sem rafmagns- og hitaveituframkvæmdir eru utan ramma þessarar greinar. Vísisblöðum við værum íslendingar þótt við værum Kan- adaborgarar, og vakti það hvarvetna mikla undrun og var helst að sjá sem mönnum kæmi almennt á óvart, að Islendingar litu út eins og aðrir menn, hvað þá að þeir sköruðu fram- úr í nokkru. Vona ég, að þar sem menn sjá getið um þennan leik, þá leiðréttist þessi mis- skilningur. — Hvað varð um félaga yðar? — Þeir lögðu af stað heimleiðis og munu um það bil að koma heim nú. — Haldið þér að það mætti iðka hocky hér? — Það held ég efalaust. Mér líst vel á tjörn- ina og er hún tilvalinn staður, ef haldið er vel við ísnum á henni. Hockey virðist einmitt vera leikur fyrir íslendinga. Svo fórust Mr. Frederickson orð. Nú verður hann hér næsta vetur að öllum líkindum og virðist hann þá sjálfkjörinn til að kenna unga fólkinu þessa íþrótt. Gæti það orðið til að hleypa fjöri í skautaíþróttina, sem hér er í niðurlægingu. Mr. Frederickson er mjög efnilegur maður að sjá, 24 ára að aldri og hinn hraustlegasti á velli. Hann er fæddur í Winnipeg og aðal- tungumál hans er því enska, sem vænta má. En með því, að bæði eru foreldrar hans íslenzk- ir og svo hefur hann umgengist íslendinga tals- vert mikið, þá talar hann íslenzku og hefur mikinn hug á að fullkomna sig í henni. Hann kvaðst lengi hafa haft hug á að líta land feðra sinna og hann sjái þegar að sér muni ekki bregðast vonir sinar, þótt tíðarfarið sé nokkuð kalt. Mikla trú segist hann hafa á notkun flug- véla hér. (20. og 21. maí 1920). Afmælisblað VÍSIS VÍSIR 50 ÁRA 117
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.