Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 147

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 147
Hann var einskonar rriótor fyrir prentvélar / viðlögum. Jón Guðmundsson, yfirtollvörður, segir frá starfi sínu við Vísi. Jón Guömundsson yfirtollvörður, MeSalholti 11 í Reylflavík, mun hafa gegnt brautryðjanda- starfi hjá Vísi í því skyni að afla blaðinu áskrif- enda. Fram til þess tíma hafði blaöið aðeins verið selt í lausasölu. — Eruð þér fæddur Reykvikingur, Jón? spurði blaðamaðurinn. — Nei, ég fæddist austur á Rangárvöllum árið fyrir aldamótin, en fluttist hingað 1906. —■ Hvenær byrjuðu þér að starfa hjá Visi? — Það hefur liklega verið á 2. eða 3. starfs- ári blaösins. Mig minnir að ég hafi verið 13 ára gamall. — í hverju var starf yðar fólgið? — Það mætti nærri segja, að það hafi verið fólgið i öllu milli himins og jarðar. Ég vann að þvi, sem til féll á hverjum degi, en fékkst þó ekki við ritstörf. Það gerðu aðrir. — Þér söfnuðuð m. a. áskrifendum að Vísi? — Já, og ég held, að ég hafi unnið að því fyrstur allra. Þó minnir mig, að einhver annar maður hafi unnið að því samtimis mér, en man ekki hver það var. — Hvernig gekk? — Upp og ofan eins og gerist og gengur. Ég man, að ég var látinn fara í hvert hús við Lauga- veginn og spyrja menn, hvort þeir vildu ekki gerast áskrifendur. Það var mikill sparnaður fyrir þá, sem ætluðu sér á annað borð að kaupa blaðið, því i lausasölu kostaði það 3 aura, en bróður sinum eitur er dró hann til dauða. Ég skrifaði iangt mál um þenna atburð í Visi og ég man það að Einar ritstjóri hældi mér sér- staklega fyrir þá frásögn. En fréttamennskan var þá á allt öðru stigi en nú, enda um einskonar brautryðjandastarf að ræða i þessu efni. — Hvar skrifuðuð þér fréttirnar? — Stundum heima hjá mér, en stundum lika i lítilli kompu inn af afgreiðslunni. — Unnu fleiri blaðamenn þar? — Guðmundur skólaskáld Guðmundsson sat þar löngum að þýðingum, þar þýddi hann m. a. Cymbilínu fögru sem birtist á þessum árum sem framhaldssaga í Vísi. Annars fékkst Guð- mundur aðallega við þýðingar, en ég þess i stað við fréttaöflun. Einar ritstjóri var sjaldan á skrifstofunni. Hann var á ferð og flugi hing- að og þangað úti i bæ. Annars skrifaði hann taisvert mikið sjálfur, þ. á m. erlendar fréttir, en hann gerði það vist að mestu heima hjá sér. —• Og hvernig var kaupið? — Kaupið! Það var ekki borgað kaup i þá Jón Guðmundsson. áskriftin fyrir allan mánuðinn minnir mig að hafi verið 50 aurar. — Fólk hefur gert sér þetta ljóst? — Sumir. Aðrir sögðust hafa annað við pen- ingana að gera en kaupa fyrir þá blöð. Þeim fannst það hreinn óþarfi að kaupa blað á hverj- um degi. Það var óþekkt á íslandi í þá daga. En svo voru nokkrir, sem tóku mér ágætlega. Ég man sérstaklega eftir Benedikt S. Þórarins- syni kaupmanni, sem gjarnan viidi hafa kunn- ingsskap við mig af því hann vissi að ég hafði mikið saman við prentsmiðjuna að sælda. Sér- staklega bað hann mig að halda öllum fregn- miðum til haga i safnið sitt. Ég man líka eftir Baldvin söðiasmið, sem átti heima innarlega við Laugaveg. Hann tók mér alltaf sem alda- vini og veitti mér hressingu þegar ég kom ein- hverra erinda til hans. — Þér hafið safnað áskrifendum viðar en á Laugaveginum? — Eittlivað við Vesturgötuna líka. Þetta voru tvær aðalgöturnar i bænum. Það var heldur ekki til neins að fara allt of víða um bæinn, þvi það var ekki neinn mannafli til að bera blaðið út nema á takmörkuðu svæði. Það þurfti iíka að taka tillit til þess. — Eitthyað hafið þér gert fleira en að safna áskrifendum? — Eins og ég sagði áðan vann ég að öllu milli himins og jarðar. Ég vann m. a. að inn- daga meira en nauðsynlega þurfti. Auk þess barðist Einar i bökkum með þessa útgáfu sina og gat ekki borgað mikið. Annars man ég ekki nákvæmlega hvað kaupið var, enda mismnnandi eftir afköstum. Ég fékk ákveðið fyrir hvern dálk, sem ég skrifaði, en það var víst litið, því ég man það eitt að ég átti erfitt með að bjarg- ast áfram á þessum árum. Það var ekki bein- línis sultur — en stappaði nærri. Hinsvegar hafði ég gaman af starfinu og hafði áhuga fyrir þvi. Það var mér meira virði en hátt kaup. - — Var samstarfið við húsbóndann gott? •— Já, Einar Gunnarsson var dagsfarsprúður maður og lipurmenni. Ég hygg að hann hafi verið góður blaðamaður sjálfur. Hann hafði líka brennandi áhuga fyrir blaðamennsku og blaðaútgáfu, en hann skorti annarsvegar úthald eða hugrekki til að fara út i harða samkeppni í blaðaútgáfu og hinsvegar háði fjárskortur honum. Þetta hvorttveggja varð til þess að hann hætti við útgáfu Vísis og seldi liann Gunnari frá Selalæk. Skömmu síðar lauk einnig mlnum blaðamennskuferli hjá Vfsi. heimtu fyrir auglýsingar og áskriftir, og svo kora fyrir, að ég var látinn prenta blaðið. — Prenta! Ekki eruð þér prentari? — Nei, ég var notaður sem einskonar mótor fyrir prentvélina þegar á þurfti að halda. Það var að nafninu til einhver mótorgarmur, sem gegndi því lilutverki að knýja prentvélina, en hann vildi bila og þá varð að snúa henni með handafli. — Það hefur varla verið létt verk? — Nei, sannkölluð þrælavinna. En í það var ekki horft, þegar nauðsyn bar til, og þá var gripið til okkar strákanna, ef engir fullorðnir voru við höndina. — Hvað voru margir prentarar? — Aðeins tveir, eigandinn, Davíð Östlund, og svo annar maður, sem ég man ekki hver var. — Hvernig líkaði yður að starfa með þeim Einari Gunnarssyni ritstjóra Vísis og Davið Östlund prentsmiðjustjóra? — Vel. Þeir voru báðir hörkuduglegir menn. Davíð ör, snöggur á lagið og ákveðinn. Einar var fremur fáskiptinn, en hugkvæmur og fljót- ur að átta sig á hlutunum. Hann var góður húsbóndi og mér líkaði vistin hjá honum vel. En það var hinsvegar töluvert að gera hjá hon- um og hann gætti þess, að maður væri ekki iðjulaus. Ég hafði 30 krónur í kaup á mánuði. Það þótti bara gott þá. — Vann ■ Einar einn að ritstjórn Vísis, eða hafði liann einhverja blaðamenn til aðstoðar? — Það voru alltaf einhverjir hjá honum, sem unnu að blaðinu. Ég man t. d. eftir Andrési heitnum Björnssyni, Júlíusi lækni frá Klömbr- um, Lofti Gunnarssyni frá ísafirði og Magnúsi Gíslasyni skáldi. Allir þessir menn voru Einari til aðstoðar á einhvern hátt — við þýðingar, prófarkalestur eða annað. Ég var ekki svo vel inni í þeirri hlið málsins. — Hvar var Vísir til húsa á þessum árum? — Meðan ég var við blaðið, var hann að mestu í Hafnarstræti 18 eða 20 i litlu húsnæði uppi á lofti. Annars var Einar ekki fjáður m-'ð- ur, átti oft i nokkrum fjárhagserfiðleikum < • þurfti oft að flytja úr einum stað i annan. Han • var hugsjónamaður, bjartsýnn á framtið dag- blaðs i Reykjavik, en almenningur sýndi hon- um ekki þann skilning sem skyldi, og undir- tektir voru daufar. í skrifstofu Visis var lítið um húsgögn og enn minna um bókakost í þá daga. Hinsvegar átti Einar allgott bókasafn heima hjá sér að mig minnir, las mikið og gaf út bækur. — Var engin tilraun gerð til þess að útvega Vísi kaupendur utan Reykjavíkur? — Ekki varð ég þess var utan það, að ég var venjulega sendur einu sinni i viku til Hafn- arfjarðar til að selja blaðið þar á götunum. — Hvernig fóruð þér þangað? Ekki voru bifreiðasamgöngur komnar á þá? — Auðvitað fótgangandi. Það þótti sjálfsagt og taldi enginn eftir sér, jafnvel þótt maður væri með dálítinn pinkil af blöðum og bókum á bakinu. Einar lét mig selja fyrir sig útgáfu- bækur sinar á götunum, auk Vísis, en annars voru Hafnfirðingar hvorki ginkeyptir fyrir blöð né bækur. Salan var dræm og af þeim sök- um leiddist mér þessar Hafnarfjarðarferðir. Ég var lika oft þvældur og þreyttur, þegar ég kom heim aftur og stundum svangur, því ekki man ég ef*ir að maður hefði nesti með sér. Stundum kom það fyrir á vetrum, að ég ætlaði að létta mér ferðina með því að fara á skiðum, en skíðin voru ævinlega aðeins til trafala, stórgrýtið stóð allsstaðar upp úr snjónum, svo maður varð venjulega að bera þau lika. I--------------------—--------:------------- LEIÐRÉTTING: Á bls. 108 hefur misprentast síðasta orð- ið i 3. linu kvæðisins. Þar stendur „ .. líð,“ á að vera „ ... lýð,“. J Afmælisblað VÍSIS VÍSIR 50 ÁRA 147
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.