Vísir - 14.12.1960, Qupperneq 150

Sumir mesfu ráðamenn þjóð-
arinnar voru söludrengir
Vísis.
Ein úr hópi elzta starfsliðs Visis er frú
Ragnhildur Líndal Wiese sem nú býr að Karla-
götu 12 i Reykjavik.
Ragnhildur er dóttir Hjartar Lindals bónda
að Núpi í Miðfirði og hún er systir Margrétar
konu Einars Gunnarssonar fyrsta ritstjóra
Visis. Frú Ragnhildur er nú nær sjötug að aldri.
Hún kom fyrst til Reykjavíkur 17 ára gömul
og hefur verið meira og minna viðloða hér
siðan. Hún sigldi ung til Danmerkur og giftist
þar dönskum útskurðarmeistara, Eivind Wiese,
sem nú er starfandi hjá Gamla kompaniinu i
Reykjavík.
— Ég var rúmlega tvitug þegar mér bauðst
vinna sem afgreiðslustúlka hjá dagblaðinu Visi,
sagði frú Ragnhildur þegar fréttamaður innti
hana eftir störfum hennar hjá blaðinu.
— Þér hafið ekki byrjað á afgreiðslustörfum
strax og Visir hóf göngu sina?
— Nei, blaðið var búið að koma út í 1—2 ár
að minnsta kosti þegar ég kom að Visi. Það
var annaðhvort árið 1912 eða 1913.
— í hverju var starfið fólgið?
— Fyrst og fremst algengum afgreiðslustörf-
um, telja blöðin til sölu- og útburðardrengj-
anna, skrifa niður nöfn þeirra og heimilisföng
og taka á móti peningum og blaðaleifum hjá
þeim að sölu lokinni.
í öðru lagi tók ég á móti auglýsingum hjá
fólki og. visaði á ýmislegt sem auglýst hafði
verið í blaðinu. Þá var það siður að afgréiðslan
visaði á heimilisföng og nöfn þeirra sem aug-
lýstu, hvort heldur það var út af týndum eða
fundnum munum, einhverju sem átti að selja
eða kaupa eða þá i sambandi við leiguhúsnæði.
Þetta allt saman var töluverður ábætir á sjálft
afgreiðslustarfið.
— Voruð þér ein við afgreiðslustörfin?
— Stundum og stundum ekki. Margrét systir
min, kona Einars ritstjóra, hjálpaði mér oft.
Eða kannske var það ég sem hjálpaði henni.
— Hvað voru söludrengir Visis margir í þá
daga?
— Ég man það ekki glöggt, en mig minnir
að þeir hafi stundum verið um 60 talsins.
— Og hvað seldu þeir mikið til jafnaðar?
— Því get ég ekki svarað, enda ákaflega mis-
jöfn sala hjá þeim. Sumir voru hörkuduglegir
og seldu mikið, þ. á m. man ég sérstaklega eftir
þeim Guðjóni Ó. Guðjónssyni nú prentsmiðju-
stjóra og Steingrimi Kl. Guðmundssyni, er siðar
varð málari. Þeir voru með ötulustu sölu-
drengjunum. Aðrir drengir voru linari og seldu
minna. En svo fór salan lika eftir veðri og öðr-
um aðstæðum. Annars minnir mig að sala hjá
einstökum drengjum hafi komizt nokkuð á 2.
hundrað þegar vel gekk eða jafnvel meira.
— Voru söludrengirnir jafnt höfðingjasynir
sem synir fátæklinga.
— Já, og var víst enginn greinarmunur á
þeim gerður. Dugnaðurinn réð úrslitum hjá
hverjum einum. En þess má geta að sumir þeir,
sem siðar hafa getið sér nafn í þjóðfélagi voru
og jafnvel sumir mestu ráðamenn þjóðarinnar
voru söludrengir Visis þegar ég vann þar við
afgreiðslustörf.
— Hvernig var afgreiðslurýmið? Var það
ekki heldur þröngt á þessum árum.
— Jú, húsnæðið var í heild litið og af skorn-
um skammti, afgreiðslan sem annað. En af-
greiðslan var auk þess á ýmsum stöðum á þess-
Frú Ragnhildur
Wiese var meðal
fyrstu starfsmanna
blaðsins.
um árum og afgreiðsluplássið því ekki alltaf
jafn stórt.
— Var ekki oft hamagangur og ólæti i strák-
nnum á meðan þeir biðu eftir afgreiðslu?
— Meir en það. Það ætlaði stundum allt af
göflunum að ganga. Þeir æptu og öskruðu hver
í kapp við annan og ætluðu alveg að æra mig.
Ég var lengi í hreinum vandræðum hvernig
ég ætti að venja þá af þessum ósið, en loksins
fann ég ráðið. Ég sagði þeim einn góðan veður-
dag, að þeir sem hæst æptu, fengju blöðin sið-
ast. Ég framkvæmdi þetta og það virtist duga.
— Þetta hafa verið miklir ærslabelgir.
— Já, vissulega voru þeir það. Þeir flugust
stundum á i illu og ætluðu að gera út af hver
við annan. Ég man sérstaklega eftir því eitt
sinn, en þá var afgreiðslan upp á lofti i Hótel
Reykjavik, að ég heyrði óvenju mikil læti
frammi á ganginum og fór þangað til að vita
hverju það sætti. Þá höfðu þeir orðið eitthvað
saupsáttir, réðust á einn strákinn, stungu hon-
um i strigapoka, bundu fyrir opið og voru í
þann veginn að velta honum niður stigann þeg-
ar mig bar að. Ég var vist dálítið tannhvöss i
það skiptið, en stráknum bjargaði ég.
f annað skipti tók strákur upp skammbyssu
þegar ég var ein i afgreiðslunni. Þá leizt mér
ekki á blikuna, en ég reyndi að láta stráksa ekki
sjá hvað ég var ofsalega hrædd og sagði hon-
um að svo fremi sem hann færi ekki á stund-
inni út og afhenti föður sínum vopnið, myndi
ég hringja á iögregluna. Strákur lét sér segjast
og fór. Þetta var 11—12 ára patti.
— Eftir hvaða blaðamönnum munið þér við
Visi á þessum frumbýlingsárum hans?
— Það var víst litið um fasta blaðamenn eins
og nú tiðkast við blöðin. En það voru ýmsir
ígripamenn eða hjálparheRur, sem hlupu undir
bagga og skrifuðu eitt og annað eftir því sem
á stóð og skortur var á efni. Einn þeirra var
Rjörn Rlöndal læknir. Hann var þá nokkuð við
aldur, en ljúfmenni mikið. Hann fékkst einkum
við þýðingar. Annar uppgjafalæknir vann þarna
líka annað veifið, Július Halldórsson frá
Klömbrum, hressilegur náungi og hreinskilinn,
sem átti það til að segja manni vægðarlaust til
syndanna, en hreinskilni hans var ævinlega
full af velvilja og gerð í því skyni að hjálpa
og leiðbeina. Guðmundur skólaskáld Guð-
mundsson var dagfarsprúður maður, rólyndur
og hægur og loks var svo Magnús Gíslason,
hreinn öðlingur, sem öllum þótti vænt um.
Þetta voru helztu aðstoðarmenn Einars Gunn-
arssonar við ritstjórn Vísis.
— Hver safnaði auglýsingum á þessum
árum?
— Auglýsingastjóri eða auglýsingaskrifstofa
var þá ekki til hjá Vísi. Við, stúlkurnar á af-
greiðslunni, tókum á móti þeim auglýsingum
sem bárust. Stundum tókum við á móti greiðslu
fyrir auglýsingarnar, en stundum voru reikn-
ingar fyrir þær sendar seinna. Það fór eftir
því hvað menn voru ,.múraðir“ hverju sinni.
— Hvað var aðallega auglýst i blaðinu?
— Það var mest um smáauglýsingar, sem sið-
an hafa haldizt við Vísi þrátt fyrir harða aug-
lýsingakeppni annarra biaða. Þarna var allt
milli himins og jarðar auglýst, það sem fólk
vantaði og hlutir sem það viidi selja, ennfrem-
ur húsnæði, týndir munir og fundnir. Meira að
segja kom það fyrir að fólk auglýsti eftir maka,
sem annars mátti heita eindæmi þá, þótt nú sé
það algengt orðið. En sérstaklega man ég eftir
auglýsingu, sem vakti að vonum mikla athygli
á sínum tíma. Hún var svohljóðandi:
„Það er ósatt að konan mín, Jóhanna Bjarna-
dóttir, hafi gefið mér inn eitur, en úldinn fisk
og grút í kaffi lét hún sér sæma að gefa mér
ofan í veikan maga“.
Viltu lána mér Vísi ...
Framhald af bls 146.
Gunnarsson, hvort ég mætti kannski gera þetta
gagnvart fleiri aðilum, ef þess væri óskað.
Hann samþykkti þetta, því að lánsviðskipti
þekktust þá á flestum sviðum, og þetta varð
til þess, að ég bar blaðið heim til margra manna
við Þingholtsstræti, Ingólfsstræti, Laufásveg
og Bergsstaðastræti næstu vikur og mánuði.
— Lærðu ekki aðrir af þér að þessu leyti?
•—• Jú, það voru margir strákar, sem tóku
þetta fljótlega eftir mér, og það má víst segja,
að kappið i þessu hafi ekki verið minna en í
sölunni á götunum. Einkum var það Steindór
Árnason, sem var kartinn og hann var svo
stórtækur, að hann tók 300 blöð hjá afgreiðsl-
unni og hafði siðan stráka í vinnu upp á hlut.
Hann fann upp allskonar aðferðir til þess að
koma blaðinu út, sem okkur hinum hafði ekki
liugkvæmzt. Og það voru margir fleiri, sem
voru harðduglegir, og af þeim eru mér minnis-
stæðastir þeir Guðjón Ó. Guðjónsson prentari
og Aaldimar Þórðarson kaupmaður.
— - Og manstu svo ekki eftir einhverju frekar
að endingu?
— Ég veit ekki, hvað það ætti helzt að vera,
því að vitanlega kom margt fyrir hjá olckur
strákunum í þá daga, ekki síður en nú. Kann-
ski var það merkilegasta fréttin i okkar augum,
blaðsölustrákanna, þegar við eignuðumst þjóð-
hetju. Það gerðist 12. júni 1913, að "Vísir
var heldur siðbúinn i prentsmiðjunni hjá Öst-
lund við Kolasund, og vissum við strákarnir
í fyrstu ekki, hvað fyrir hafði komið. Blaðið
var venjulega komið á þeim tíma, sem tiltekinn
liafði verið fyrir löngu. Svo barst skýringin
út og hana gaf okkur Björn Steffensen, nú-
verandi endurskoðandi. Hann sagði okkur, að
íslenzki fáninn, hvítbláinn, sem menn kölluðu,
liafði verið tekinn af báti úti á höfninni. Það
var Einar Pétursson, sem bátinn átti, eins og
menn vita. Við formæltum Dönum vitanlega,
því að þetta hleypti öllum í ham, en þá var
það að einn úr okkar liópi, Sigurður S. Thor-
oddsen, brá sér upp að stjórnarráði og skar
niður danska fánann, sem þar blakti. Þá var
búið að borga Dönum í sömu mynt, og við
eignuðumst hetju i okkar hópi:
150
VÍSIR 50 ÁRA
Afmælisblað VÍSIS