Vísir - 14.12.1960, Qupperneq 151

Sölulaun fyrir 200 eintök
nægðu / 20 bíóferðir.
Einn af fyrstu blaðsöludrengjum Vísis var
Steingrímur Kl. GuSmundsson málari að Bergs-
stöSum viS Kaplaskjólsveg i Reykjavík. Hann
er fæddur árið 1900 og stendur því rétt á
sextugu.
— Ég er barnfæddur Reykvíkingur, sagði
Steingrímur í viðtali við Vísi, og var í hópi
fyrstu blaðsöludrengja Visis. Ég man aS ég var
tíu ára gamall þegar ég byrjaði að selja blaðið,
og það gefur einmitt til kynna að ég hafi selt
það strax á fyrsta útkomuári þess.
— HvaS kostaði blaðið þá?
— Þrjá aura og af þvi fengum við einn eyri
í sölulaun.
— Ekki hefur það verið mikið.
— Mikið! Það var nú bara alls ekki litið.
Þetta var ein af fáum tekjulindum drengja í
Reykjavík á þeim árum og þótti það stórkost-
legt að geta unnið sér inn eyri. Þeir þurftu ekki
endilega að vera margir, enda voru aurar pen-
ingar i þann tíð. Það eru þeir ekki nú.
— HvaS seldu blaðsöludrengirnir þá til jafn-
aðar af blöðum á dag?
— Það var ærið misjafnt. Fór víst eftir
ýmsu, veðrinu, hvaða atburðir lágu í loftinu
og hvað stóð í blaðinu. Annars kölluðum við
upp markverð tíðindi, ef þau voru fyrir hendi.
Það jók söluna.
— HvaS munið þér eftir mestri sölu hjá sjálf-
um yður á einum degi?
— Ég man að ég seldi mikið þjóðhátíðardag-
inn, 17. júní 1911. Vísir gaf þá út mjög skraut-
legt þjóShátíðarblaS með mynd af Jóni Sigurðs-
syni og nokkrum kvæðum helguð honum eftir
þó Þorstein Erlingsson og GuSmund Guðmunds-
son. Það var á betri pappír en blaðið er venju-
lega prentað á og auk þess prentað í tveim
litum.
Af þessu blaði seldi ég um 200 eintök og fékk
tvær krónur fyrir, en það jafngilti þvi að ég
gæti farið 20 sinnum á bíó fyrir sölulaunin. Þá
kostaði aðeins 10 aura aðgöngumiðinn á bíó.
1'il þess að komast 20 sinnum í bíó fyrir eins
dags sölulaun á dag nú, þyrfti barn að fá 120
krónur i sölulaun. Á þessu sést að kaupið var
alls ekki svo lítið miðaS við peningagildi nú.
— ÞaS er satt, það er meira en manni gæti
sýnst í fljótu bragði þegar aðeins upphæðin
'>r nefnd.
— En það var ekki þar með búið, því auk
þess fékk ég verðlaun, höfðingleg verðlaun
meira að segja, fyrir mesta sölu.
— Hver voru verðlaunin?
— Þau voru úr. Ekkert man ég hvaS varð af
því, en svo mikið er víst að ég á það ekki
lengur. ÞaS man ég hinsvegar að ég var stoltur
þegar ég kom heim til mín um kvöldið með úr
i vasanum og tvær krónur að auki. Þann dag
var ég ríkur maður.
— Kom það oftar fyrir að verðlaun voru
veitt?
— Já, mig minnir að Einar hafi verð-
iaunað okkur söludrengina þegar honum þótti
einhver skara fram úr, eða þegar sérstök tilefni
gáfust til.
— Þetta hefur gefið tilefni til harðrar sam-
keppni?
— Það var oft mikið kapp i okkur strákunum,
einkum þegar við bjuggumst við mikilli sölu.
Það var líka alltaf mikil sala í kringum helgar.
Ég hafði þann háttinn á að flýta mér hvaS
Afmælisblað VÍSIS
mest ég mátti á veitingastaði bæjarins og i
bankana. Þar var alltaf örugg sala ef maður gat
orSið á undan öðrum. Auk þess liafSi ég fasta
viðskiptavini hingað og þangaS í bænum, sem
keyptu aðeins af mér, en ekki öðrum.
— Hvað voruð þið lengi að selja blaðið á
hverjum degi?
— ViS vorum sjaldan lengi. Oftast 2—3 tíma
á dag. Það svaraði yfirleitt ekki kostnaði að
dorga lengur.
— En voru það einvörðungu drengir sem
seldu?
— Að langmestu leyti. Ég man aðeins eftir
einni stúlku, hún hét SigríSur og var, að mig
minnir, eitthvað fötluð, en hún fékkst við sölu
og bar víst blaðið út líka.
Frá hrakningum skipshafnarinnar á „Eos.“
í gær kl. 5 síðdegis var sjóréttarpróf haldið
yfir skipstjóra og skipshöfn af skipinu „Eos.“
Kom þá í Ijós, að þeir höfðu lent í hinum
mesta lífsháska og mannraunum og mátti heita
mildi, að þeir héldu allir lífi.
Ikipið fór frá Hafnarfirði 19. þ.m. og komst
klakklaust fyrir Reykjanes. En aðfaranótt 21.
um kl. 2 gerði svo mikið aftakaveður, að ekki
varð við neitt ráðið. Misstu þeir þá stjórn
á skipinu og virtist svo um tíma, sem skipið
ætlaði að ganga undir. Tóku þá seglin að rifna,
hvert af öðru, en framreiðinn, sem var nýr,
slaknaði svo mikið, að horfur voru á, að hann
myndi slá mastrið úr skipinu. StórreiSinn
bilaði einnig talsvert, svo að ekki var annað
sjáanlegt um tima, en mastrið mundi brotna
þá og þegar.
Klukkan um 5 fór veðrinu heldur að slota
og var þá farið að aðgæta, hvort leki hefði
komið að skipinu, og kom þá i ljós, að tals-
verður sjór var kominn i það. Vildu skipsmenn
þá reyna að dæla, en dælurnar voru i ólagi,
og vinddælan, sem mest var treyst á, hafði öll
brotnað í veðrinu svo ekki var viðlit aS gera
við liana. Fleiri bilanir komu i Ijós, og með
þvi engin tiltök voru að gera við allt í rúm-
sjó, sem bilað hafði, þá var siglt af stað þegar
stjórn náðist á skipinu. Var lensað austur, þvi
að Vestmannaeyjar var nú einasta höfnin, sem
tök var að ná. Um kl. 10 árdegis sáu þeir Vest-
mannaeyjar fyrir stafni og var þá tekið að
hægja. Settu þeir þá upp öll segl, sem þeir
gátu og stýrSu til Eyja, en um kl. 5 siðdegis
lyngdi og voru þeir þá nálægt 3 fj. m. norð-
vestur af eyjunum.
En brátt fór aS hvessa af suðaustri og var
þá slegið undan. Kl. 6—7 reyndu þeir að vekja
eftirtekt á sér með neyðarmerkjum (blysum),
en enginn tók eftir því. Um kl. 8 var komið
suðaustan rok og sigldu þeir þá undan, en
brátt lierti veðrið svo mjög, að segl þau sem
eftir voru, fóru í tuskur og fylgdi þessu veðri
stórsjór, þrumur og eldingar. Einni eldingu
sló niður í skipið og hitti skipstjora og tvo
---------------
Rabbaö v/ð Stein-
grím Guðmundsson
málara, einn fyrsta
söludreng Vísis.
— Komust þér í nokkur nánari kynni við
Einar Gunnarsson?
•—■ Já, ég réðst sem sendisveinn hjá honum
nokkru seinna. Fór þá í allskonar sendiferðir,
m. a. sótti ég handrit til ýmissa, sem skrifuSu
í blaðið, þ. á m. GuSmundar skólaskálds,
Þorsteins Gislasonar og fleiri. Mér var jafnan
tekið vel hjá þessum mönnum og likaði prýðis-
vel við þá. Sama var um húsbóndann að segja,
hann var ágætismaður.
menn aðra, en engan þeirra sakaði til rnuna
og má það merkilegt heita.
Allt í einu datt i dúnalogn litla stund, en
fór svo að hvessa af suðvestri. Var þá skipinu
haldið upp að vindi. Um kl. 3 um nóttina var
kominn álandsstormur, og rak skipið til lands,
og voru þá gefin neySarmerki seinni liluta
nætur.
Um kl. 6 árdegis kom enski botnvörpungur-
inn Marz A. Johnsen (skipstjóri Nielsen)
þeim til hjálpar og fylgdi þeim þar til bjart
var orðið. Ekki treystist liann til að draga
skipið til hafnar, en bauðst til að fara til Eyja
og reyna að ná í björgunarskipið, en með þvi
að skipið átti þá svo skammt til lands, sá
hann að enginn tími væri til þess og vildi aS
skipsliöfnin yfirgæfi „Eos“. Var þá ekki annað
ráð vænna fyrir höndum og skaut hann út
björgunarbáti til þeirra, þvi skipsbátur „Eos“
hafði laskast, og gengu skipsverjar af „Eos“
allir i bann. Var það þó ekki auðsótt því sjór
var mikill, en Englendingar helltu olíu i sjóinn
og gerSu sér allt far um að lijálpa sem bezt.
Sumum skipsverja tókst að hafa nokkuð af föt-
um sínum með sér, en aðrir misstu allt, sem
þeir höfðu meðferðis. Þetta mun hafa verið um
hádegi á fimmtudag og var svo beðiS hjá
barkinum, ef vera mætti, að honum yrði bjarg-
að, en um kl. 4 var hann kominn upp i brim-
garð og var þá haldið til Reykjavíkur. Skip-
stjóri á „Eos“ var DavíS Gíslason, en 1. stýri-
maður Björn Árnason. (25. janúar 1920).
Innbrot.
ÞaS var aðfaranótt föstudagsins 16. þ. m.
í ÖIIu þrumuveðrinu, aS brotizt var inn i
geymsluskúr Ástu Árnadóttur málarameistara,
og þaðan stolið talsverðu af kjöti. Skúrinn er
áfastur við húsið, en gengið inn í hann utan-
verðu frá. í húsinu býr aðeins kvenfólk og
börn — ekkjur og 3 börn — og fyrirvinnan
er kvenmaður. En karlmaður stelur á nætur-
þeli björginni þeirra. (21. janúar 1920).
Úr gömlum Vísisblöðum.
VÍSIR 50 ÁRA
151