Vísir - 14.12.1961, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 14. des. 1961
V f S I R
5
Fréttaaukinn í
gærkvöldi var
stutt greinar-1
*erð fjármála-
"áðherra fyrir
'járhagsaf-
Somu ríkis-
ms
sem
a armu,
á nú
skammt ófarið í aldanna skaut.
Svö sem allur landlýður mun
hafa heyrt — auðvitað sér til
sannrar gleði — eru horfur á,
að tekjur nái gjöldum og ríf-
lega þó, en margir munu hafa
orðið lítið eitt undrandi, þegar
þeir heyrðu, að ríkissjóður
mundi að öllum líkindum
greiða á þessu ári 80—90 mill-
jónir króná sakir ábyrgða á
skuldum íslenzkra nýsköpun-
artogara — eða fjögur, fimm
hundruð krónur á hvert ein-
asta mannsbarn í landinu.
Væri ekki undarlegt, þótt sum-
um • þætti nokkuð undir því
komið að það sýndi sig, að vel
hefði verið á haldið, þrátt fyrir
þessa , aumlegu afkomu. Hún
ber þess Ijóst vitni, að ekki hef-
ir þarna verið sáfnað í korn-
hlöður á undanförnum árum,
enda þetta ekki einu tugmill-
jónirnar, sem ríkissjóður greið-
ir fyrir þessa aðila. .... Og
frámtíðin? Það hefir eitthvað
verið tálað um að hleypa tog-
araflotanum inn í landhelgina,
— en þar mundi eiga við: end-
inn skal í upphafi sltoða! Eg
hygg, að þeir, sem brygðu á
það ráð að opna landhelgina
fyrir 700—1000 smálesta skip-
unum, sem ekki munu fyrst og
fremst hafa verið smíðuð svona
stór til að gutla á grunnmiðum,
þurfi margs að gæta, út á við
og inn á við, og meðal annars
þess, hvort útgerð þessara
skipa, sem raunar voru einu
sinni ný og við voru bundnar
miklar glæsivonir, en nú eru
flest komin allmjög til ára
sinna og hafa ekki fagurlitar
vonveifur við hún, muni þá
verða þeim mun betur farin
en nú, að ekki verði hún hjálp-
ar þurfi á eftir.
Kvöldvakan í gærkvöldi
hófst með lestri gamals góð-
vinar hlustenda á Eyrbyggju,
og var hann jafn skýr í máli
og settlegur og áður. Þá voru
flutt íslenzk lög, og siðan las
Finnbogi Bernódusson úr Bol-
ungarvík þátt af fræknum sveit-
unga sínum, Sigurði glímu-
kappa Þórarinssyni. Var þátt-
urinn vel fluttur og saminn,
orðavalið íslenzkt og spenna í
frásögninni í upphafi og endi.
Margrét Jónsdótir las því næst
skemmtilega furðusögu, sem
Sigurður prófessor Nordal
skrifaði eftir frásögn stúlku úr
Geithellnahreppi. Var sagan
áheyrilega flutt, enda hæfir
rödd frúarinnar mjög vel í út-
varp. Loks var kveðið og lesið
Kolbeinslag Klettafjallaskálds-
ins og lesin þjóðsagan, sem
ríman er ort út af. Lásu þau
Magnús Guðmundsson og Guð-
rún Árnadóttir, en þeir kváðu,
Jóhannes .Benjamínsson og
Ormur Jónsson, ýmist báðir í
einu eða annar, stundum tví-
raddað — brugðu á margar
stemmur og breytilegar og tókst
yfirleitt lystilega, Væri vel, að
kvæðamannafélögum tækist að
tryggja það, að kveðskapur
rímna lifði af allar þrengingar,
ungir menn kæmu í stað þeirra
gömlu sem færir fulltrúar þess-
arar merkilegu þjóðaríþróttar,
sem við eigum mikla þakkar-
skuld að gjalda.
Jakob Benediktsson fór í
leitir á vegum íslenzkrar orða-
bókar, og er það starf orðabók-
arhöfundanna gagnmerkt og
ber mikinn pg góðan árangur,
og á smalaskónum gaf dr.
Jakob sér tíma til þess að
staldra við og leiðbeina
um íslenzkt orðfæri. Tvennt er
það, sem eg vildi leggja til
mála út af leit dr. Jakobs í gær-
kvöldi. Að slupra eitthvað í sig
var alg'engt mál vestra og mun
vera enn. Er það hliðstæðrar
merkingar og sötra, en verður
ekki sagt, þegar fólk sötrar
drykk, heldur þá er menn soga
i sig með háöéhugnanlegu og
lítt hæversku munn- og kok-
hljóði eitthvað þykkara, til
dæmis graut, grásleppuhveljur
eða fyllur af stórlúðu. Að hanga
niður af sér var daglegt mál
mál vestra — jafnt um menn
og skepnur, og merking þess
var, að menn eða dýr stæðu
leið eða aumkunarleg. Hann
hangir niður af sér, svo það
drýpur af honum eymdin —
eða leiðinn. Um dýr: Hesturinn
hlýtur að vera eitthvað veikur,
eins og hann hýmir og hangir
niður af sér.
Guðmundur Gíslason Hagalín.
5000 síður —
Framhald af bls. 6.
híasar Jochumssonar er nú
komið út, og er þar öll leikrit
hans að finna: Útilegumenn,
Helga hinn magra, Skugga-
Svein, Vesturfarana, Hinn
sanna þjóðvilja, Jón Arason,
Aldamót og Taldir af, en próf.
Steingrímur J. Þorsteinsson
ritar mjög fróðlegan formála. í
þeim átta bindum, sem ísa-
foldarprentsmiðja hefir nú gef-
ið út af verkum Matthíasar, eru
alls um 5000 blaðsíður.
Ennfremur er komin 3ja
prentun á íslenzkum þjóðhátt-
um eftir Jónas Jónasson frá
Hrafnagili, sem verið hafa ófá-
anlegir um nokkurra ára skeið.
Formála ritar Einar Ól. Sveins-
son prófessor. Þetta er ein
merkasta bók, sem rituð hefir
verið á íslenzku á seinni öldum
og leita erlendir menn oft heim-
ilda í henni um þjóðhætti síð-
ustu alda.
Áskriftasími Vísis er
1-16-60.
Lestrarfébg
kvenna.
LESTRARFÉLAG kvenna
hefur tilkynnt bæjarráði, að það
óski eftir því að fá að gefa
Reykjavíkurbæ bókasafn sitt til
minningar um hinn fyrsta for-
mann félagsins frú Laufeyju
Vilhjálmsdóttur. Var gjafabréf-
ið lagt fram á fundi bæjarráðs
er haldinn var á þriðjudaginn,
en það undirritar frú Sigríður
J. Magúnsson, núverandi for-
maður Lestrarfélags kvenna.
f bréfinu er þess getið að
vegna sífellt hækkandi verðs
bóka, hafi félaginu reynzt erfitt
að halda í horfinu sem skyldi.
„En konurnar mega ekki til
þess vita að safninu verði sundr-
að,“ segir frú Sigríður í bréfi
sínu til bæjarráðs, og vilja fús-
lega gefa það, að því tilskyldu
að því verði ekki sundrað held-
ur t. d. látið mynda kjarnann í
einhverju hverfabókasafni
Reyk j aví kurbæj ar.
í bókasafni Lestrarfélags
kvenna, sem hér um ræðir eru
yfir 5000 bindi, þai’ af skáldrit
á íslenzku 1250, á ensku 850
og á Noi’ðurlandamálum 1500.
— Loks eru svo á íslenzku 'og
öðrum málum 1400 bindi af
æviminningum, barnabókum
og ýmiskonar fræðibókum, —
tímaritum. Loks eru svo nokk-
uð af heftum, blöðum og bók-
um.
Á fundi bæjarráðs var sam-
þykkt að veita þessari stóru
bókagjöf móttöku og Geir borg-
arstjóra Hallgrímssyni falið að
þakka hana.
Óskabók allra kvenna
Konur skrifa bréf
í þessari bók birtast eingöngu bréf frá íslenzkum kon-
um. Bréfritararnir eru fjórtán og ná bréfaskriftir
þeirra yfir árabilið 1797—1907. Konur þessar voru
búsettar víðsvegar um landið, í sveit og við sjó, af
ólíkustu stéttum: biskupsdóttir, konur presta, kaup-
manna og bænda. Einnig eru þarna bréf frá ógiftum i
konimi. Margt ber á góma í bréfum þessum, sem girni-
legt er til fróðleiks og skemmtunar, því að konurnar
eru sízt lakari bréfritarar en karlar, og stundum sýnu
opinskárri um hagi sína.
Það má segja að bók þessi segi heillar aldar sögu ís-
lenzkra kvenna, lýsi ástum þeirra og áhyggjum, beri
fagurt vitni um fórnarlund þeirra og móðurumhyggju
og greini látlaust frá gleði þeirra í meðlæti og þraut-
seigju í andstreyminu. — Þetta er bók, sem á erindi
til karla ekki síður en kvenna.
Sérlega hugnæm bók og fögur
Bók fyrir unnustuna
Bók fyrir eiginkonuna
Bók fyrir móðurina
BÓKFELLSOTGÁFAN