Alþýðublaðið - 10.05.1921, Blaðsíða 2

a
Afgreiðsia
álaðslas er I Alþýðuhúsinn við
Ingól&strseti og Hverfisgö-ts,
Sími 988.
Anglýsinguns sé skilsð þangsð
«8a i Gntenberg í siðasta lagi ki
so árdegis, þsnn dag, se*s þ*e»
dga &ð koma & blaðið,
Askriftargjalð ein Jtes*« ð
mðnuði.
Auglýsingaverð kr. l,$o ets.
ælndálkuð.
Utsölumenn heðnir að gera ski!
til afgreiðslunnar, að minsta kosti
ðrs^órðungslega.
sijá ððrum. Má benda á það, að
í byrjus stríðsins voru með verzl-
uninni tekin upp bein viðskittá við
Bandaríkin i Norður Amersku, en
þaðan höfðu áður komið hingað,
eftir krókaleiðum, ýms&r koravör-
ur. Og á siðasta ári náðí lands
verzlunin beinu sambasdt við
hveitiútfijrtjendur i Canada, og
hefir sfðan fengið þaðan hveiti
með tveim gjcipsferðum, en sú
hveititegund, sem verzlunin hefir
keypt þaðan, er 'talin vera bezt
að gæðum þeirra hvestítegunda,
sem á heimsmarkaðinurc era,
Þar sem einnig fer saman vöru-
gæði og lágt verð hjá landsversl-
uninni, sýnist mér einsætt að haida
henni áfram, og ekki eiauagis með
þær vörur, sem hún hefir fiutt inn
undanfarið, heldur taki húa upp
heildverzlun með fleiri nauðsynja.
vörur, svo sem salt, veiðarfæri og
byggingarefni, sem landsmenn nota
mikið af og mikils er nm vert að
landsmenn fái með sanngjörnu
verði, En það tel eg bezt trygt á
þann hátt, að landsverduain hefði
á hendi verzlun með þessar vörur
,Og aðrar, sem landsmönnum eru
nauðsynlegar.
Alþingf, 7. maí 1921.
Jón Baldvinsson.
Breytingin á kosnimg&rrétti og
kjörgengi ti! bæjarstjérnar og
• sveitarstjórnar, var feid við aðra
umræðu i efrideild í gaer.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
SamtSlc bxaða.
Yerkafólk; seim fer I kanpa-
TÍnnm, þarf að mynda
félagsskap.
22. mirz s, 1. komu rokkrir
bændur úr Árnes- og Rangárvaila-
sýslum saman á fund að Þjórsár-
túni. Var stofnað til þessa fundar,
að því er ráða má af bréfi sem
sent var út í apríl, til þess að
efla samvinnu meðai bænda, aðai-
lega þó til þess, að ákveða kaup-
gjald verkafólks f sveitum í sumar.
í bréfinu til bænda, sem dagsett
er 5. apríl, er komist svo að orði:
.Bændum er auðvelt, ef þeir að
eins eru samtaka, að fá komið
kaupgjaldsmálinu nú þegar i betra
horf.
Það er ekki meining vor, að
bændur ættu að beita verkafólkið
nokkurri ósanngirni.-------*
Þeir, sem á fundinum voru, urðu
ásáttir um það, að ráða 'ekki
kaupafólk fyrir fastákveðið kaup,
heldur lofa því þvi kaupi, sem
greitt yrði í hiraðinu. Lika kom
þeim saman um það, að ákveða
kaupið ekki i krónum, heldur
miða það við gamalt lag, með
þeim breytingum á þvf, er taldar
væru nauðsynlegar og sanngjarnar
fyrir báða aðiija. Var ákveðið að
kjósa nefnd til þess að rannsaka
verð á þeim vörum, er kaupið
skyldi miðað við, t. d. kjöti, ull
og tólg. Var ákveðið að halda
annan fund 30, apríl og kjósa þá
3 menn í nefndina, en sýslunefndir
sýslanna skyldu kjósa sinn mann-
inn hvor. Af þessum fundi höfum
vér ekkert frétt énnþá.
Við þessi samtök bænda er
auðvitað ekkert að athuga nema
það, að því að eins er þeim trú-
andi til þess, að ákveða sanngjarnt
kaup, að þeir séu éklci einráðir.
Að verkafólk það, sem vinnur i
sveit á sumrin, myndi með sér
filagsskap Lfka væri eðlilegt, að
verklýðsfélög semdu um kaup-
gjaldið eða ákvæðu það, þar sem
þau eru til,
Það er dálftið einkennilegt, að
Jekið skuii vera fram f bréfi
bænda, .að bændur ættu ekki að
beita verkafóikið nokkurri ósann-
girni.* Eins og slíkt lægi svo
nærri þeim, eða væri svo altítt.
Sanngirai er bezt á báða bóga. j
Og hún nýtur sfn bezt á þann
hátt, að báðir aðiljar ráði nokkra
um, — og vitanlega er það verka-
maðurinn, sem hefir réttinn til
þess að selja vinnu sína þvf verði,
sem hann telur hæfilegt. Vinnu-
kaupandi getur siðan ákveðið
hvort hann gengur að þvf, eða
leitað samkomulags um, hve hátt
kaupið skuii vera. En slíkt bless-
ast aldrei meðan ekki eru samtök
meðal manna til þess að réttir
aðiljar geti fundist að máli.
Sé nauðsyniegt fyrir bændur að
hafa með sér félagsskap, þá er
það ekki sfður nauðsynlegt fyrir
þá, sem hjá þeim vicna; því engir
menn eru harðdrægari í kröfum
sínum, hvar sem er í heiminum,
en .framleiðendurnir*. Állsstaðar
skara þeir eldi að sinni köku, og
því meir, sem hagur þeirra er
betri.
Að miða kaup verkalýðsins til
sveita við .gamalt lag“, getur auð-
vitað verið gott og blessað, en
svo bezt að það .!ag“ verði í
samræmi við núverandi ástand.
Það er ekki vel skiljaniegt
hvernig fara á að miða kaupgjald
manna eingöagú við innlendar áf-
urðir, þegar vitanlegt er að fólk f
sjávarþorpum ‘ og bæjum — sem
helst ræður sig í kaupayinnu —
lifir mestmegnis á eriendum fæöu-
tegundum, En þar sem bændur
ætla sér ekki að beita ósanngirni,
taka þeir væntanlega þetta til
greina, er þeir semja verðlagsskrá
sína og ákveða kaupgjaldið.
Bændur buast við iítilli eftir-
spurn eitir vi^nu f sumar. En sem
kunnugt er ræður eftirspurnin
raestu um kaupið. Og er slíkt al-
gilt verzlunarlögmál. Þó verður
ætfð að gæta þess, að kaup manna
fari ekki niður íyrir víst iágmark.
Og sízt ættu bændur að nota sér
neyð verkamanna, enda ekki ætl-
andi að þeir geri það.
Annars er, sem betur fer, at-
vinnuútlitið miklu betra nú, en var
á tfmabili, og ekki ósennilegt að
svipað verði um atvinnu f sumar
og endranær. «
En hvað sem því ífður, er aauð-
syniegt að verkalýðurinn sé á
verði og gæti þess vandlega, að
ekki sé gengið á rétt hans. Og
Það er fyrir löngu komið mál tii
þess, að verkamenn til sveita
stofni féiagsskap með sér, og þvi
meiri er ástæðan, þegar bændur
•