Vísir - 02.06.1962, Blaðsíða 9

•Laugardagur 2. júní 1965.
VÍSIR
er sáu hana
Guðrún Indriðadóttir
leika Höllu
Gítarsöngur
— Þér minntust á söng og
aðra músík áðan. Var ekki mik-
ið um músík á heimilinu?
— Jú, ar voru flestir gefnir
fyrir söng og hljóðfœraleik.
Mamma lék bæði á píanó og
gítar, og flest okkar systkina á
annað hljóðfærið eða bæði. Oft
söfnuðumst við saman systkinin
með mömmu í rökkrinu, hún
-ettist fyrir framan eldinn og
iék á gítarinn, en við sungum
þríraddað. Við þetta sama hefir
hún alizt upp, hún var dóttir
Péturs organleikara Gudjohnsen.
Ég byrjaði að læra á gítar, en
gafst upp við það, af því að
strengirnir særa svo fingurna á
mér. Hins vegar lærði ég á
píanó, eða forte-píanó, eins og
það var oftast kallað á þeim ár-
um. Þau voru þá komin allvíða
hér í hús, og einhvern tíma
heyrði ég að Hutler í Stykkis-
hólmi hafi flutt inn fyrsta píanó-
ið til I'slands, en ein af dætrum
hans var langamma mín.
„Kollega"
— Hvaða menn eða konur
eru yður minnisstæðust, sem
komu að staðaldri á heimili for-
eldra yðar? Munið þér eftir
Gesti Pálssyni?
— Það var margt af skemmti
legu fólki sem heimsótti okkur.
Og ég man dável eftir Gesti.
Hann kom heim frá námi í Höfn
árið sem ég fæddist, sprenglærð
ur f guðfræði — en trúlaus. Vin
ir hans margir vildu endilega,
að hann tæki próf í guðfræðinni
og gera úr honum prest. En
hann skellti skollaeyrum við því.
Hann vann hér nokkur ár á skrif
stofu landshöfðingja, sem gekk
brösótt, því að maðurinn var
Irykkfeldur f meira lagi, og eft-
ir átta ára dvöl hér fór hann
vestur til Winnipeg til að taka
að sér ritstjórn Heimskringlu.
Það var 1890, og árið eftir dó
hann. Já, Gestur kom oft að
heimsækja okkur, því að þeir
voru gamlir vinir, pabbi og
hann. Gestur var mjög góður
við okkur systurnar og færði
okkur leikföng Við kölluðum
hann oftast „kollega", og það
kom til af því, að hann tók upp
á því að kalla mig þessu heiti,
sem ég skildi ekki og heyrðist
hann fyrst segja „kálfleggur".
En þvf sagðist hann kalla mig
þessu nafni, að ég væri svo lítil
og náttúrlega trúlaus og það
væri hann líka. Þess vegna
skyldi ég heita „kollega“.
Sakn- gömlu húsanna
— Hafið þér alltaf átt heima
hér í Reykjavík?
— Já, nema tvisvar, sem ég
var erlendis, fjögur ár í Kanada
og eitt í Kaupmannahöfn. Ég
tel mig sannarlega Reykvfking,
ég er það f þriðja lið í móður-
ætt.
— Hvers saknið þér helzt frá
Reykjavík bernskuára yðar?
— Það hafa orðið svo ótrú-
legar breytingar hér í bænum
síðan ég var að alast upp, að
það eru eins og tveir heimar.
Bærinn var þá nærri allur í kvos
inni kringum Tjörnina, og við
áttum heima alla tíð rétt við
Tjörnina, í Suðurgötu og Tjarn-
argötu. Frá okkur sást vel út
um eyjar og sund, og þegar
farið var að byggja höfnina, þá
tók fyrir útsýnið. Mér finnst eft
irsjá að mörgum gömlu húsun-
um í kvosinni, þykir sem sum
þeirra hefðu mátt standa áfram
á sínum gamla stað sem minjar
um gömlu Reykjavfk.
Til Ameríku
— Hvenær fóruð þér vestur
um haf?
— Það var 1899. Séra Jón
Bjarnason kom nokkru áður
heim frá Winnipeg með Láru
konu sinni. Hún var systir
mömmu. Þegar þau fóru út aft-
ur, varð að ráði, að ég færi með
þeim til Winnipeg. Fyrst vann
ég þar í sjúkrahúsi, leiddist lif-
andi ósköp framan af, fór svo
seinna að vinna við saumaskap.
Nýársnóttin var sett á svið þar
vestra, og ég lék með. Svo var
farin leikför í nærliggjandi Is-
lendingabyggðir, einnig suður
fyrir landamærin og leikið þar í
byggðunum Garðar, Mountain
og Hallson. Þá dvaldist líka
vestra einn af fyrstu Ieikurum
Leikfélags Reykjavíakur, einn
hinna beztu og fjölhæfustu, Sig-
urður Magnússon frá Flanka-
stöðum Hann var óreglusamur
en mikill hæfileikamaður, lenti
í ósátt við leikfélagana hér, rauk
burt f fússi og kvaðst aldrei
láta sjá sig hér á sviði framar,
og við það stóð hann, enda þótt
hann eirði ekki vestra til lengd-
ar, hélt heim eftir nokkur ár og
dó hér.
í leikhúsi á hverju kvöldi.
— Svo þegar þér komið heim
frá Ameríku, þá hefir verið tek-
ið til óspilltra málanna með leik
listina?
— Já, skömmu eftir að ég
kom heim, var ég beðin að Ieika
í „Apanum“ eftir Heiberg, gam-
anleikir hans voru þá og lengi
sfðan mjög vinsælir hér. Svo
tók við eitt leikritið af öðru. En
haustið 1906- hélt ég svo til
Káupmannahafnar til að stunda
nám í skóla Konunglega leik-
lússins, þó ekki sem regluleg-
ur nemandi, þar eð dvölin var
aðeins til árs. Aðalkennarar mín
ir voru Jerndorff, Mantzius og
Olaf Poulsen. Það voru framúr-
skar„.- Ji leikarar og leikhús-
menn þessir Poulsenar, bræðurn
ir Olaf og Emil, og synir hans
Adam og Johannes, en Adam
Poulsen kom hér við sögu, var
leikst rí oftar en einu sinni
og leikandi hjá Leikfélagi
Reykjavíkur. Svo fékk ég líka
að vera á æfingum hjá Folke-
teatret. Þetta var stórkostlegur
tími æfinnar. Ég fór í leikhús
á hverju kvöldi alla veturinn
þá fyrst á æfinni sá ég óperu og
ballett, sumar óperurnar sá ég
3var og 4 sinnum, og mikið varð
ég hrifin af ballettinum. Seinna
fékk ég áhuga á þjóðdönsum og
fór þá til Danmerkur aftur og
Noregs og Svfþjóðar, og þar
lærði ég flesta þjóðdansana.
— Hvernig var félagslíf ís-
lendinga f Höfn meðan þér vor-
uð þar?
— Það var íslendingafélagið,
sem hélt þá uppi umræðufund-
um og skemmtisamkomum með
dansi. Aðallegap var til skemmt-
unar söngur, ræður og upplest-
ur, og ég var beðin að lesa upp
á einni samkomunni, ég las
nokkur kvæði, man vel, að eitt
þeirra var „Ég bið að heilsa"
eftir Jónas Hallgrfmsson. Lára
systir mín kom til Hafnar nokkr
um mánuðum á eftir hiér til að
Iæra á pfanó, og við bjuggum
saman ásamt Ragnheiði Blöndal
í skemmtilegu hverfi úti við
vötnin. Ungur stúdent, Pétur
Bogason, bauð okkur Láru einu
sinni á samkomu í danska stúd-
entafélaginu. Þar heyrði ég Ed-
ward Brandes halda ræðu. Mik-
ið urðum við hrifin af mælsku
hans, sem hann og var frægur
fyrir Seinna giftust þau Lára
systir og Pétur og hafa búið í
Danmörku allg . tíð, þar sem
hann er læknir.
— Voru möfg leikhús í Höfn
um þetta leyti?
— Já. Fyrst var nú Konung-
lega, sem þótti eftirsóknarverð-
ast, þar voru líka fluttar allar
óperurnar og ballettsýningar.
Þá var Dagmar-leikhúsið, sem
var vandað í alla staði, en það
er ekki lengur til. Þá Folketea-
Halla og Tóta (Fjalla-Eyvind-
ur eftir Jóhann Sigurjónsson)
tret, sem oftast hafði upp á gott
að bjóða, Casino og Nörrebro-
leikhúsið. Meðal fremstu leikara
þá í Höfn voru leikkonan Anna
Larsen og Poulsens-bræðurnir.
Þau voru raunar meðal átta leik
ara, sem þóttu sérlega eftirsókn
arverðir og gengu almennt undir
samheitinu „De otte“. Við Folke
teatret var Abrahamsen stjórn-
i.ndi, og þar lék dóttir hans, gift
ist leikaranum Aggerholm, það
var gaman að sjá þau f Alt Heid
elberg. Aggerholm lagði sfðan
leiklistina á hilluna, þeir voru
frændur hann og Poul Reumert.
— Hvaða hlutverk lékuð þér
svo fyrst eftir heimkomuna?
— Á næsta leikári setti Leik-
félag Reykjavíkur ein tíu leikrit
á svið, og ég lék í þeim flest-
um. Það voru Nýársnóttin, John
Storm eftir Hall Caine, Kamelíu
frúin, Hjónaleysin og Litli her-
maðurinn, og loks Þjóðníðingur-
inn eftir Ibsen, svo að þau
helztu séu nefnd.
— Var lítið um ný íslenzk
Framh. á 10. sfðu.
Afmælisspjall v/ð frú Guðrúnu Indriða
dóttur leikkonu, áttræða á morgun
Gvendur smali (Guðrún Indriðadóttir) og Grasa-Gudda (Ámi
Eiríksson) í Skugga-Sveini eftir Matthías Jochumsson.