Vísir - 02.07.1962, Blaðsíða 9

Mánudagur 2. júlí 1962.
VISIR
9
Það eru nú liðin um það bll
60 ár frá því að byrjað var á
skipulegan hátt á fyrstu skóg-
ræktartilraunum á íslandi en
þær voru gerðar á Hallorms-
stað. Voru það danskir menn
sem þar áttu hlut að máii og
má segja að tilraunir þeirra
fyrir um það bil 60 árum hafi
veitt okkur dýrmæta reynslu
og aukna bjartsýni á framtíð
skógræktar á íslandi.
Fyrir nokkru kom Diaða-
maður frá Vísi að Hallormsstað
hitti þar Sigurð Blöndal skógar
vörð að máli og bað hann að
segja Vísi nokkuð frá sögu
skógræktar frá því hún hófst
þar fyrir nær réttum sex ára-
tugum.
— Um aldamótin síðustu,
girða allt skóglendið og friða
það. Friðunin ein hefur borið
alveg ótrúlegan árangur og
skögur vaxið upp á stóru svæði
þar sem örlaði ekki fyrir olöntu
áður.
— Var það íslenzka ríkið,
sem stuðlaði að þessum fram-
kvæmdum?
— Nei, fyrstu árin var þetta
einkaframtak með nokkrum
styrk frá ríkinu, eða til ársins
1907, en þá tók ríkið við rekstr
inum. Fyrsti skógarvörður á
Hallormsstað eftir að ríkið tók
við gróðrarstöðinni var Stefán
Kristjánsson, en hann var að-
eins um tveggja ára skeið. Gutt
ormur Pálsson tók við af hon-
um og gengdi starfinu sam-
fleytt frá 1909 til 1955 að hann
Guttarmslundur á Hallormsstað. Fyrsti nytjaskógur á íslandi. Hann ber þegar ágætan arð,
sagði, Sigurður Blöndal, var
Hallormsstaðaskógur talinn
stærsti samfelldi birkiskógur á
landinu. Og það Var á Hall-
ormsstað, sem fyrstu tilraunir
voru gerðar með gróðursetrl-
Græðiréiturinn á Hallorms-
stað var lítið starfræktur á
þessu tuttugu ára tímabili, en
samt nokkuð með birki og
reynivið. Meiri áherzla var
lögð á grisjun og friðun skógar-
ins, enda bar hún mikinn árang
ur.
— Hvenær var þá barrtrjár-
fræið sáð næst á Hallormsstað?
Framh. á bls. 10.
hætti fyrir aldurs sakir.
— Og þá tókst þú við?
— Já ég, hef verið skógar-
vörður á Hallormsstað síðan.
— Hvað var C. E. Flensborg
hérna lengi?
fars. En hann hafði óbifandi
trú á þvi að bartré gætu dafn-
að á íslandi og hagaði sér sam
kvæmt því. Hann vann algert
brautryðjendastarf og lagði mik
ið í sölurnar því ræktunarfram
kvæmdir í hvaða mynd sem
var, voru ekki jafn auðveldar
þá og nú. Það varð að stinga
allan jarðveg upp með skóflu,
því plæging með hestum var
óþekkt fyrirbæri og hvað þá
að nokkur véltækni kæmi þar
við sögu á einn eða annan hátt.
Þar við bættist að ekki var
talið nóg að gert fyrr en xomið
var niður á tveggja skóflu-
stungu dýpi, en jarðvegurinn
þéttur fyrir og örðugur við-
fangs. Þetta var því siður en
svo áhlaupsverk.
— Fram til þessa var það að
mestu eða öllu óþekkt fyrirbæri
að sá trjáfræi. í þeim fáu til-
fellum sem reynt hafði verið
að fá erlendar trjátegundir til að
vaxa á íslandi, einkum í húsa-
görðum hjá nokkrum einstak-
lingum, höfðu plönturnar ver-
ið fluttar inn með skipum. Eins
og gefur að skilja gaf það oft
miður heppilega raun. En Flens
borg tókst á hendur að reyna
að sá og reyndi þá jafnframt
ýmsar tegundir af barrtrjárfræi,
enda líka bæði eðlilegt og sjálf-
sagt að reyna sem flestar teg-
undir til að fá samanburð og
skera úr um það hvaða tegund
hentaði okkur bezt.
— Hvernig fór fyrir þessum
tilraunum hans?
— Það verður að segja sem
er að það sér lítinn árangyr af
þeim, hverju sem þar er um að
kenna. Ég hygg að meginorsök-
in sé sú, að fræið hafi ekki ver-
ið sótt á rétta staði, ekki á þá
staði eða í þau lönd sem bjuggu
við hvað áþekkust gróður- og
veðurskilyrði og við hér heima.
Seinni tíma reynsla hefur sýnt,
að það er nauðsynlegt. '
— En þessum tilraunum hef-
ur þrátt fyrir það verið haldið
áfram?
— Þeim var haldið lítillega
áfram til 1913, en þá lagðar nið-
ur að fullu og öllu í tuttugu ár.
Þáverandi skógræktarstjóri
Agnar Kofoed-Hansen, var af-
huga barrtrjárækt og taldi barr-
tré ekki geta þrifizt hér vegna
jarðvegsins, sem væri fokjarð-
vegur.
Sigurður Blöndal skógarvörður.
ingu barrtrjáa á íslandi og hér
er það sem fyrsti vlsirinn að
nytjaskógi nær að festa rætur.
— Hver átti frumkvæðið að
þessu?
— Það voru tveir danskir
menn, sem þarna áttu hlut að
máli, Ryder skipstjóri og Pryts
prófessor við landbúnaðarhá-
skólann í Kaupmannahöfn. En
sá sem annaðist framkvæmdir
var C. E Flensborg, sem síðar
varð forstjóri danska Heiðafé-
lagsins. Þessir menn stofnuðu
sameiginlega fyrsta vísinn að
gróðrarstöð á Hallormsstað ár
ið 1903. Hún var fyrst í stað
sérfriðuð, en tveimur árum
seinna var hafizt handa um að
— Hann hóf fyrstu störf á
Hallormsstað 1902 eða fyrir
réttum sextíu árum. Hann vann
hér síðan á hverju vori til 1906
að hann fluttist alfarinn til
Danmerkur. Starfsemi hans í
þágu íslenzkrar skógræktar er
merkileg. Hann hafði litla
reynslu til að styðjast við, og
raunar enga með tilliti til ís-
lenzks gróðurs- og veðráttu-
Sigríður Sigurbjömsdóttir frá Hafursá við gróðursetningu á
Hallormsstað. Hún hefur í því starfi selgið út öll met og
náð meiri afköstum en dæmi eru til. Mestu afköst hennar
er að setja niður 12360 plöntur á 9 klukkustundum. Sæmi-
lega dugleg manneskjur setja 7—8 þúsund plöntur niður á
sama tíma. Hér er Sigriður að starfi í sínum venjulega
vinnubúningi.

•g? atP" . '-SpStó

j -
Vt,riV'v.A'*iY'''í' t »'♦
* * V,*a
,'f* ,‘Vn’V'v' ‘
I