Vísir - 10.08.1962, Blaðsíða 10

70
VISIR
Föstudagur 10. ágúst 1962.

Kæfa bílarnir borairnar?
Fyrir tæpum aldar-
fjórðungi — árið 1938 —
komu austurrískur arki-
tekt, Victor Grun að
nafni, til Bandaríkjanna
með teiknibrettið sitt,
bækumar sínar og —
átta dollara í vasanum.
Hann kom raunar með miklu
meira, og það var bezta vegar-
nestið. Hann kom með dugnað
sinn og hugmyndaauðgi, og það
hvort tveggja hefur leitt til
þess, að hann er nú þekktur
um öll Bandaríkin ,er orðinn
þekktasti skipulagsfræðingur
landsins, og yfirvöld stærstu
borga sækjast svo eftir að fá
að njóta starfskrafta hans, að
hann hefur ekki eina heldur
margar teiknistofur. Þær eru til
dæmis í New Yorlc, Los Ang-
eles og Chicago, en þær eru
líka víðar.
Aðaltilgangurinn með öllu,
sem Griin tekur sér fyrir hend-
ur á sviði skipulagningar borga,
er að koma í veg fyrir, að bíl-
arnir gangi af borgurunum
dauðum. Skipulagsuppdrættir
hans eru þess vegna að öllum
jafnaði þannig, að gert er ráð
fyrir stórum og fallegum opn-
um svæðum, sem eru umlukt
grasflötum og görðum og tengd
innbyrðis með hringbrautum.
Fótgangandi fólki eru ætluð
eins mörg og stór svæði og
nokkur kostur er, og er það
gert með því, að öll bílastæði
eru höfð við jaðra svæðanna.
Samkvæmt þessari frumreglu
hefur Griin skipulagt mörg
verzlunarhverfi i fjölda banda-
rískra borga. Einna þekktast
þessara hverfa er Northland
Shopping Centre, sem komið
var upp utan við Detroit, þar
sem bílar eru eðliiega fleiri en
víðast annars staðar í Banda-
ríkjunum. Svæði þetta þekur
hvorki meira né minna en 64
hektara lands, og þar eru sex
stórar verzlunarbyggingar með
alls 80 verzlunum. Menn aka
til svæðisins eftir hringbraut,
skilja bílinn eftir strax og kom
ið er að jaðri svæðisins og síð-
asta spottann ganga menn um
fagra garða til verzlananna.
Innan um garðana er komið
fyrir höggmyndum, gosbrunn-
um og bekkjum, svo að menn
geti hvílt sín lúih bein að við-
skiptum loknum.
FYRSTI SIGUR
KROSSFARARINNAR.
Með þessari viðskiptamiðstöð
hafði Griin unnið fyrstu orust-
una á „krossferð" ■ sinni fyrir
fegurri og betri borgir. Hann
hefur ritað eftirfarandi um
þetta verzlunarhverfi í blað
eitt:
„Á hverjum sunnudegi fara
6—7000 manns frá Detroit út
til Northland-hverfisins. Þar
sem verzlanirnar eru allar lok-
aðar þá daga, getur þetta ein-
ungis stafað af því, að fólkið
langar til að njóta að skoða
listaverkin, sem staðurinn hefur
verið skreyttur. Af því getum
við dregið þá ályktun, að það
séu verzlanimar, sem eigi að
fullnægja listaverkaþörf borgar-
búans, og þær eiga að gera það
með því að taka að sér það
hlutverk, sem kirkjan hafði á
hendi á miðöldum."
Þar sem svona ágætlega tókst
til með Northlandhverfið, var
Griin falið hvert verkefnið af
öðru, svo sem að skipuleggja
hverfi, þar sem rífa átti gömul
hús og ófullnægjandi eða heilsu
spillandi, teikna bankaþygging-
ar, verzlanir og viðskiptamið-
stöðvar. Á undanförnum tveim
til þrem árum hefur fyrirtæki
hans unnið við hundruð verk-
efna af ýmsu tagi, en sá skipu-
lagsuppdráttur hans, sem mesta
athygli hefur vakið — upp-
dráttur, sem gerbreytir skipu-
laginu! á borginni Fort Worth
í Texas — hefur ekki enn ver-
ið framkvæmdur. Eipstakir
þættir hans, svo sem varðandi
hringbrautir og svæði, þar sem
fótgangandi menn einir mega
koma, hafa hins vegar verið
teknir til fyrirmyndar annars^
staðar, svo að segja má, að
hann hafi sett svip sinn á marg-
ar borgir í Bandaríkjunum, þótt
honum hafi ekki beinlínis verið
falin verkefni þar.
INNBLÁSTUR
FRÁ BORGUM MIÐALDA.
Victor Grtin tileinkaði sér
grundvallarhugmyndir sínar,
meðan hann var ungur maður
í Austurríki, og hann nam þar
af hinum fræga franska arki-
tekt Le Corbusier, en siðar
styrktust þær og þroskuðust,
þegar hann gerði sér ferð til
ýmissa borga í Austurríki og
Þýzkalandi, sem enn' voru eins
og þær voru reistar á miðöld-
um.
Annars lærðist Griin snemma
að standa á eigin fótum, þvi að
hann var aðeins 15 ára gam-
all, þegar faðir hans andaðist.
Einn vina föður hans bauð hon-
um þá starf hjá sér. Maður
þessi var arkitekt, og hjá hon-
um lærði Griin fyrst múrara-
iðn, en síðan nam hann bygg-
ingafræði. Þegar honum fannst
tími til kominn, sagði hann skil-
ið við þenna vin föður síns
og stofnaði eigin fyrirtæki, en
það var á fjórða tug aldarinn-
ar, þegar viðskiptaerfiðleikarn-
ir voru mestir og vandræðin
hindruðu, að hann gæti notið
sín. En þegar Hitler gleypti
Austurríki, sá Griin, að fram-
tíðin mundi ekki verða glæsileg
í heimalandinu, svo að hann
tók sig upp og hélt vestur um
haf með þær litlu eigur, sem
hann gat komizt með.
BORGIN
Á AÐ VERA FÖGUR.
Fyrstu tíu árin eftir að hann
fluttist vestur um haf, helgaði
hann sig einungis húsateikning-
um, lagði sig einkúm frarii 'úm
að gera uppdrætti af verzlun-
um og kaupsýslubyggingum, en
smám saman ávann hann sér
þó svo mikla viðurkenningu, að
hann áræddi að leggja til at-
lögu við stærri verkefni, skipu-
iagsuppdrætti borgarhluta og
jafnvel heilla borga.
Margt bendir til þess, að bifreiðamar hafi unnið svo á
í amerísku borgunum, að hinn fótgangandi maður sé þar
vargur í véum. Þessi mynd frá Los Angeles, þar sem bif-
reiðamar era tiltölulega lang-flestar í heiminum, er gott
dæmi um ofurvald þeirra.
Nú fyrir nokkru var hann þægileg, heldur verður hún að
fenginn til að halda fyrirlestur veita íbúum sínum innblástur
um þetta efni, og þá gerði hann ,/n,nög því verður hún að vera
meðal annars grein fyrir skoð-
unum sínum á þessu sviði með
svofelldum orðum:
„Hin fullkomna borg á ekki
einungis að fullnægja tilgangi
sínum, vera heilsusamleg og
raunverulega fögur borg. Á
sjöunda tug aldarinnar munu
menn sjá skipulagsuppdrætti
slíkra borga komast í fram-
kvæmd, og það verður ölium til
gagns og gleði.“
7ÍI Austurheims
vil ég haUa"
íslenzkir ferðalangar Iáta sér nú
orðið ekki nægja að sækja heim
nágrannalöndin og Evrópu allt suð-
ur að Miðjarðarhafi i sumarleyfum
hin síðari ár, heldur fara þeir nú '
í stórhópum í aðrar heimsálfur.
Ferðaskrifstofurnar keppast um að
bjóða upp á ódýrar ferðir i allar ,
áttir, nokkurra daga og allt upp i
fornu Væringjaborgar og þar skoð-
að allt hið markverðasta frá dögum
keisara, kalífa, preláta, soldána.
Frá Istanbul verður flogið til Beir-
ut, og eftir dvöl þar farið með bif-
reiðum upp í Líbanonfjöll til Bal-
bek og fleiri sögufrægra staða á
leiðinni til Damaskus. Þá er komið
á slóðir, þar sem mannlíf er víða
mánaðarlangar, og fara víst áður svipað og það var á dögum kalíf-
en langt um líður að þeysast kring- anna í „Þúsund og einni nótt“.
um hnöttinn í sumarleyfinu. | Komið verður við í Amman, höf-
Hér sést örlítill hluti Northland Shopping Centre, sem reist
var skammt fyrir utan Detroit samkvæmt uppdráttum Gruns.
Það er ekki verið að sker:>. rúmið við nögl, og garðar, gos-
brunnar og fleira er þar til að gleðja augað.
Ferðaskrifstofan Sunna sendi á
dögunum stóran hóp til Vestur-
heims, bæði til Bandaríkjanna og
Kanada, og alla leið á heimssýning-
una í Seattle á Kyrrahafsströnd,
og I haust efnir hún til ferðar til
Austurheims. Þar verður dvalizt í
Landinu helga, nærri jafnlengi í
landi Faraóanna, og haldið alla leið
til Bagdad. Ferðin stendur yfir í
28 daga, og sökum hagkvæmra
samninga við flugfélög, önnur flutn
ingafyrirtæki og aðra aðila, kostar
ferðin með dvöl í beztu gistihúsum
lítið meira en flugmiðar einir, ef
keyptir væru með áætlunarferðum.!
Lagt verður upp héðan tii Lon
uðborg Jórdaníu, þá sóttir heim
hinir frægustu helgistaðir kristn-
innar, Bethlehem, Golgata, Getse-
mane, farið til Jeríkó, út í eyði-
mörk Júdeu. Farin verður tveggja
daga ferð til Bagdad og skoðaðar
hinar fornu rústir Babylonar.
Næst verður flogið til Egypta-
lands og höfð þar viku dvöl. Gist
fyrst í Kaíró, og farið þaðan til
Pýramídanna miklu, m. a. á úlföld-
um yfir eyðimörkina. Þá verða
farnar ferðir upp Nilardalinn, yfir
I Dauðadalinn og skoðaðar kon-
ungagrafirnar miklu.
Að lokinni dvölinni verður flogið
til Jerúsalem, þaðan yfir „lokuðu
don, þaðan til Istanbul, hinnar i Iandamærin“ til Israels, heimsótt
Tel Aviv. Næst flogið til Grikk-
lands, skoðað hið markverðasta í
Aþenu, t.d. Akropolis o.fl. og heim-
sótt Delfi, hin fornfræga véfréttar-
borg. Næst liggur leiðin til Rómar,
dvalizt nokkra daga í borginni ei-
lífu. Loks verður svo flogið til Lon-
don og þaðán heim. Þá verður
Iiðinn nærri mánuður £ ævintýra-
löndum. Framkvæmdastjóri Sunnu,
Guðni Þórðarson, hefur áður ferð-
azt um öll þessi lönd ,og verður
hann fararstjóri í þessari för.
Sjálfstæðismenn á
fundi á Bildudal
Þann 31. júlí var fundur haldinn
1 Sjálfstæðisfélagi Arnarfjarðar.
Fundurinn var haldinn á Bíldudal.
Hjálmar Ágústsson, formaður fé-
lagsins, setti fundinn og stjórnaði
honum, fundarritari var Jón Hann-
esson.
Axel Jónsson, fulltrúi fram-
kvæmdarstjóra Sjálfstæðisflokks-
ins, flutti erindi um skipulagsmál
flokksins, ræddi hann sérstaklega
um flokksstarfið í Vestfjarðakjör-
dæmi.
Á fundinum voru kjörnir fulltrú-
ar í fulltrúaráð sjálfstæðisfélag-
anna i Barðastrandarsýslu og í
kjördæmaráð Sjálfstæðisflokksins
í Vestfjarðakjördæmi.
Stjórn Sjálfstæðisfélags Amar-
fjarðar skipa: Hjálmar Ágústsson,
formaður, Jón Hannesson og Sig
riður Pálsdóttir.