Vísir - 14.08.1962, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 14. ágúst 1962.
VISIR

Gerir hann reyk-
ingar hættulausar?
Þýzkur læknir finnur upp
ráð til að breyta benz-
Tjýzkur læknir hefur gert
” tóbakið hættulaust". „Fá-
einir dropar af B.Y.36 hafa
sigrað krabbamein reykinga-
manna.“ „Reykið eins og yður
sýnist, það er hættulaust."
Þannig hafa hljóðað nokkrar
fyrirsagnir heimspressunnar síð
ustu dagana, þegar sagt hefur
verið frá uppfinningu þýzka
læknisins prófessor Max Bind-
ig, sem hefur fundið upp aðferð
til að eyða áhrifum benzpyrens
í tóbakstjörunni.
Það er sannað með rannsókn-
um f mörgum löndum, segir
prófessor Bindig, að þetta efni
í tóbakstjörunni, benzpyren
getur valdið krabbameini í
líkamsvefjum. Og ég er ekki,
frekar en margir aðrir læknar, í
vafa um skaðvænleg áhrif þess
á lungu reykingamanna, þó það
atriði sé ekki sannað.
Camdægurs og prófessor
^ Bindig gaf út tilkynninguna
um uppgötvun sína á efninu
B.Y.36 barst honum boðsbréf
um að sitja þá miklu alþjóðlegu
ráðstefnu krabbameinssérfræð-
inga, sem haldin hefur verið í
Moskvu. Fór hann til ráðstefn-
unnar og lagði þar fram mikla
skýrslu um rannsóknir sínar.
Fram til þessa hefur hann ver-
ið lítt kunnur maður, en það er
óhætt að segja, að frægð hans
hafi við skýrslu þessa flogið
um allan heim.
Þar með er ekki sagt, .að
kenningar hans séu ekki um-
deildar. Prófessor Bindig á enn
vafalaust eftir að heyja mikla
baráttu áður en meðal hans
verður viðurkennt alls staðar.
TTppgötvun hans byggist á
því, að efnið benzpyren er
til í tvenns konar formi og er
það kallað eftir efnisuppbygg-
'ingunni annað hvort reglulegt
(symmetrisk) eða óreglulegt
(asymmetriskt).
Það er nú vitað með vissu,
að hið „reglulega" benzpyren
er hættulaust. Benzpyrenið í
sígarettureyknum er „óreglu
legt“. Það er sannað með rann-
sóknum, að það getur valdið
krabbameinsæxlum á tilrauna-
dýrum. Þannig er staðfest að
efnið er krabbameinsvaldur
Hitt er enn ekki fyllilega ljóst.
hvort eða hvernig það veldui
krabbameini í lungum reykinga
manna. En svo mikið er víst,
að það er mjög tortryggilegt
efni og margir vísindamenn
eru sannfærðir um að það er
sjúkdómsvaldurinn, þó að rann
sóknasönnun sé erfið m. a. að
krabbamein í lungum myndast
ekki fyrr en eftir áratuga reyk-
ingar,
‘C’fnið sem prófessor Bendig
hefur fundið upp kallast
B.Y.36. Það hefur þá eiginleika,
að það breytir benzpyren síga-
rettunnar úr hættulegu „ó-
reglulegu" efni í hættulaust
„reglulegt" efni.
Það er mjög auðvelt a?
blanda B.Y.36 í sígarettur
Prófessor Bendig gerir það mef
venjulegri sprautu. Tóbaksverk
smiðjur gætu auðveldlega feng
ið sér úðara er kostaði ekki
meira en 1500 krónur til að úða
því í allt sígarettutóbak sitt.
pyren i sígarettutjöru
Það breytir í engu bragði eða
lykt sígarettunnar og hefur það
verið sannprófað með því að
bjóða reykingamönnum síga-
rettu með efninu í og geta þeir
ekki ekki, greint á milli þeirra
og venjulegra sígarettna.
: A/'ísindamenn um allan heim
halda áfram að leita að or-
sakasambandi milli tóbaks-
reyksins og krabbameins í
lungum. Hagskýrslur sýna að
greinilegt samband er þarna á
milli, en engin fullnaðarskýring
hefur fundizt á því.
I rannsóknum á dýrum hefur
það sannazt að ef talsvert
magn af óreglulegu benzpyren
er látið liggja við húð á rottum
myndast krabbameinsæxli við
það. En ekki hefur tekizt að
framkvæma sömu tilraun á
mönnum. Erfiðleikar eru á að
gera tilraunir á dýrum með
innöndun á tóbaksreyk og hef-
ur ekki tekizt að fá þannig
fram krabbameinsmyndun í
lungum tilraunadýra.
Grunur leikur á að önnur
efni í tóbaksreyknum geti vald-
ið sjúkdómnum, sérstaklega
ýmis efni, sem myndast í reykn-
um eitt augnablik við brunann,
en eyðast svo skjótlega af
sjálfu sér. En alit um það hafa
flest rök hneigzt að því að það
sé benzpyren sem er hinn m-'kh
skaðvaldur.
En það er svo margt sem get-
ur gripið inn, að það er enn
langt því frá að menn hafi er.r
fengið nokkurn botn í þetta.
HJ1 d. er nú orðið allfrægt
* dæmið um þríburana á
Ítalíu, sem létust allir úr
lungnakrabba. Tveir þeirra
voru reykingamenn og dóu 40
og 45 ára. Sá þriðji sem ekki
reykti dá einnig úr lungna-
krabba en ekki fyrr en hann
var 65 ára. Þetta dæmi gæti
bent til þess, að allir bræðurn-
ir hafi haft meðfæddan mót-
tækileika, en að reykingarnar
hafi flýtt fyrir sjúkdómnum.
Þegar það varð fyrst ljóst,
að slík hætta stafaði af síga-
rettureykingunum fóru sígarertu
verksmiðjurnar að framleiða í
stórum stíl slgarettur með bréf-
síum eða filterum eins og þær
eru kallaðar. Það er nú almennt
vitað, að þessar síur hafa enga
þýðingu til að verjast sjúk-
dómnum. Þvert á móti eru þær
hættulegri, þar sem flestir
reykingamenn reykja þá tóbak-
ið alveg upp að síunni og hafa
þá safnazt saman í síðasta tó-
bakinu þau efni sem e. t. v.
eru hættulegust.
Hins vegar er nú verið að
'era tilraunir með aðrar síur,
rem hafa inni að halda efna-
blöndur er blandast reyknum og
eiga að eyða og breyta þeim
efnum reyksins sem hætta'eg-
st ru talin.
J7nn sem fyrr er þó bezta
ráðið gegn lungnakrabba,
að draga úr sígarettureykingum,
helzt að hætta alveg. En það
er erfitt fyrir gamla reykinga-
menn að venja sig algerlega af
sígarettunum. Þeir eru orðnir
háðir eitrinu, nikotininu og oft
fer það svo, þegar þeir hafa
verið án tóbaks í eina viku, að
þeir verða ómögulegir á taug-
um og allur líkami þeirra hróp-
ar á eitrið.
Til hjálpar þessum mönnum
hafa bandarískir vísindamenn
nýlega fundið upp nýtt efni, sem
kallast lobeline. Það hefur mjög
líkar verkanir og nikotinið, þó
að því breyttu, að það hefur
ekki sömu eiturlyfjaverkanirnar.
Þess vegna er það sérstaklega
heppilegt fyrir reykingamenn tií
að venja sig af tóbaki. Það dreg-
ur úr lönguninni í tóbak og þeg-
ar hið versta er afstaðið þá situr
ekki eftir í sjúklingnum nein
sérstök löngun til að halda á-
fram neyzlu lobelins. Nýlega
gerðu bandarískir vísindamenn
tilraunir með þetta nýja efni á
200 reykingamönnum, sem vildu
hætta að reykja. Árangurinn
varð sá, að 160 þeirra eða um
80% tókst með hjálp lobelin að
venja sig af reykingum.
V
I
Prófessor Bindig þar sem hann sprautar B.Y.
sígarettu.
íslenzk kennarastaða
stofnuð í V-Berlin
Frjálsi háskólinn (Freie Univers-
itát) í Vestur-Berlín hefur ákveð-
ið að stofna Iektorsstöðu í nútíma
íslenzku. Er ætlunin, að hann taki
til starfa 1. janúar n.k. og í síðasta
lagi 1. apríl. Er það hrein óska-
staða og vænlegt fyrir íslendinga
að sækja um þetta, því að fáir
kunna „nútíma íslenzku“ eins vel
og þeir.
í frétt sem Háskóii íslands hef-
ur sent út um þetta er skýrt frá
því, að launin séu 1020 mörk á
mánuði eða um ellefu þúsund krón
ur og að auki ýmsar uppþætur
fyrir fjölskyldumenn.
Geta Islendingar sótt um starfið,
skal umsóknin rituð á þýzku og
stíluð til rektors Freie Universitat
en sendast skyldi hún til Háskóla
íslands fyrir 10. sept.
Það er rnjög skemmtilegt og at-
■ hyglisvert að Frjálsi háskólinn
‘ skuli nú ætla að stofna lektors-
stöðu í íslenzku. Þessi Háskóli var
ekki til fyrir rúmum áratug. Aðal-
háskóli Berlínar frá fornu fari var
Humboldt háskólinn við Unter den
Linden í Austur-Berlín. En þegar
kommúnistar komust til valda og
fóru að herða tökin f austurhluta
borgarinnar, flýðu allir færustu og
beztu prófessorar hans vestur um
Brandenborgarhlið til Vestur-Ber-
línar og sama var að segja um
meginhiuta stúdentanna. Þá ákvað
borgarstjórn vesturhlutans' að
stofnsetja háskólann, sem síðan ,
hefur vaxið og þróazt og er nú ,
ein stærsta menningarmiðstöð '
Þýzkalands. Hefur borgarstjórn og
sambandsstjórn í Bonn ekkert til
sparað til að búa sem bezt að
þessu óskabarni sínu. Er háskól-
inn til húsa í mörgum og glæsi-
legum nýbyggingum skammt frá
hjarta borgarinnar. "
Hiaut höfuðkúpubrot
Á laugardaginn höfuðkúpubrotn-
aði maður við það að detta ofan
af vinnupalli og niður á stein-
tröppur.
Atburður þessi skeði um kl. 3.30
e. h. á Iaugardaginn, að Auðbrekku
23 í Kópavogi. Maður að nafni Þór-
arinn Gunnarsson var að vinna við
húsið og var á palli, sem reist var
við það. Þórarni varð fótaskortur
á pallinum og hrapaði niður á stein
steyptar tröppur og meiddist mik-
ið, m.a. á höfði, herðum og víðar.
Við athuguii á slysavarðstofunni
kom í ljós að Þórarinn var höfuð-
kápubrotinn og var þá fluttur í
Landakotssp,tala.
Fleiri meiðsli á fólki urðu um
j helgina. Eftir hádegið á laugardag-
I inn datt drengur, Grétar Aðalsteins
j son, Bogahlíð 17 ofan af bílskúr
I og skarst á fæti.
í í gærmorgun datt kona aftur-
fyrir sig í strætisvagni á mótum
Bræðraborgarstígs og Öldugötu, er
vagnstjórinn þurfti að hemla
skyndilega til að forða árekstri.
Konan, María Guðmundsdóttir að
nafni, slasaðist eitthvað, en blað-
inu er ekki kunnugt um hve mikið.
Á laugardaginn voru sjúkrabif-
reiðir slökkviliðsins tvívegis
kvaddar á vettvang vegna drukk-
inna vegfarenda, sem dottið höfðu
á götum úti og meiðzt.