Alþýðublaðið - 11.05.1921, Qupperneq 1

Miðvikudagitm n. œaí,
tðlubl.
11 d a p sam lagið
Á að svifta fjölda manns atvínnu?
Sem kuunugt er, liggur fyrir
þinginu frumvarp tií iaga um Sild-
veiðifélag íslands, Aður hefir oft
verið bent á það, hver aauðsyn
bæri til að síldarsaian öll væri
'öffidtr sama hattinum, að feún væri
á einni hendi. Reynsla undanfar-
fana ára hefir sýnt hve mjög sai-
an fer í handaskolutn, þegar aliir
ög enginn annast söluna. Og tap
þeirra, sem frumvarpið fíafa samið,
virðist að því leyti hafa komið
.fyiir þá vitinu. Eá þeim verður
þá ekki skotaskuld úr þvi, að
gera nýja vitleysu.
I 2. grein frv. er svo kveðið á,
&ð tii þess að afia nsild á land-
kelgi og verka til útfltitnings á
landi* (sbr. i. gr. frv.J, þarf hlut-
aðeigaudi að hafa verið búsettur
í. iandiau að minsta kosti eitt ár,
og sé uu! félag að ræða, skal
stjóm þess ölí búsett hér á landi
®g sömuíeiðis meirihluti félags-
manna.
i. grein frumvarpsins er svo
óijóst orðuð, að vel má skilja
hsaa á tvo vegu; a) þ&nnig, að
aðeins þurfi að sækja um leýfi til
stð verka þá síld á landi, sem
veidd er í laadhalgi, og liggur sá
sktíaingur beinast við; eða b) að
fcæði þurfi að sækja um leyfi tii
að veiða síld í Iandhelgi og verka
síld á landi eða í iandhelgi hvar
sem hún er vetdd. i
Fyrri skiínmgurtnn getur .varla
kpmið ti! greina, því þá væri til-
gangurinn sá eirm, að gera Iaads-
möanum erfiðara fyrir að veiða
riíid, en erlendum mönnum.
Hver tilgangur þeirra maana er,
sem frumv, komu inn á þingið
sést ekki af greininni, en af grein-
argerð þeirri, sém frv. fylgir er
auðsætt, að þeir vilja með henni
banna útlendingum ai verka síld
hér á landi. (sbr. . . vér teijum
stærsta kost þessa frumvarps feann-
ið gegn veiði útlendra skipa).
Þetta ákvæði er svo varhuga
vert, að það eitt gerir ókieift, að
frucnv. nái óbreitt fram að ganga
og manni liggur við að ætla, að
það sé einmitt sett inn í frv. tii
að drepa það.
Norskir síldatútvegsmenn hafa
frétt um frumvarpið og hafa þeg-
st andmælt því og haft í hótun-
um um það, að leggja 40°/o inn-
fiutningstoll á islenzkt *kjöt, eða
banna innfiutning alveg. Líka hóta
þeir að loka markaði fyrir ísl síld
á Norðurlöndum. Þó þessar hóíanir
vitanlega verði ekki framkvæmdar
án viija hiutaðeigandi stjórnarvaida,
eru þær þó svo alvarlegar, að
ekki dugir að ganga fram fejá
þeim blindandi. Auðmennimir hafa
enn svo rnikil völd í þessum lönd
um, að þeim er alla jafnan innan
handar að koma fram kröfum sfa-
um, jafnve! þó þær skaði hag
heiidarinnar. Og má ve! vera að
þessu fengju útgerðarmenn fram-
gengt. Ekki þarf annað en benda
á það, hveraig þeir spiitu fyrtr
sölu fsl. sfð&stl. ár.
En það er annað atriði, sem
Isggur nær okkur íslendingum
sjáifum, sem vect er að atfeuga.
Atríði sem varðar alla þá, er við
sjóina búa. Hvort sem þ&ð eru
óbreyttir érfiðisraenn eða embætt-
ismenn.
Ef nú ákvæði þetta næði fram
að ganga, sem vonandi er ólfklegt,
mundu Iasdsmenn missa þá at-
vinnu aiia, sem þeir hafa haft af
veiðum eriendra síidarútvegsmanna
hér við iand. Þeir útlendingar,
sem ekki hætta við útgérð — seooi-
lega mundtt fáir hætta — munáu
salta síldina á skipum úti, utaœ
við iandhelgí, og fá til erlenáau
vinnukraft. — Framleiðsla þeirra
mundi því Iftið mistka. Og sfldar-
útvegsmennirair íslenzku ..munde
ekki á jþenann feátt geta bætt upp
ódugnað sinn og vankunnáttu «
síldarverziuninnl.
Ætli hæjaríélögin og sveitarF-
lögin færu ekkl að kveinka s&(!
ef þau mistu þær tekjur, sem þau
hafa haft af útlendu útgerðinni, og
ætli yrði ekki þröngt í búi fyrir
verkalýðsQölskyldunum, sem lifs.
aðallega á þsssari atvinnu. Hsstt
er við að eimfeversst&ðar ytði
kvartað, áður en næsti vetur væri
liðinn hjá.
Bændur feaíá á orði að drags
saman seglin, ríkið hættir við ýmar.
bráðnauðsynieg fyrirtæki og bæj-
arfélögin em sum á hauspun.
Hvert eiga vea'kamennirnir þá ai
leita, ef útlendingunum, sem rekiö
hafa hér atvinnn undanfarin ár,
verður boiað burtu? Á sveitinai
Nei. Þó þingmennirnir séu færúr
um að taka é sig mikla ábyrg£,
þá munu þeir aldrei leggja út í
þá ófæru, að svitýta kundmp'
manna atvimu. Enginn ætlar þeim
svo ilt, að þeir samþykki þétta
ákvæði.
Kvásir.
Stjórnin leitar transts.
Margt er undarlegí
fkýrhausnum.
Það stórmerki skeði f gær í
efri deild, að forsætisráðh. kvadii
sér hljóðs og var erindið það, að
beiðast þess að þingdeildarmenn
væru spurðir að, fevort þeir viídu
láta stjórniaa fara strax frá. Þessi
dásamlega spurning kom eins og
þruma úr heiðskýru lofti yfir þing-
mennina, því þess var fevergi gel«-
ið á dagskrá, að þessa hugrekkis
væri &ð vænta af stjórninni, And-
mælti Sig. Eggerz þessura afjför
um og vildi fresta málinu, en við
slfkt var ekki komaædi. Var spurr -
ingin boria undir atkvæði, og
reyndust þingménrs svo eítir si'g
effclr eldinguna, að l'O þeirra sögðti