Tölvumál - 01.04.1992, Síða 24

Apríl 1992
Krabbameinskerfið
Björgvin Gunnlaugsson
CART verkefnið
Árið 1984 hófst samnorrænt
verkefni sem hafði það markmið
að þróa nýja tækni fyrir Krabba-
meinslækningadeildir. Einkum
var geislameðferð krabbameins-
sjúklinga höfð í huga enda er sú
meðferð flókin og mikillar
nákvæmni þörf, t.d. við útreikn-
ing á geislaskömmtum. Verkefni
þettakallaðistCART (Computer
Aided Radiation Therapy) og fékk
Og svo munum
við forðast
að setja öll
eggin
aftur í
sömu körfuna
hvert Norðurlandanna einn þátt
verkefnisins í sinn hlut. Mark-
miðið var að hver þátttakandi
verkefnisins byggi til markaðs-
hæfa vöru sem síðan átti að geta
haft nauðsynleg samskipti við
vörur sem yrðu til hjá öðrum
þátttakendum. íhlutíslandskom
gagnaskráningarkerfi og hófst þar
með saga hins svokallaða
"Krabbameinskerfis".
Verkefnið var að stórum hluta
fjármagnað af Norræna Iðn-
þróunarsjóðnum og var það gert
að skilyrði fyrir styrkveitingu
að um samvinnu sjúkrahúss og
fyrirtækis yrði að ræða. Land-
spítalinn og Tölvuþekking, sem
þá var einkafyrirtæki Odds
Benediktssonar, tóku verkefnið
aðsér. Ymsiraðriraðilarstuddu
verkefnið þar á meðal IBM á
Islandi, sem gaf einkatölvu sem
kerfið skyldi þróað á.
I ársbyrjun 1985 réð Oddur
Benediktsson höfund þessarar
greinar til að vinna að verkefninu
og hófust þá mikil og stíf funda-
höld með starfsfólki á Krabba-
meinslækningadeild Landspítal-
ans. Fyrir Landspítalamönnum
fóru Garðar Mýrdal, eðlisfræð-
ingur og Þórarinn Sveinsson,
yfirlæknir en margt annað starfs-
fólk átti einnig hlut að máli.
Ákveðið var að leggja áherslu á
að búa til skráningarkerfi þar sem
safna skyldi upplýsingum sem
síðar mætti nota til ýmissar úr-
vinnslu eins og t.d að leggja mat
áárangurmeðferðarinnar. Núer
það svo að krabbamein er oft
langvinnur sjúkdómur, þannig er
t.d. algeng skilgreining á því
hvenær sjúklingur telst læknaður
sú að sjúklingurinn telst læknað-
ur þegar hann hefur verið sjúk-
dómsfrír í 5 ár. Vegna þessa koma
sjúklingar reglulega í eftirlit lengi
eftir að eiginlegri meðferð lýkur.
Með þetta í huga voru hönnuð 3
eyðublöð, eitt skyldi fylla út í
við fyrstu komu sjúklingsins og
voru þar meðal annars skráð
sjúkdómsgreining, atvinnusaga
sjúklingsins og reykingavenjur.
Hin tvö eyðublöðin voru annars
vegar fyrir komu í meðferð og
hins vegar fyrir komu í eftirlit að
lokinni meðferð og skyldi fylla
annað hvort þeirra út, eftir því
sem við átti, við hverja komu
sjúklings.
Var nú skrifað kerfi til að skrá
þessi eyðublöð, í upphafi var
notast við dBase en fljótlega var
farið yfir í Clipper. Sumarið
1985 kom einnig að verkefninu
Hjálmtýr Hafsteinsson og skrifaði
hann úrvinnslukerfi fyrir þær
upplýsingar sem kerfið geymdi.
Haustið 1985 fórum við hins
vegar báðir til náms erlendis en
þá var nýbúið að taka kerfið í
notkun á Krabbameinslækninga-
deild Landspítalans.
Fljótlega kom í ljós að kerfið gaf
lítið af sér miðað við þá vinnu
sem fór í að fylla út eyðublöðin,
kerfið gleypti vissulega við
öllum upplýsingum sem því voru
réttar en veitti litla hjálp við
daglega starfsemi deildarinnar.
Þetta varð til þess að áhuginn á
að fylla út eyðublöðin minnkaði
og þar með gæði upplýsinganna
sem fóru inn í kerfið. Ýmsir
komuaðverkefninuáárinu 1986
en án þess að unninn væri bugur
á þessum galla kerfisins. Á vor-
dögum 1987 lauk síðan CART
verkefninu. Skömmu síðar kom
ég heim frá námi og var þá ráðinn
af Landspítalanum til að hefja
vinnu við verkefnið á ný.
Sú stefna var nú mörkuð að búa
skyldi til kerfi sem hjálpaði við
daglega starfsemi deildarinnar en
leyfði um leið skráningu þeirra
upplýsinga sem áhugi var á að
safna. Einn af meginþáttunum í
stjómun Krabbameinslækninga-
deildar er að bóka heimsóknir
sjúklinga, ýmist til læknis eða í
undirbúnings- eða meðferðar-
tæki. Einfalt bókunarkerfi var
tekið í notkun í byrjun árs 1988
oggafstraxgóðaraun. Aukþess
að hjálpa við bókanir þá
einfaldaði það mjög skráningu
upplýsinga um komur sjúklinga
og gaf miklu betri yfirsýn yfir
starfsemi deildarinnar en áður
24
Tölvumál