Vísir - 22.08.1962, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 22. ágúst 1962.
Útgetandi Biaðaútgatan VISIR
Ritstiorar Hersteinn Pai.son Gunnar G Schram
AðstoðarritstjOrr Axel Thorsternsson
Fréttastjón: Porsternn 0 Thorarensen
Ritstjórnarskrrfstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er s5 krónur á mánuði
í lausasölu 3 kr eint — Sími 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
---------------------------------—------------------------------------
Sameiginleg afstaöa
Fulltrúar Norðurlandanna sátu í síðustu viku ráð-
stefnu í Noregi, og var þar rætt um fiskveiðar þjóð-
anna og afstöðu til þeirra breytinga, sem verið hafa
að gerast í viðskiptamálum álfunnar, svo og þeirra, er
verða munu á næstunni. Hefur þar orðið að samkomu-
lagi, að Norðurlöndin athugi gaumgæfilega stefnu
Efnahagsbandalagsins í fiskveiðamálum og öðrum
málum, sem helzt eru skyld þeim og snerta hagsmuni
þessara þjóða.
Norðurlandaþjóðirnar eru svo stór aðili að fisk-
veiðum Evrópu, að þær hafa gífurlegra hagsmuna að
gæta í sambandi við þessi mál, að því er snertir afdrif
þeirra innan Efnahagsbandalagsins. Var þess vegna
nauðsynlegt, að þessar þjóðir kæmu saman til að
ráða ráðum sínum, og það var sjálfsagt, að ísland ætti
þar fulltrúa. íslenzku fulltrúamir voru tíu talsins, og
þótt einhverjum kunni að finnast það stór hópur, er
þess að gæta, að hér er um svo mikilvægt mál að
ræða fyrir okkur, að við verðum að senda mann-
marga nefnd sérfræðinga á slíka fundi. Þá er síður
hætta á því, að eitthvað fari framhjá fulltrúum íslands,
eins og þegar fáeinir menn þurfa að fylgjast með
margvíslegum atriðum á fjölda funda sama þingsins,
eins og stundum vill verða.
Engum manni, sem hugsar af skynsemi og raun-
sæi um þessi mál, getur blandazt hugur um, að ís-
lendingar verða að vera í einhverjum tengslum við
Efnahagsbandalagið. Við megum ekki höggva á tengsl-
in við löndin innan Efnahagsbandalagsins, því að þá
verðum við svo að segja ofurseldir viðskiptum við
sovétblökkina nær eingöngu, og þar sætum við í flestu
lakari kjörum en á hinum frjálsa markaði. En komm-
únistar vilja vitanlega að við snúum baki við þjóðum
Vestur-Evrópu í viðskiptum sem öðru, því að þeirra
vilji er að yfirfæra okkur til austurblakkarinnar, ef
þess er nokkur kostur.
Kommúnistar berjast ekki fyrir islenzka hags-
muni í Efnahagsbandalagsmálum frekar en öðrum
málum. Ráðamenn Sovétríkjanna hafa verið andvígir
Efnahagsbandalaginu frá öndverðu, og þeir hafa aukið
sókn sína gegn því síðan í vor. Samkvæmt því dansa
íslenzkir kommúnistar, og þeir stíga ekki íslenzka
þjóðdansa nú frekar en endranær.
Þjóðviljinn og geimfarar
Það er tilkynnt með fimm dálka fyrirsögn f Þjóð-
viljanum í gær, að Bandaríkin geti ekki náð Sovét-
ríkjunum í geimfer/Savísindum. Það má vel vera, en
jafnvel smáríki eins og ísland hafa getað skapað borg-
urunum svo góð kjör, að það á langt í land, að sovét-
borgarar njóti eins góðra lífskjara — þótt hægt kunni
að skjóta þeim til tunglsins eftir nokkur ár.
V'SIR
SyBvoin Mœnsent:
Brezk stórfyrirtæki
búast við EBE-aðild
Vel fór á með Macmillan og de Gaulle síðast er þeir hittust.
Um hásumarið beinast hugir
manna á Bretlandi eðlilega nokk
uð frá hinum alvarlegu viðfangs
efnum, enda varpa sumir frá sér
öllum áhyggjum' í bili. Þing-
menn fá sitt sumarleyfi sem aðr-
ir — og segja má, að í júlí og
ágúst fari allir, sem vetlingi geta
valdið og nokkur auraráð hafa
og tök á — eitthvað, til fjalla,
sjávar, upp i sveit til kunningja,
eða til annarra landa. Að því er
vandamál þings og þjóðar varð-
ar ætti þetta þá að vera góð-
ur tími til þess að skreppa upp
á einhvern sjónarhól, og reyna
að líta á málin þaðan, einmitt
nú, er deilur hafa hjaðnað nokk
uð og mesti hitinn er úr mönn-
um, vegna fyrirhugaðrar aðildar
að Efnahagsbandalagi Evrópu
og vegna annarra mála, sem deil
um valda.
Fyrst í stað eftir hina miklu
endurskipulagningu, sem Mac-
millan gerði á stjórn sinni, en
hún kom sem reiðarslag yfir
marga, var það skoðun margra,
að hér væri um ósmátt áhættu-
spil að ræða af hálfu Macmill-
ans og án efa voru margir sárir
i íhaldsflokknum yfir meðferð-
inni á Selvvyn Lloyd og öðrum
ráðherrum, sem að margra áliti
höfðu ekkert annað gert en að
framfylgja dyggilega stefnu for-
sætisráðherrans.
En þegar hinir nýju menn
voru teknir við varð ósjálfrátt
yfirgnæfandi á ný i flokknum sú
tilfinning, að framar öðru bæri
að efla flokkinn og styrkja og
snúa sér af alefli að viðfangs-
efnum, eins og réttast var talið
honum til viðhalds og eflingar
og þjóðinni til velferðar, og
beindust nú hugir manna aftur
af alefli að hinu n.ikla máli:
Aðild Bretlands að Efnahags-
bandalagi Evrópu.
Hér fór fram endurmat á öllu
varðandi það mál, en þegar sam-
komulag náðist ekki á hinum
sögulega fundi í Brussel, sem
stóð fram á rauða morgun, og
fresta varð samkomulagsumleit-
unurn fram í október, kom það
i rauninni sem nýtt áfall, því að
MacmiIIan gæti nú ekki lagt
fyrir forsætisráðherrafund sam-
veldisins í september greinar-
gerð um samkomulag, sem hann
teldi viðunandi lausn fyrir alla,
en að því var stefnt að fá slíka
lausn.
Eftir að þeir, sem eru ákveðn
ir stuðningsmenn aðildar, höfðu
athugað málið, en meiri hluti
þeirra blaða, sem ræða málin
rökfast og af alvöru, munu
styðja þá, komust þeir niður á
tvær röksemdir gegn þeim skoð
unum, að hér þyrfti að vera um
mikið áfall að ræða. í fyrsta lagi
væri örugg bót að því, að leggja
málið ekki fyrir forsætisráð-
herra samveldisins sem afgert
mál, en nægilega mikið liggur
fyrir um samkomulagsumleitan-
irnar í Brussel til þess að Mac-
millan geti látið þeim í té nokk-
urn veginn heillega mynd varð-
andi skilyrðin og hver áhrif þau
muni hafa á lönd þeirra. Sam-
tímis verði freistandi fyrir for-
sætisráðherrana að telja sér
skylt að tefla löndum sínum
fram gegn áætlun, sem enn er
til umræðu.
Hin rökin varða hina dýpri
athugun á málunum, því sem til
grundvallar liggur, að samkomu
lag hefur ekki náðst. Fresturinn
muni leiða af sér, að meiri tími
muni fást til rannsóknar á því
hvers vegna De Gaulle beitti
hemlunum í Brussel, hvort það
stafar af vandanum, sem er sam
fara því, að leysa landbúnaðar-
leg, efnahags- og stjórnmálaleg
vandamál samtvinnuð landbún-
aðarbyltingunni frönsku — eða
hvort orsökin sé, að De Gaulle
hafi komizt að þeirri niðv.rstöðu,
að aðild Bretlands sé ekki sam-
ræmanleg því samfélagi, sem
hann vill koma á.
■ Morguninn eftir að samkomu-
lagsumleitunum var frestað í
Brussel hölluðust menn að
þessu, en síðan hafa komið fram
nokkrir menn, sem reyna að
réttlæta afstöðu Frakklands með
því, að það sé heppilegra fyrir
Frakkland og hin fimm sam-
markaðsríkin að fá hlé til þess
að ræða innbyrðis hvern skiln-
ing skuli leggja í samkomulag
um ýmis atriði, sem þegar hefur
verið gert, varðandi landbúnað-
armálin og aðild Bretlands.
Með öðrum orðum, þeir hafa
reynt að halda því fram, að
frestun á samkomulagsumleitun
uin hafi reynzt dulbúin blessun,
að því leyti, að vegna hennar
var ekki anað út í að gera sam-
komulag, sem ekki hefði verið
búið að ganga nægilega vel frá,
svo að ýmislegt hefði getað Ieitt
il skoðanamunar og ágreinings,
vegna þess að sami skilningur
yrði ekki ríkjandi hjá öllum.
En andstæðingar aðildarinnar
eru án vafa að búa sig undir
lokaorrustuna í haust.
Þeirra veika hlið er, að þeim
hefur ekki tekizt að leggja fram >,
trausta umbótaáætlun um við-
skipti Bretlands og samveldis-
ins er hæfir skilyrðum þeim,
sem ríkjandi eru um miðbik
tuttugusu aldar.
Macmillan er það án efa dul
inn styrkur, að brezk stórfyrir-
tæki (British Big Business),
haga öllu yfirleitt þannig, að
þau gera ráð fyrir, að af brezkri
aðild verði. Þessi skoðun kemur
fram í Financial Times, blaði,
sem hefur sennilega lagt miklu
meiri vinnu í nákvæma og skipu
lega athugun á vandamálum
Framhald á bls. 13.