Vísir - 19.10.1962, Blaðsíða 9
V í SIR . Föstudagur 19. október 1962.
9
Dr. Finnur Guðmundsson ritar um
fuglalífið á Reykjavíkurtjörn
Brauðgjafir
eru óþarfar
Sigurður Runólfsson, umsjónarmaður með fuglalífinu við Tjöm-
ina, er að gefa fuglunum. (Dr. Finnur Guðmundsson telur brauð-
gjafir til andanna óþarfar).
í grein þeirri, sem dr.
Finnur Guðmundsson hef
ur ritað fyrir borgar-
stjórn Reykjavíkur um
fuglalífið á Reykjavíkur-
tjörn, segir hann m.a. að
brauðmolagjafir Reykvík
inga til andanna hafi haft
ýmsar óheppilegar afleið-
ingar í för með sér auk
þess sem þær séu óþarf-
ar. Auk þessa segir dr.
Finnur: „Meira að, segja
má vel vera að nauðsyn-
legt sé að útrýma svön-
um með öllu af tjörn-
inni“.
Dr. Finnur segir m. a. f upphafi
greinar sinnar:
„Lengst af mun fjöldi stokk-
anda á tjörninni ekki hafa verið
ýkja mikil, og mun þeim ekki
hafa farið að fjölga þar neitt að
ráði fyrr en eftir heimsstyrjöld-
ina fyrri. Þá kom til skjalanna
Jón Pálsson, bankaféhirðir, og
síðar einnig Kjartan Ólafsson,
brunavörður, en báðir hafa þeir
manna mest og bezt unnið að því
að vekja athygli almennings á
fuglalífinu á tjörninni og nauð-
syn þess að vernda það og efla.
Þeir Jón og Kjartan hafa báðir
haft einlægan áhuga á velferð
fuglanna á tjörninni og hafa
þeir verið óþreytandi að hvetja
til þess í ræðu og riti, að stokk-
öndunum á tjörninni væri gefið
á veturna þegar hart er í ári.
Þetta hefur borið tilætlaðan ár-
angur, því að Reykvíkingar hafa
í æ ríkari mæli tekið að gefa
stokköndunum, og það ekki að
eins á veturna heldur allt árið
um kring. Um þetta er ekki nema
gott eitt að segja, enda hafa
bæði börn og fullorðnir hina
mestu ánægju af að lina meintar
þjáningar stokkandanna með
matgjöfum. Ég vil þó ekki láta
hjá líða að vekja athygli á því,
að þessar þjáningar stokkand-
anna hafa ekki við nokkur rök
að styðjast og þessar matgjafir
eru því með öllu ástæðulausar.
Með ströndum fram í nágrenni
Reykjavíkur er slík gnótt fæðu
fyrir stokkendur, að þær þurfa
aldrei að líða skort, þótt tekið
væri með öllu fyrir matgjafir á
tjörninni. Þegar tjörnina leggur
bregða stokkendurnar sér til
sjávar og lifa þar góðu lífi á
fjölbreyttri fæðu, sem er þeim
áreiðanlega hollari en brauðið,
sem þær fá á tjörninni. Hins
vegar hafa þessar matgjafir leitt
til þess, að stokköndum á tjörn-
inni hefur fjölgað gífurlega hin
síðari ár, og nú er svo komið
að hér er við.alvarlegt vandamál
að etja, sem nánar verður vik-
ið að síðar.“
★
Síðar segir í greininni:
„Eftir að norðanendurnar
höfðu verið fluttar á Reykjavík-
urtjörn tók brátt að bera á því
að villtar endur sömu tegundar
tækju að venja komur sínar á
tjörnina, og hafa sumar þeirra
ílenzt þar. Meðal annars er nú
villt duggandarkolla með 4 unga
á tjörninni. Þessar villtu endur
stuðla að sjálfsögðu ásamt norð-
anöndunum að landnámi hinna
ýmsu andategunda á tjörninni.
★
Ekki verður hjá því komizt, að
víkja hér nokkru nánar að vanda-
máli, sem einna mest hefur tor-
veldað aðgerðir þær, sem gerðar
hafa verið til að auka fjöl-
breytni fuglalífsins á tjörninni.
Ég á hér við offjölgun stokk-
andarinnar. Orsakir þessarar of-
fjölgunar eru fyrst og fremst sí-
vaxandi matgjafir borgarbúa svo
og reglubundin fóðrun aðkomu-
andanna á Þorfinnstjörn, en
þangað þyrpast stokkendurnar á
veturna. Þetta vandamál er erfitt
viðfangs, en á þvl verður að
finnast viðunandi lausn, ef tak-
ast á að gera fuglalifið á tjörn-
inni fjölbreytt og aðlaðandi. Það
er engin tilviljun að stokköndin
er ættfaðir tömdu andanna, enda
stenzt engin önd önnur sam-
keppnina við stokköndina. Með-
al andanna gegnir stokköndin
því svipuðu hlutverki og gráspör-
in meðal spörfuglanna, en hann
hefur lagt undir sig flestar stór-
borgir heimsins og hefur jafn-
framt útrýmt þar öllu öðru fugla-
lífi. Stokkandamergðin á tjörn-
inni er nr orðin svo gífurleg, að
til vandræða horfir, og með tilliti
til stærðar tjarnarinnar er stokk-
andamergðin orðin ailt of mikil.
í skemmtigörðum og á vatna-
svæðum í borgum erlendis, þar
sem endur eru aldar til fegurðar-
og yndisauka, hefur alls staðar
orðið að grípa til sérstakra ráð-
stafana til að hamla á móti of-
fjölgun stokkandarinnar. Undan-
farandi vetur hefur verið unnið
nokkuð að fækkun stokkandar-
innar á tjörninni, en sú viðleitni
hefur ekki enn borið eins mik-
inn árangur og æskilegt hefði
verið, enda er þetta bæði erfitt
og viðkvæmt mál. Vonandi tekst
þó að leysa það á viðunandi hátt.
Tjarnarfuglar
aðrir en endur.
Áður hefur verið drepið á krí-
una. Lengst af hefur hún hvergi
orpið við tjörnina nema í stóra
tjarnarhólmanum. Nú síðustu ár-
in hefur hins vegar orðið á þessu
nokkur breyting, því að krían
hefur tekið að verpa í hólmanum
í Þorfinnstjörn og í litla tjarnar-
hólmanum. I sumar voru t .d. að
eins 20 kríuhreiður í stóra tjarn-
arhólmanum, en 25 hreiður I litla
tjarnarhólmanum og um 10 hreið
ur í Þorfinnshólma. Þessi til-
flutningur kríunnar stafar senni-
lega af álftavarpinu í stóra
tjarnarhólmanum og sífelldu rápi
og þrásetu stokkanda þar. Úr
þessu verður ekki bætt nema
stokköndum verði fækkað mjög
frá því sem nú er og komið verði
í veg fyrir að álftirnar verpi fram
vegis í stóra tjarnarhólmanum,
og gildir þá einu, hvort um fs-
lenzkar álftir eða hnúðsvani er
að ræða. Meira að segja má vel
vera, að nauðsynlegt sé að út-
rýma svönum með öllu af tiörn-
inni. Stöðug átök og áflog milli
íslenzkra svana og hnúðsvana
valda ókyrrð og glundroða á
tjörninni, sem erfitt er að koma f
veg fyrir nema með því að losa
sig að fullu og öllu við svani af
tjörninni.
★
í framhaldi af þessum bolla-
Frh. á 10. bls.
Svanirnir á tjöminni. Þeir eru vinsælir, en dr. Finnur telur hugsanlegt að þeir verði að fjar-
Iægjast af tjörninni.