Vísir - 23.10.1962, Blaðsíða 4

4
V í S IR . Þriðjudagur 23. októbsr 1962.
Eins og kunnugt er,
samdi Jón Sigurðsson,
bassaleikari, tónlistina
við kvikmyndina 79 af
stöðinni, sem nú er sýnd
við góða aðsókn í tveim
kvikmyndahúsum hér í
b'orginni. Hefur hann hlot
ið fyrir mikið lof í blöð-
um og höfum við sann-
frétt, að Erik Balling, leik
stjóri, hafi verið mjög á-
nægður með vinnu hans.
Skrifaði hann Guðlaugi
Rósinkranz, Þjóðleikhús-
stjóra, að hann hafi aldrei
haft betri tónlist við
mynd sem hann hafi gert,
en þetta er 43. myndin,
sem hann hefur stjórnað.
Einnig sagði hann að
hann vonaðist til að hafa
tækifæri. til að njóta
starfskrafta hans aftur.
Jón Sigurðsson hefur starfað
sem hljóðfæraleikari í danshljóm-
sveitum frá því að hann var
sextán ára að aldri. Spilaði hann
lengi með K.K. sextettinum, þar
til hann hætti fyrir nokkru. Var
hann lengst af annar af útsetjur-
um hljómsveitarinnar. Núna leik-
ar hann í Sinfóníuhljómsveitinni
og er auk þess ráðunautur Þórs-
cafe um tónlist. Þjálfar hann
hljómsveitir, sem þar leika, og
hefur eftirlit með þeim. Við hitt-
um hann að máli og báðum hann
að segja okkur frá vinnu sinni
við kvikmyndina.
Fyrsta lagið
leikið hér. ,
— Það fyrsta sem gera þurfti
var að útsetja lag jSkúla Hall-
dórssonar, „Leiðir liggja til allra
átta“, sem er aðallag kvikmynd-
arinnar. Þetta lag erjmeðal ann-
ars leikið í upphafi kvikmyndar-
innar og er þar sungið af Eliy
Vilhjálms. Þetta var það eina af
hljómlistinni, sem tekið var upp
hér á landi.
— Ég tók saman hljómsveit til
þess og voru í henni ýmsir af
okkar beztu hljóðfæraleikurum.
Þeir voru Gunnar Ormslev,
Andrés Ingólfsson, Óli Gaukur,
Örn Ármannsson, Þórarinn Ólafs-
son, Guðmundur Steingrímsson
og Sigurbjörn Ingþórsson. Ball-
ing vildi fá lagið í þessum hraða
stíl, sem mætti kalla „western“
stíl, eða rock-stíl.
— Annað en þetta gat ég ekki
gert hér heima, nema það að ég
las handritið og reyndi að gera
mér grein fyrir hvernig tónlistin
ætti að vera við hvern hluta þess.
Upp á sekúndu.
— Út til Danmerkur fór ég svo
þann 10. september. Þá var búið
að klippa myndina alla, en ekki
búið að ganga frá talinu á hana.
Sumt af myndinni er tekið á
svokallaðar þöglar myndavélar,
og er þá hægt að nota þá hluta
óbreytta. Aðrar senur, svo sem
senur í bílum og aðrar senur,
yrði. Þarna sat ég svo og hugsaði
hverja senu fyrir sig, alltaf með
tilliti til klukkunnar.
— Það erfiðasta var að byrja.
Ég komst mjög lítið áfram fyrstu
tvo til þrjá dagana. Eftir það
skrifaði ég svo nærri viðstöðu-
laust, frá klukkan 9 á morgnana
til 10—11 á kvöldin. Nótum skil-
aði ég svo annan hvern dag til
nótnaskrifara, sem skrifaði nið-
ur raddirnar fyrir hljómsveitina.
Þannig vann ég um tíu daga og
þá hófst upptakan.
— Stjórnándi hljómsveitarinn-
ar var Bengt Fabricius-Bjerge,
sem er ágætur „klukkudirigent".
Hann er vanur að stjórna tónlist,
sem þarf að vera nákvæmlega
rétt að lengd. Hann er einnig
þekktur píanóleikari. Hann á
sjálfur upptökusalinn sem var
notaður. Þá á hann einnig hljóm-
plötufyrirtæki, sem nefnist Met-
ronome. Eitt af lögum þeim, sem
hann hefur sjálfur samið og leik-
ur sjálfur er nú annað á vin-
sældalista í Bandaríkjunum. Upp-
saman og einnig viðfilmunasjálfa.
Þá er allt saman tekið uþp á
eitt band og fer síðan inn á tón-
band filmunnar við kopieringu.
-—- Þegar upptökunni var lokið,
var filmtapeið spilað fyrirBalling,
Benedikt, tónmeistarann og mig.
Þá byrjaði Balling að kritisera.
Hann sagði að tónlistin væri of
dramatísk, hún segði of mikið.
Þegar Ragnar færi í bílferðina
væri hún búin að segja það fyrir,
að hann myndi deyja, Það end-
aði með því að ég varð að um-
Staður sem við
skiljum.
— Að þessu loknu ræddum
við um tónlistina fram og aftur.
Það kom oft fyrir að ágreiningur
var með mér og Balling um
hvernig tónlistin ætti að vera.
Til dæmis deildum við mikið um
Þingvallasenuna. Þar nota ég
ævagamalt þjóðlag, sem Balling
líkaði ekki. Ég sagði honum að
ég væri ekki til viðtals um neitt
annað. Þetta væri staður sem við
skildum en ekki hann. Benedikt
Árnason var mér alveg sammála
og fengum við þessu ráðið. oftast
réði þó Balling.
— Það hefur verið mjög mikil
vinna að klippa myndina. Filman
sem þeir tóku hér, var um 13
kílómetrar, er. þegar búið var að
klippa hang.i þgð form, sem hún
kenuir fyrir áhorfendur, eru ekki
eftir nema tveir og‘ hálfur kiló-
metri. Benedikt sagði mér að það
hefði verið mjög skemmtilegt að
sem teknar eru á hreyfingu, eru
teknar með minni vélum og verð-
ur þá að taka talið upp sér, þar
sem urg heyrist með talinu sem
kemur inn á þær.
— Það fyrsta sem var gert, var
að horfa á alla myndina með
Balling. Horfðum við á hana í svo
kölluðu klippingaherbergi. Við
sátum þar við borð og horfðum
á myndina á lítilli skífu. Balling
sagði svo til um hvar tónlist átti
að byrja og hætta. Var það svo
allt mælt í metrum á filmunni og
einnig 1 mínútum og allt niður
i sekúndubrot. Þetta var allt
skrifað upp í skema og var til
dæmis fyrsta senan ein mínúta
og 28,2 sekúndur.
Með *■
skeiðklukku
OSf
O
taktmæli
sjá hvernig myndin var sett sam-
an úr að því er virtist ósamstæð-
um senum.
Sat og hugsaði.
— Þegar ég svo byrjaði að
semja fékk ég studio, með píanói
og skrifborði. Þar settist ég svo
inn með taktmæli og skeið-
klukku, þar sem lengdin varð að
vera svo nákvæm á hverjum
hluta tónlistarinnar, að ekki
mátti skeika broti úr sekúndu.
Þetta voru mjög góð vinnuskil-
„Klukkudirigent“
— Hljómsveitin sem notuð
var, var 28 manna, þegar hún
var stærst. Þetta voru allt fyrsta
flokks hljómsveitarmenn, flestir
úr „Underholdnings“-hljómsveit
útvarpsins og konunglegu óperu-
hljómsveitinni. Ég var þar með,
bæði til að segja til um hvernig
ég vildi láta spila þetta og einnig
til að fylgjast með villum í nótna
skriftinni, sem alltaf geta komið
fyrir.
takan öll tók frá klukkan nlu
að morgni, til klukkan fimm eftir
hádegi.
Of dramatísk.
— Fyrst var tónlistin tekin
upp á segulband, en síðan færð
yfir á svokallað filmtape. Þetta
filmtape er pilað við hlið film-
unnar og má spila sex slík í
einu. Er þá til dæmis tal á einu,
tónlist á öðru, bílahljóð á því
þriðja og svo framvegis. Þau eru
slðan klippti þannig að allt passi
Jón Sigurðsson að semja tón-
listina við 79 af stöðinni, með
skeiðklukku í hendinni.
skrifa átta númer. Honum líkaði
þó tónlistin vel sem slík og lét
gera sérstakt band af henni fyrir
sig.
„Ég sýni hraðann“.
— Það var mjög erfitt að þurfa
að fara að breyta þessu, þegar
maður var búinn að fullhugsa
þetta. Það gerði mér einnig erf-
itt fyrir að ég fékk villandi-upp-
lýsingar hjá Fabricius-Bjerge.
Hann sagði mér að ég skyldi
ekki brenna mig á því sem
margir gerðu, að þegar hraði
væri í myndinni, ætti slíka að
vera hraði í tónlistinni. Þegar
Balling heyrði þetta sagði hann:
„Ég sýni hraðann. Þú átt að sýna
það sem gerist innra með fólkinu.
— Eftir fyrri upptökuna var
ákveðin upptaka viku seinna. Ég
hafði því ekki nema fjóra daga
til að gera breytingarnar, því að
ég varð að gefa nótnaskrifaran-
um tvo til þrjá daga til að ijúka
við að skrifa raddirnar. Það er
svolítið óþægilegt að vinna undii
svona pressu. Þó var það enn
verra £ byrjuninni. Þá var ég ekki
búinn að skrifa eina nótu, þegar
mér var sagt ið búið væri að á-
kveða upptökudag. Þetta vai
mjög erfitt, því að aldrei er hægl
að vita hvort það tekst fyrr er
maður hefur lokið verkinu.
Frh. á 10. bls.