Vísir - 27.11.1962, Blaðsíða 4

4
V í SIR . Þriðjudagur 27. nóvember 1962
Tnrm—inm^———
„Nútíma verzlunarhverfi
er það, sem koma skal^
einnig heima‘‘. Þannig á-
lyktaði ég, er ég dvaldist
vikutíma í enskum smá-
bæ síðastliðið sumar.
í utanför minni í sumar var
ég vikutíma í nýjum, enskum
smábæ, þar sem bæjarbúar allir
kaupa sínar daglegu nauðsynjar
í einu og sama verzlunarhverf-
inu. Mér fannst nýstárlegt
að dveljast í bæ þar sem allt var
nýtt, hvert hús, hver gata, engar
sölubúðir eða sjoppur út um
hvippinn og hvappinn, heldur
voru sölubúðir og aðrar stofnanir
staðsettar í einu hverfi. Þarna
voru nýlenduvöruverzlanir, kjöt-
verzlanir, jámvöruverzlun, lyfja-
búð, rakarastofa, hárgreiðslu-
stofa, pósthús og símastöð.
Þama gátu menn því farið á einn
stað margra erinda sér til mik-
illa þæginda og tímasparnaðar.
1 hugleiðingum um þetta eftir
að heim kom, spratt svo það, að
ég fann að máli Sigurð Magnús-
son framkvæmdastjóra Austurs-
vers h.f., til þess að kynna mér
hversu þróuninni miðar í áttina
til slíks eða svipaðs verzlunar-
4 ár hefur sýnt svo að ekki
verður um villzt, að þetta fyrir-
komulag á vörudreifingu, sem
við og aðrir aðilar höfum tekið
upp, er mjög að skapi almenn-
ingi, enda er fólki geysi mikill
hagnaður að því, að þurfa ekki
að fara í marga staði til dag-
legra kaupa fyrir heimilið.
Ég skýt því hér inn í, að í
enska smábænum hafði ég ein-
mitt spurt fólk, sem ég kynntist
hvort það saknaði þess ekki, að
ekki væru búðir, í öðru hverju
húsi eins og í gömlu bæjunum
víða, og svörin sem ég fékk voru
á þá leið, að fólk hefði afvanizt
þessu og vildi það ekki lengur,
nútímafólk vildi vel staðsett
verzlunarhverfi — og gamla
fólkið kann að meta þau ekki
síður en hið, yngra. Og eitt svar-
ið var: Hér er risinn upp nýr
bær — með nýjum svip, sem
menn kunna vel við.
Verzlanir j
og heildarskipulagning.
Út af þessu benti S. M. mér
á grein f Verzlunartíðindum eftir
Aðalstein Richter arkitekt, skipu-
lagsstjóra Reykjavíkur um
„Þátt verzlana í heildarskipu-
ustu og rýra afkomu verzlunar-
innar.“
Hagsmunamál
vörudreifenda.
— Skynsamleg staðsetning
verzlunarhúsa, hélt S. M. áfram,
er hann hafði vakið athygli mína
á áliti skipulagsstjórans, — er
mikið hagsmunamál vörudreif-
enda, hvort sem þeir eru ein-
staklingar eða samvinnufélög, af
Sigurður Magnússon.
miðstöðvar og ráðstefna. Ég sótti
þessa ráðstefnu og f skýrslu um
hana koma fram merkar upplýs-
ingar, m. a. um það hvaða megin-
atriði beri að leggja til grund-
vallar, þegar stofnað er til við-
skiptamiðstöðvar eða verzlunar-
hverfa, svo sem varðandi stærð,
áætlaðan fjölda viðskiptamanna,
skilyrði til bifreiðastæða o. s.
frv.
— Ég hefi gert mér far um
að kynna mér nýjungar á þessu
sviði hjá nágrannaþjóðunum og
við þau kynni hefi ég sannfærzt
um, að við eigum að stefna að
því að koma upp nútíma við-
skiptamiðstöðvum eins og þær.
Svíar
langt komnir.
Af nágrannaþjóðunum eru
Svíar lengst komnir. í grennd
við Stokkhólm hafa risið upp ný
hverfi eða bæir, þar sem verzl-
unarhverfi eru staðsett á mjög
skemmtilegan og hagfelldan —
og nýstárlegan hátt — og hefur
það tekizt svo vel, að talið er
með því bezta af þessu tagi, þótt
•víðar sé leitað.
Þrjár kjörbúðir.
— Og þá er það nánara um
Austurver h.f.
6 Rætt við
• Sigurð
• Mugnússou
• frumkvæmda-
• stjóra
Starfsfólk.
Daglegur rekstur.
Frekari fyrirspurnum mínum
svaraði S. M. á þessa leið:
— Rekstur matvælabúða,
þar sem segja má, að allt bygg-
ist á kenningunni, að „margt
smátt gerir eitt stórt", er að
sjálfsögðu vandmeðfarinn og
útheimtir mikið aðhald og um-
hugsun á öllum sviðum. Er þar
að sjálfsögðu mest komið undir
starfsfólkinu sjálfu, að það sé
starfi sinu vaxið og geri sér fulla
grein fyrir því, sem við er að
fást.
— Austurver h.f. á í dag 3 í rekstri Austurvers h.f. hefi
kjörbúðir, þá sem við upphaflega ég verið heppinn hvað þetta
stofnuðum við Skaftahlíð 22, snertir og höfum við í hverri
Melabúðin vestur á Melum, og búð dugandi og samvizkusama
fyrirkomulags og ég vék að í
upphafi, en hann er mikill á-
hugamaður um þessi mál og for-
ustumaður á þéssu sviði.
Ég færði í tal við Sigurð, er
ég hafði sagt honum frá dvöl
minni í enska smábænum (frá
henni mun ég væntanlega segja
nánar síðar hér f blaðinu), að
hann se^ði lesendum blaðsins
nokkuð frá fyrirtæki því, Austur-
veri h.f., er hann veitir for-
stöðu.
— Ég vil þá fyrst taka fram,
sagði Sigurður, að Augturver
h.f. er ungt fyrirtæki, — stofnað
1958. Það er hlutafélag aðila úr
mismunandi verzlunargreinum.
Hófu þeir samstarf til þess að
koma á sem hagfelldastri vöru-
dreifingu og bættri verzlunar-
þjónustu. Stjórnarformaður er
Ólafur Þorgrímsson, hrlm.
Reynsla
fjögurra ára.
— Og reynslan undangengin
lagningu borgar!andsins“, en þar
kemst hann m .a. svo að orði:
„í nútíma skipulagi borga og
bæja er staðsetning og fyrir-
komulag verzlana afar þýðingar-
mikið atriði, hvort sem um er
að ræða verzlanasamstæður í
sjálfum íbúðarhverfunum eða
verzlanir, sem þjóna eiga einu
eða fleiri bæjarhverfum og stað-
settar eru í miðbæjarkjörnum
Aukin og bætt verzlunarþjónusta
er viásulega þessu háð og úti-
lokað er að gera gott skipulag,
ef þessa er ekki gætt í hvívetna.
Það virðist algengur misskiln-
ingur, að allt sé undir því komið
að verzlanir séu staðsettar sem
víðast, og oft gegnir furðu,
hversu kaupmenn eru bjartsýnir
að hefja verzlun, þar sem skil-
yrði eru afar takmörkuð. Of þétt
staðsetning verzlana í íbúða-
hverfum og þar af leiðandi fáir
viðskiptavinir, orsakar í flestum
tilfellum lélega verzlunarþjón-
þeirri ástæðu, að hún leiðir af
sér meiri verzlunarþunga, sem
aftur hefur í för með sér bætta
fjárhagslega afkomu, sem er
grundvallaratriði fyrir því, að
unnt sé að láta fólki í té nútíma
þjónustu og fyrirgreiðslu — en
hana vilja allir fá.
Reynsla
nágrannaþjóða.
— Við getum ún efa notfært
okkur reynslu annarra þjóða?
— Við verðum að sjálfsögðu
að fylgjast vel með þróuninni
annars staðar á þessu sviði sem
öðrum. .Það getur haft ómetan-
lega þýðingu. Út af þessari spurn
ingu dettur mér annars í hug, að
minnast á, að fyrir rúmlega ári
síðan gekkst Iðnaðarmálastofn-
in norska fyrir, ráðstefnu í
Oslo og nefndist hún „Skandina-
visk butikssenters konference::
— eða Norðurlanda-verzlunar-
Mynd af líkani væntanlegrar við skiptamiðstöðvar í Háaleitishverfi
fyrir tæpum mánuði settum við
á stofn þriðju kjörbúðina í Háa-
leitishverfinu, sem verður stórt
og mikið hverfi sem kunnugt er.
Við settum verzlunina þar á fót
til þess að bæta úr brýnni þörf
þeirra, sem flutt hafa í þetta
mikla og nýja hverfi, eða flytja
í það, en ætlun okkar er, að
starfrælþama eins fullkomna
verzlunarstöð og starfræktar eru
í öðrum löndum.
Háaleitishverfi.
Ég sá hjá S. M. útlits-líkan
af hinni fyrirhuguðu verzlana-
eða viðskiptamiðstöð 1 Háaleitis-
hverfinU og er myndin sem við-
talinu fylgir af því.
— Það var fyrir nokkru lok-
ið við að gera útlitsuppdrætti af
viðskiptamiðstöðinni, sagði S.
M., er við vorum að skoða Iík-
anið, — og innan tíðar geri ég
ráð fyrir, að hefja viðræður við
þá aðila, sem óskað hafa eftir
að fá aðstöðu til verzlunarrekst-
urs þarna, en gera má ráð fyrir,
að í viðskiptamiðstöðinni muni
starfa 20—25 mismunandi verzl-
unar- og þjónustufyrirtæki.
Uppbygging
Austurvers h.f.
Þegar verzlunarrekstur er orð-
inn svo vf ækur, að um margar
verzlanir er að ræða, hlýtur
hann að krefjast sérstaks skipu-
lags, ef vel á að vera. Kjörbúðir
\usturvers h.f. eru nú orðnar
þrjár sem fyrr var sagt og vinna
þar um e?' yfir 30 manns við
afgreiðslu og dreifingu á þeim
varningi, sem á boðstólum er.
verzlunarstjóra, sem í senn
leggja áherzlu á að gera hinum
mörgu viðskiptavinum okkar til
hæfis, og að gæta þeirra hluta,
sem varða hag fyrirtækisins.
Dagleg stjórn mætti hins vegar
skilgreina á eftirfarandi hátt:
— Uppbygging, mótun fyrir-
tækisins, fjármál, bankavið-
skipti, auglýsingastarfsemi, bók-
hald, launagreiðslur og önnur
skrifstofustörf — heyrir allt
undir beina stjórn og umsjón
forstjóra, en hann hefur sér við
hlið sérstakan fulltrúa varðandi
allt, sem lýtur að daglegum
rekstri búðanna á vinnustað,
svo sem umsjón með frágangi
á vörum í búðum og vöru-
geymslum, meðferð allri og með-
höndlan, tekur ákvarðanir um
tilfærslu á vörum milli verzlana,
annast um sameiginleg innkaup
o. fl. Hann gerir ennfremur tillög
ur um nýjungar í rekstri, einnig
um þau atriði er stuðla að auk-
inni þekkingu og getu starfs-
fólks og leiða til aukinnar sam-
heldni og vinnusemi. Þá eru sér-
stakir deildarstjórar í nýlendu-
vöru- og kjötvörudeildum, sem
bera ábyrgð á ákveðnum verkum
og Liðbeina fólki sem að þessum
störfum vinna o. s. frv.
Nýr svipur.
í upphafi þessa máls var vik-
ið að nýjum bæjum erlendis
(Englandi) og síðar nýjum hverf-
um og bæjum í nágrannalandi
(Svíþjóð). — Hér er í rauninni
hið sama að gerast, þvl að Háa-
leitishverfið er í rauninni nýr
bær, þótt hann sé líka borgar-
hluti. Hér er líka að rísa upp
nýr bæ með nýjum svip — og
spá mín er, að menn muni kunna
vel við hann.