Vísir - 03.12.1962, Side 9

VlSIR . Mánudagur 3. desember 1962.
9
*
FYRIR NOKKRU átti EIli- og
hjúkrunarheimilið Grund 40 ára
afmæli, og var þess minnzt á
ýmsan hátt, og kom þá ótvírætt
í ijós, að stofnunin á nokkrum
vinsældum að fagna, og að marg-
ir telja, að hún hafi orðið að
liði, og gert talsvert gagn. Hefir
þegar verið þakkað fyrir vin-
semd og velvilja, sem kom fram
á ýmsan hátt.
n
Á þessum tímamótum stofnun-
arinnar þykir rétt að horfa
nokkuð aftur, en þó aðall. fram
á veginn. Margt er að þakka, og
margs að minnast. Hefir stofnun-
in átt því láni að fagna, að á öll-
um tímum hafa verið uppi menn,
sem vildu framgang hennar, enda
þótt hinir hafa og óneitanlega
verið alltof margir, sem létu
steina á veginn og gerðu þetta
allt svo miklu erfiðara, en ella
hefði þurft að vera. En ég held,
að sumir þeirra, sem lítinn vel-
vilja hafa sýnt þessu starfi, muni
sjá eftir því, ekki sízt þegar þeir
sjálfir eru komnir hingað eftir
langt og erfitt starf, lúnir og
famir af kröftum. Þá skilja þeir
í matsal Eliiheimilisins Grund.
Enn er svo margt ógert
anav Eru þegar starfandi nokkrar
hjúkrunarkonur á vegum borgar-
innar, og er óhætt að fullyrða, að
störf þeirra em ómetanleg fyrir
margt eldra fólk, sem aðstoðar
þeirra nýtur. En auka þyrfti þessa
hjálp og fá til starfa konur, sem
gætu unnið nokkuð af heimilis-
störfunum einnig. Þá mætti at-
huga um, hvort nauðsynlegt sé,
að senda tilbúinn mat á heimilin.
Heimahjúkrun og heimilisaðstoð
eldra fólks til handa verður til
þess, að við þurfum ekki eins
mörg elliheimili og sparast við
það mikið fjármagn, — og um
leið — heima er bezt —
ef aðstæður eru góðar.
n
Tjað er svo margt, sem vantar,
en við gleymum því of oft,
hversu fá við erum og þess vegna
er geta okkar, einnig í þessum
um málum? Menn gera, pér, ájeið-
ahlega sjaldan 'grein fyrir' þvi,
‘hVersu tómlætið er afskaplegt, og
um leið óafsakanlegt á þessum
sviðum. Alltof fáir hugsa um þessi
mál: vandamál ellinnar. Margir
halda að börnin þeirra muni hafa
sig hjá sér síðustu árin. Reynsl-
an er þó að verða sú, að eldra
fólkið — afi og amma — eru
ágæt sem barnfóstrur, helzt ekki
meira. Aðsókn að elliheimili er
mikil, og eykst með hverju ári.
Ástæðurnar eru ótal margar —
Húsnæðisvandamál, hjálparleysi á
heimilum og svo breyttur hugsun
arháttur. Unga fólkið vill búa að
sínu, eldra fólkið þarf að vera
annars staðar. Oft og tíðum vill
það vera laust við hávaða og um
stang unga fólksins og litlu bam-
anna, og búa út af fyrir sig á elli
heimili, ef þess er nokkur kostur.
Þannig er þetta að verða, og við
þurfum að taka því með nýjum
fyrir eldra fólkið
vonandi, að nauðsyn er á slíkum
stofnunum, og hefði verið betur,
að þeir hefðu sýnt þessum mál-
um meiri skilning og velvild,
þegar þeir voru og hétu.
Eldra fólkinu í landinu mun
fjölga hlutfallslega miklu meira
en öðrum aldursflokkum á næstu
ámm, og er fyrirsjáanlegt, að
hér verður um mikið vandamál
að ræða og erfitt, enda er lítið
um úrræði eða undirbúning til
þess að mæta þessum vanda.
Að sjálfsögðu er ekki hægt að
reisa elliheimili eða hæli, nema
lítið eitt, slíkt yrði svo kostnað-
arsamt, en með einhverjum ráð-
um verður að reyna að hjálpa
því fólki, sem í vandræðum verð-
ur, og ekki er ráð, nema í tíma
sé tekið.
Margoft hefir verið á það bent,
að brýn nauðsyn sé á, að reisa
íbúðir fyrir eldra fólkið, líkt og
gert hefir verið á Norðurlönd-
um, sérstaklega þó f Danmörku.
Hefir þar verið reistur fjöldi húsa
með litlum íbúðum, eitt eða tvö
herbergi, eldhús eðaeldunarpláss,
W.C., og bað. Hús þessi eru reist
af borg og ríki, og leigu mjög
stillt í hóf. I þessum byggingum
getur fólkið líka fengið nokkra
aðstoð, ef með þarf. Ágæt
reynsla er fengin með þessa
lausn á vandamáli margra, og
væri óskandi, að við gætum gert
eitthvað líkt hér á Iandi.
Að vísu mun ekki vera unnt
að reisa slíkar byggingar ein-
göngu fyir opinbert fé, af þeirri
einföldu ástæðu, að það er ekki
fyrir hendi, cn hitt ætti að vera
hægt, að finna einhverjar leiðir
til samvinnu og samstarfs við
borg og ríki, ef þá nægilegur
skilningur er fyrir hendi á þvl,
en þarf að efa það?
Húsnæðismálastofnunin, Trygg
ingarstofnunin, Félagsmálaráðu-
neytið, að ógleymdu Borgarráði
Reykjavíkur, munu væntanlega
nú fyrir kosningar fara að taka
málið upp til athugunar, efndirn-
ar sjáum við eftir kosningar, en
allt eldra fólk hefir kosningar-
rétt.
Elliheimili þarf að reisa og
ættu söfnuðir landsins að hafa
forgöngu um þær framkvæmdir.
Kirkjan hefir hingað til verið
helzt til of fáskiptin af mann-
úðar- og líknarmálum, má vera
að þar sé ein af ástæðunum fyr-
ir hálftómum kirkjum og litlum
áhrifum kirkjunnar. Væri ósk-
andi að kirkjan færi að skipta sér
meira af þessum málum, er ég
sannfærður um, að það myndi
styrkja hana og efla mdira en
flest annað. Nokkrar tilraunir
hafa verið gerðar til þess að
vekja áhuga á þessum merka
þætti í starfi hennar, sem gæti
orðið, og kom hingað í sumar
biskup Kaupmannahafnar, herra
W. Westergaard-Madsen, og hélt
hann erindi á prestastefnunni um
mannúðar- og lfknarmál og þátt
kirkjunnar og safnaða f þeim
málum. Einnig flutti hann erindi
um sama efni f Hallgrímskirkju.
Vakti koma biskups og erindi
hans talsverða athygli meðal
presta og kennimanna, og er það
von þeirra, sem að þessu stóðu,
að árangur verði nokkur, þó sfð-
ar verði.
n
l^f söfnuðurinn starfrækir heim-
ili fyrir eldra fólk, þá mun
sú starfsemi áreiðanlega verða
mörgum að liði, þegar fram líða
stundir. Þörfin fyrir slfk heimili
er oft meiri en allur fjöldinn
heldur, og til slfkra heimila er
oft sársaukaminna að leita, held-
ur en ef um heimili hins ppinbera
væri að ræða. Ellihemili, sem
stofnuð eru og starfrækt af söfn-
uðum landsins eiga miklu hlut-
verki að gegna, þau munu og
verða til þess að auka álit og
áhrif kirkjunnar.
Enda þótt reist verði á næst-
unni talsvert af íbúðum fyrir
eldra fólkið, eins og bent hefir
verið á hér að framan, og elli-
heimili safnaðanna verði starf-
raekt, þá þarf margt og mikið að
gera til viðbótar.
Hjúkrunarheimili eða sérstakt
sjúkrahús fyrir eldra fólkið vant-
ar. Líklega verður heppilegra að
reisa fyrst hjúkrunarheimili fyr-
ir Iasburða og sjúka, og freista
þess, að þeir sem sérstakrar
sjúkrahúsvistar þarfnast, geti
fengið hana, enda fer bráðum að
rofa til f sjúkrahúsmálum, þeg-
ar Borgarsjúkrahúsið og viðbygg-
ing Landsspftalans verður tekin
til notkunar á næstu árum. —
Hjúkrunarheimili fyrir langlegu
sjúklinga, yngra fólk, er og nauð-
synleg stofnun, sem of lengi hef-
ir dregizt að reisa. Þó mætti ráða
nokkra bót á þessu með þvf, að
að Sólvangur í Hafnarfirði fengist
til þess að leysa hlutverk hjúkr-
unarheimilisins, en nýtt elliheimili
yrði reist þar f bænum um Ieið.
Sérstakt hæli fyrir eldra fólk, sem
er orðið geðsjúkt er og nauðsyn-
legt að reisa, og hefir verið lengi.
Heimilisaðstoð fyrir eldra fólk er
nauðsynleg, og gæti orðið til þess,
málum, takmörkuð. Fjárhagslega
hlið málsins er erfið úrlausnar.
Þó væri hægt að gera margt, ef
vel er að gáð, og með gætni farið.
T. d. virðist tími vera kominn til,
að veita einhverjum happdrætta
milljónum til meiri framkvæmda á
þessu sviði, eða þá að fara enn á
stað með eitthvað nýtt „Fjárafla-
plan“. Þá mætti og ætlast til að
fjárframlög frá eldra fólki sjálfu,
ef ráðizt verður í að reisa bygg-
ingar og fbúðir fyrir það. Enda
þótt peningar .. óu til, þá vantar
framkvæmdir, hver vill sinna þess
úrræðum og leiðum.
í grein, sem ég ritaði f dag-
blaðið Vísi 18. marz 1949, er bent
á nokkur atriði, sem ég taldi að
gera þyrfti þá:
1. Reisa nýtt elliheimili í
Reykjavík, sem hafi rúm fyr-
ir 150—200 vistmenn.
2. Sjúkrahús fyrir gamalt fólk
þarf að starfrækja.
3. íbúðir fyrir einhleypa og
hjón þarf að reisa á næstu
árum, að minnsta kosti hús
með um 120 íbúum-
Framhald á bls. 10.
Eftir Gísla Sigurbjörnsson forstj. Elliheimilisins
11