Vísir - 04.12.1962, Blaðsíða 7

"V’FSTR . ÞriSjudagur 4. desember 1962.
Sjötugur í dug:
Þorgils Guðmundsson
frá Yaldastöðum
Þegar ég var að alast hér upp
í Reykjavík, var á heimili foreldra
minna kona, sem hafði verið vinnu
kona á Kjalarnesi. Hún fylgdist
með íþróttaleikjum mínum. I sam
bandi við umtal hennar og frá
sagnir um íþróttir, ræddi hún við
mig um Þorgils á Valdastöðum í
Kjós. Hún hafði séð Þorgils á móti
á Kollafjarðareyrum, heyrt um at-
orku hans við landbúnaðarstörf og
frækni hans í íþróttum. Gamla kon
an gat ekki hugsað sér betra for-
dæmi ungum íþróttaiðkendum en
Þorgiis og því festist nafnið mér í
minni. Ég varð heldur ekki fyrir
vonbrigðum, er ég sá Þorgils
hlaupa Víðavangshlaup. Léttleik-
inn og fjaðurmagnið var undra-
vert. Þá sá ég hann glíma. Þar
kom fram knáleiki hans og fim-
leiki. Auk þessarar áberandi færni
leyndu sér ekki burðir hans og
drengskapur. Raunveruleikinn stað
festi frásögn hinnar gömlu konu.
Þorgils er fæddur í Valdastöðum
í Kjós. Foreldrar hans eru Guð-
mundur Sveinbjörnsson bóndi að
Valdastöðum og kona hans Katrín
Jakobsdóttir. Ungur gerist Þorgils
ungmennafélagi og er einn stofn-
andi hins ágæta Unif. Drengur í
Kjós. Árið 1915 lýkur hann námi
við bændaskóiann á Hvanneyri.
Skólastjórinn Halldór Vilhjálms-
son og Þorgils iaðast að hvor öðr-
um og milli þeirra tekst mikil og
náin vinátta. Halldór kunni að
meta unga menn, sem áttu vilja,
þor og þrek til þess að takast á
við vandamál hins daglega lífs og
voru þá einnig til í að bregða á
leik í glímu eða hryggspennu.
Halldór skólastjóri mun hafa hvatt
hinn unga búfræðing til náms í
leikfimi í Ollerup hjá Niels Buck
og handavinnu á árunum 1921—
22, til þess að afla skólanum góðs
starfsmanns og námssveinum for-
dæmis, því að eftir heimkomuna
gerist Þorgils kennari að Hvann-
eyri. Hann er þar við fjölþætt
störf þar til hann r::Jjt til utan- j
farar 1929 — 30 og síðan að hinum
nýstofnaða héraðsskóla I Reyk-
holti 1931.
Þorgils hverfur frá kennslu-
störfum 1947, að hann ræðst
til starfs á fræðslumálaskrif-
stofuna og 1—íur starfað þar síðan
sem aðstoðarmaður minn, gjaldkeri
og skrifstofustjóri.
I kennslu var Þorgils dáður
kennari. Hvetjandi og fræðandi,
eflandi þar með varúð og með
framferði sínu jg öllu dagfari
vekjandi traust nemenda sinna og
samstarfsmanna með ötulleik og
festu.
Þessir eiginleikar Þorgils hafa
komið sér vel við hina margþættu
þjónustu sem störf á fræðslumála-
skrifstofunni krefjast og á ég þá
ekki hvað sízt mikið að þakka.
Þorgils hefur tekið mjög virkan
þátt í félagsmálum. í stjórn og um
skeið form. U.M.S. Borgfirðinga
og þá form. ungmennafél. t. d.
Drengs og íslendings.
I stjórn Í.S.f. var hann um ára-
bil og þá lengst af gjaldkeri.
Meðan hann stóð upp á sitt
bezta var hann einn fjölhæfasti
íþróttam'aður landsins og tók þátt
í tveimur utanferðum, þar sem
sýnd var glíma og leikfimi.
Árið 1925 gékk Þorgils að eiga
Halldóru Sigurðardóttur á Fiski-
læk í Leirársveit. Halldóra hefur
verið manni sínum góð kona, sem
búið hefur onum og börnum
þeirra þremur hin ágætustu heim-
ili. Á heimavistarskólum reynir
eigi svo lítið á konur kennaranna,
ýmiss konar fyrirgreiðslu við nem-
endur. Er nemendur minnast Þor-
gils sem kennara minnast þeir
ávallt hans ágætu konu með þakk-
Iæti fyrir gott atlæti. Við sem höf-
um notið aðstoðar Þorgils við
félagsleg störf megum þakka Hall-
dóru fyrir hve hún hefur umborið
kvabb okkar og tekið á sig aukin
heimilisstörf vegna fórnarlundar
eiginmannsins.
Margir munu í dag rifja upp
bjartar minningar um samstarf við
Þorgils Guðmundsson frá Valda-
stöðum og óska honum og fjöl-
skyldu hans heilla.
Þorst. Einarsson.
NÝKOMIÐ
mikið úrval af heimilis-
tækjum, loftljósum, vegg-
lömpum, borðlömpum og
skrautvörum.
RAFGLIT
Hafnarstræti 15 . Sími 12329
SKALDSAGAN
KARÖLÍNA
nýkomin í
bókaverzlanir
Plötusmidir og
Rafsuðumenn
óskast. Mikil eftirvinna.
Vélsmiðjan Járn
Síðumúla 15 . Símar 35555 og 34200
liólbsfrðaverksfæðið Miílan
Opin -alia daga trá kl 8 að morgm til kl 11 að kvöldi
Viðgerðir á alls konar ijðlbörðum - Seljurt] einnrg allar
stærðir hljðbarða — Vönduð vinna — Hagstætt verð.
VI I L l A N Þverholti 5.
Hefi opnað
lælcningastofu,
að Hverfisgötu 50, sími 19120.
Viðtalstímar, mánudaga, miðvikudaga og
föstudaga kl. 17—18.
Þriðjudaga, fimmtudaga og laugardaga kl.
10-11..
Vitjanabeiðnir í heimasíma 34986 kl. 11—12
daglega.
Sérgrein skurðlækningar.
Magnús Blöndal Bjarnason, læknir.
Finnskt Masonit
4x8 fet og 4x9 fet
SKÚLASON & JÓNSSON S.F.
Síðumúla 23. Sími 36500
Lyklakippa hefur tapazt. Vinsam
legast skilist á Snorrabraut 40,
I. hæð. Sími 20013.
Brúnt peningaveski tapaðist í
eða nálægt biðskýli Suðurgötu —
Fálkagötu um hádegi í gær. Finn-
andi vinsamlegast beðinn að skila
því á Aragötu 2. Fundarlaun.
Svört regnhlíf tapaðist í gær.
Vinsamlegast hringið t sfma 18680.
Rautt drengjahjól hefur tapast
frá Ægissíðu 64. Vinsamlega hring
ið í síma 23232.
Gullúr tapaðist frá Sigtúni að
Heilsuverndarstöðinni. Hringið í
sfma 32023 eða að Sigtúni 27. —
Skilizt gegn fundalaunum.
Brúnt peningaveski tapaðist í
eða nálægt biðskýli, Suðurgötu —
Fálkagötu um hádegi í gær. Finn
andi vinsaml. beðinn að skila því
að Aragötu 2. Fundarlaun.
Bamagleraugu töpuðust sl.
þriðjudag á Barónsstfg. Finnandi
vinsamlega hringi í síma 19959.
Leður-Iyklaveski, tapaðist s. 1.
sunnudag. Finnandi geri aðvart í
síma 12280.

„Þær ráðstafanir, sem Fram-
sóknarmenn benda á til að koma
á jafnvægi í byggð landsins eru
algjörlega vonlaust verk. Þær
eru eins og snjókúlur í helvíti".
Þessi skorinorða setning er álit
Einars Olgeirssonar á tillögum
Framsóknarmanna um jafnvægi
í byggð landsins. Hann lýsti því
yfir í þinginu í gær og kallaði
þær „móralskar tilvitnanir“ og
„fagrar hugmyndir, sem nefðu
sömu áhrif og að skvetta vatni
á gæs“. „Það þýðir enga róman
tík“, sagði Einar, „þessar tillög
ur um að veita litlum sjóðum til
Iítilla framkvæmda í litlum bæj-
arfélögum eru til einskis“.
Og Einar lét sér ekki nægja
að lýsa fyrirlitningu sinni á hug
myndum Framsóknarmanna í
„jafnvægishjali þeirra", heldur
sakaði þá um að hafa aldrei
sýnt neinn skilning á kröfum
hinnar vinnandi stéttar, á þörf-
inni fyrir sameiningu bænda og
verkamanna. „Það er skammar-
legt“ sagði Einar, „að auðvald
ið sjálft, en ekki hinn svokallaði
vinstri flokkur Framsóknar-
manna, skuli hafa komið til
móts við verkalýðinn".
Þannig lét Einar Olgeirsson
skammirnar ganga yfir Fram-
sókn, um leið og hann brýndi
fyrir hinum sama Framsóknar-
flokki, flokki bænda, að nú
þyrftu þeir að ganga til sam-
starfs við hinar vinnandi stéttir,
læra af reynslunni og mynda
vinstri stjórn.
Einar kvað auðvaldið" pening-
ana, stjórna þróuninni í efna-
hagslífinu, ekki mennina ' 'lfa
— og mælti fyrir áætlunarbú-
skap og áætlunarráði ríkisins
sem hinni einu lausn. Beindi
hann máli sínu sérstaklega til
Framsóknarmanna, hafði hátt og
reyndi að fuilvissa þá u.a, að
einmitt þeirra „hjartans mál“,
jafnvægi í byggð landsins, rætt-
Einar Olgeirsson skammar Framsókn - Hver sagði
hvað um hvem? - Bændahöllin skuldar 76 millj.
Hermann og Eysteinn falla á sjálfs síns bragði.
ist með tilkomu áætlunarbú-
skapar.
Það verður að segja, að sam
skipti kommúnista og Fram-
sóknarmanna f hinu pólitíska
tafli hefur tekið á sig furðu-
iega mynd og kátbroslega, og
það ekki sízt eftir þessa ræðu
Einars. Sú mynd er tvímæla-
laust sú undarlegasta og einstæð
asta í sinni röð. Flokkarnir
höfðu samstarf á hinu hápóli-
tíska Alþýðusambandsþingi,
flokkarnir taka upp sömu stefn-
una efnahagsbandalagsmálinu,
Eysteinn biður stjórnina í guð-
anna bænum að bendla sig ekki
við þennan arma flokk, Komm
únistaflokkinn (sbr. umræður
um EBE), Tíminn bókstaflega
hamast við að klína kommúnista
stimplinum (sem að sjálfsögðu
er hinn voðalegasti í þeirra aug-
um) á andstöðuflokka sfna for-
ystumenn, Framsóknar og
kommúnista á Alþingi mæla fyr-
ir sömu málum, með sömu rök-
um, og hafa samstöðu í atkvæða
greiðslu með og móti tillögum.
Á sama tíma stendur Einar 01-
geirsson upp og skammar Fram
sókn til hlýðni við sig!
Botnar nokkur maður í þessari
hringavitleysu, þessum skolla-
leik .Ekki minnsta kosti, sá, sem
þetta skrifar.
Þó er hægt að komast að einni
öruggri niðurstöðu, þeirri gömlu
og góðu niðurstöf,. að þann á-
gæta flokk, Framsóknarflokk, er
ekki nokkurn skapaðan hlut að
marka.
Þó var tekið fyrir í Neðri
deild tillaga Framsóknar um
lækkun vaxta og hættuna af
frystingu sparifjárins. Skúli
Guðmundsson mælti stuttlega
fyrir tillögunni. Enginn varð til
andsvars, enda um gamalkunn
rök að ræða, sem löngu hafa
verið rædd og hrakin.
Gunnar Gíslason (S) las
skýrslu formanns byggingar-
nefndar Bændahallarinnar Sæm-
undar Friðrikssonar og kom
þar fram merkilegast upplýsinga
að byggingarkostnaður hefði
hækkað stórlega vegna aukinn-
ar byggingarvfsitölú. Lán og
skuldir byggingarinnar nema nú
76 milljónum króna. Hins vegar
kom einnig fram að leigutekjur
hússins mundu verða 8,5 milljón
ir á ári, allt væri þegar leigt út
og kjör á lánum væru hagstæð.
Fjórar hæðir í húsinu eru nú
fullgerðar. Gunnar gat þess af
gefnu tilefni að bændur, sam-
tök þeirra og þing, hefðu ein
róma mælt með þvf að y2%
skattur yrði áfram lagður á land
búnaðarafurðir og látinn renna
til byggingarinnar.
í Efri deild var þjarkað mikið
um vegagerðir á Austfjörðum og
Vestfjörðum. Tóku þar til máls,
Sigurvin Einarsson (F), Bjartmar
Guðmundsson (S), Páll Þorsteins
son (F), Magnús Jónsson (S),
Jón Þorsteinsson (A) og Her-
mann Jónasson (F).
Framsóknarmenn bera fram
frumvarp um aukið fé til vega-
gerða á ofangreindum landshlut
um, ásaka stjórnina fyrir van-
rækslu í þeim efnum og telja
að sveitir þar leggist í auðn ef
ekki verða bættar samgöngur.
Það sem athyglisverðast var í
þeim umræðum, kom fram hjá
þeim Magnúsi frá Mel og Jóni
Þorsteinssyni. Þeir bentu á, að
einmitt frá þeim héruðum, sem
um væri rætt, kæmu Framsókn
arþingmenn, s. s. Hermann
Jónasson, Eysteinn Jónsson, svo
ekki sé talað um Austurlands-
þingmenn Framsóknar. Þeir Her
mann og Eysteinn hefðu farið
með fjármál rxkisins og sam-
göngumál, lengst alira manna og
þvf hlyti niðurstaðan að vera
sú, að ef vanræksla hefði l sér
stað, þá hefði hún verið að
þeirra Hermanns og Eysteins
hálfu.