Vísir - 07.12.1962, Blaðsíða 6

V í SIR . Föstudagur 7. desember 1962.
V
Fjárhagsáætlunin —
Frarr.hald aJ bls. 1.
hækkuð framlög til verklegra
framkvæmda.
Rekstrartekjurnar eru áætlað
ar kr. 404.068.000. — í stað kr.
337.357.000.— á yfirstandandi
ári. Mismunurinn er kr.
66.711.000,— eða 19.77%.
Teknamegin á eignabreyting-
arreikningi er yfirfærsla frá
rekstrarreikningi kr. 64.654.-
000.— f stað kr. 49.8 millj. á
yfirstandandi ári. Hækkun
14.854.000,— eða 29.83%. Aðr-
ar tekjur á eignabreytingareikn
ingi eru 8 millj. kr., sem ráð-
gert er að taka að láni til
framkvæmda.
Hækkun hinna ýmsu liða í
rekstraráætlun koma fram í
eftirfarandi yfirliti:
Um einstaka gjaldaliði rekstr
aráætlunarinnar þykir mér rétt
að taka þetta fram:
Stjórn borgárinnar hækkar
einungis um 696 þús. kr. eða
um 4.19% og er það verulega
lægri hundraðstala en kaup-
hækkanir gefa tilefni til.
f fjárhagsáætlun 1962 var
einungis reiknað með 4% hækk
un frá 1. júní 1962 eða í 7 mán-
uði, en í fjárhagsáætlun næsta
árs er reiknað með 4% og 7%
kauphækkunum allt árið. Verð-
ur raunar að hafa þetta atriði í
huga þegar gerður er saman-
burður á áætlunarliðum 1962
og 1963. Má f rauninni gera ráð
fyrir, að kaupgjaldsliðir hækki
um a. m. k. 10% árið 1963 mið-
að við kaupgjald 1962.
I þvf sambandi skal á það
bent, að launaflokkahækkanir,
bæði lausráðinna og fastráð-
inna starfsmanna hafa átt sér
stað, auk almennra kaupgjalds-
hækkana, og kaup kvenna
hækkar hlutfallslega meira
vegna laga um samræmingu
kaups karla og kvenna.
Hin óverulega hækkun á
stjórn kaupstaðarins stafar að-
allega af eftirfarandi: 1 fyrsta
lagi af sparnaði vegna stofnun-
ar Gjaldheimtunnar í Reykja-
vfk. Er talið, að sparnaður borg
arsjóðs vegna þessarar ráðstöf-
unar muni nema 1.579 þús. kr.
á árinu 1963, þar af kr. 1.073
þús. á þessum gjaldlið.
f öðru lagi hefur á undan-
förnum árum stöðugt verið
unnið að aukinni hagkvæmni í
vinnubrögðum í skrifstofum
borgarinnar, t. d. var starfs-
mannafjöldi f þeim skrifstof-
um, sem borgarsjóður stendur
straum af 134 á árinu 1960, en
er nú í árslok 1962 einungis
127. Hafa þó verkefni aukizt að
miklum mun á þessu tímabili.
Löggæzla hækkar um kr.
2.015.000— eða 11.38%, eink-
um vegna launahækkana.
Brunamál hækka einungis um
kr. 480.000.-, eða 8%.
Fræðslumál hækka aftur á
móti um kr. 5.718.000.—, eða
16.36%. Þessi hækkun stafar
aðallega af tvennu: .
í fyrsta lagi vegna launa-
hækkana og í öðru lagi stafar
hækkunin af fjölgun skóla-
bama, en nemendum í barna-
skólum og skólum á gagn-
fræðastigi hefur fjölgað um
328 frá árinu áður. Skólahús-
rými hefur að gólffleti stækkað
um 2.586 fermetra í sömu skól-
um, og er nú samtals 37.538
fermetrar.
Framlag til lista, íþrótta og
útiveru hækkar um kr. 2.303.-
000— eða 16.20%. Hér eru
teknir upp nokkrir nýir liðir,
t. d. stofnkostnaðargreiðsla til
Leikfélags Reykjavíkur, kr. 150
þús., fjárveiting til námskeiða
fyrir íþróttaleiðtoga og íþrótta-
þjálfara, kr. 100 þús. og 100
þús. kr. fjárveiting til Ólympíu-
nefndar Islands. Sé ekki reikn-
að með þessum fjárveitingum
er hækkunin rúmlega 13%, eða
aðeins meira en almenna kaup-
hækkunin.
Árið 1957 tók borgarsjóður
á sig að greiða 21.4% af gjöld-
um Sinfónfuhljómsveitarinnar.
Áætlaður rekstrarhalli hljóm-
sveitarinnar á næsta ári er 5
millj. kr., og kemur því í hlut
borgarinnar að greiða kr. 1.063
þús.
Athygli skal vakin á því, að
rekstrarhalli sundstaða er nú
áætlaður lægri en kauphækk-
anir gefa tilefni til, enda er nú
unnið að auknum sparnaði í
rekstri þeirra.
Hreinlætis- og heilbrigðis-
mál hækka um kr. 5.479.000.—,
eða 16.16%. Af þessari hækkun
eru kr. 2.530.000.— vegna
sjúkrahúsa og heilsuverndar,
eða 22.4%.
Félagsmál hækka um kr.
18.381.000.—, eða 18.83%.
Byggingarsjóður verkamanna j
hækkar um kr. 2.408.000.—. j
Framlag til Atvinnuleysis- j
tryggingarsjóðs hækkar um kr.
1.135 þús. Hækkunin stafar af
auknum vinnuviknafjölda og
hækkaðri greiðslu á vinnuviku.
Framlag til almannatrygginga
hækkar um kr. 4.080.000—.
Framlag til Sjúkrasamlags
Reykjavíkur hækkar um kr.
6.100.000. — . Reiknað er með
hækkun iðgjaldsins um kr. 3
mánuði og fjölgun iðgjaldamán-
aða um 20 þús., og næmi þá
framlagið árið 1963 kr. ,
17.100.000—.
Fjárveitingar til gatna- óg hol--
ræsagerðar eru nú áætlaðar kr.
70.130.000.00 eða kr. 14.990.000.00
hærra en á yfirstandandi ári.
Mestu munar þar, að fjárveiting til
nýrra gatna er hækkuð úr kr. 25
millj. í kr.ö 35 millj. og nýrra hol-
ræsa úr kr. 16.5 millj. f kr. 20
millj. Nemur hækkun þessara
tveggja liða samtals 13.5 millj. kr.
Á yfirstandandi ári hafa verið mal-
bikaðir 2.2 km. af götum, að flat-
armáli 24.200 ferm. Steeinsteyptar
götur á árinu eru 2.400 ferm. I
þessum tölum eru eingöngu taldar
fullgerðar akbrautir, en auk þeirra
eru nú margir km. af götum að
verða tilbúnir undir malbikslag.
Hellulagðar gangstéttir á árinu eru
5.1 km. að lengd, en 12.600 ferm.
Lengd nýrra holræsa á árinu er
5.1 km. Kostnaður við þessar
framkvæmdir er talinn munu
verða tæpar kr. 55 millj.
Eins og fjárhagsáætlunin fyrir
árið 1963 ber með sér, er ætlun-
in á því ári að gera enn meira á-
tak í þessum málum en gert hefur
verið nú í ár. Mun borgarráð gera
tillögur um til hvaða framkvæmda
fénu verður varið.
I gatnagerðaráætlun borgarinn-
ar er gert ráð fyrir þvf, að varið
verði til gatnagerðar- og holræsa-
framkvæmda á árinu 1963 62
millj. kr. 45 millj. kr. úr borgar-
sjóði og 17 millj. kr. af nýjum
tekjustofni.
Ef gert er ráð fyrir, að kostnað-
ur við gatna- og holræsagerð hafi
hækkað um 10%, þarf til þcrsara
framkvæmda á árinu 1963, kr. 68
millj., þar af úr borgarsjóði 49,5
millj. kr. Eins og skýrt er frá í
frv. að fjárhagsáætlun fyrir 1963
er framlagið áætlað kr. 55 millj.
Til viðbótar því fé vantar nýjan
tekjustofn á næsta ári, að upphæð
kr. 13 millj., til þess að hægt sé
að framfylgja áætluninni.
Ríkisstjórnin hefir f undirbúningi
frumvarp af nýjum vegalögum.
Hafa f þvf sambandi verið gerðar
tillögur um tekjustofn til handa
sveitarfélögunum til tiltekinna
gatnagerðarframkvæmda. Ltanda
vonir til, að frv. geri ráð fyrir
tekjustofni til Reykjavíkurborgar,
er nemi allt að kr. 13 millj.
í sambandi við hinar miklu fram
kvæmdir við gatna- og holræsa-
gerð, sem fyrirhugaðar eru á næsta
ára, er nauðsynlegt að afla ýmissa
stórvirkra tækja, er auðveldi og
flýti fyrir öllum framkvæmdum.
Fjárveiting til kaupa á bifreiðum
og vinnuvélum er því hækkuð úr
kr. 4 millj. f kr. 6 millj.
Skipulagsmálin hafa verið ofar-
lega á baugi hér í borginni að und-
anförnu. Hér er um dýrar fram-
kvædir að ræða og hefur fjár-
veitingin þvf verið hækkuð úr kr.
500 þús. í kr. 1.5 millj.
Tekjuliðir.
Fasteignagjöld eru áætluð kr.
18 millj., f stað kr. 17.5 á yfir-
standandi ári. Ýmsir skattar hækka
um kr. 370 þús. Arður af eignum
hækkar um kr. 250 þús. og arður
af fyrirtækjum um kr. 1.318 þús.
Framlag úr Jöfnunarsjóði áætl-
ast hins vegar kr. 55,6 millj. f
stað kr. 32 millj. f áætlun yfir-
standandi árs.
Aðstöðugjöld eru lögð á sam-
kvæmt lögum nr. 69/1962, um
tekjustofna sveitarfélaga. Gjald
þetta var lagt á f fyrsta skipti síð-
astliðið sumar og varð heildar-
upphæð þess kr. 54.776.100. — .
Miðað við vanhaldaálag, 5—10%,
eins og reiknað er með í sambandi
við útsvör, hefði grunngjaldið ver-
ið kr. 49.796.400. — Rétt hefur
þótt að reikna með hækkun á
þessari upphæð um ca. 20% og
áætla aðstöðugjöld á næsta ári kr.
60 millj.
Þessi tekjuáætlun er að sjálf-
sögðu byggð á þvf, að samþykkt
verði sú tillaga borgarráðs, að inn-
heimta aðstöðugjöld á árinu 1963,
sbr. 18. lið fundarg. borgarr., 4. þ.
m. og einnig að samþykkt verði
sú gjaldskrá, sem þar er mælt
með.
Aðrar tekjur eru nú áætlaðar
kr. 100 þús. lægri en gert var
fyrir Ifðandi ár. Lækkunin stafar
af þvf, að dráttarvextir þeir, sem
áætlaðir voru, Jtr. 500 þús. munu
ekki fást greiddir.
Tekjur þær, sem nú hefur verið
rætt um, nema samtals kr. 154.
661.000,00. Frá þeirri upph. drag-
ast kr. 5 millj. sem geymdar eru
til ráðstöfunar, samkv. síðari á-
kvörðun borgarstjórnar, ef aðstöðu
gjöld og framlag úr Jöfnunarsjóði
standast áætlun þá, sem gerð hef-
ur verið og áður er lýst, en um
þessa tekjuliði ríkir nokkur óvissa.
Á eignabreytingareikningi eru
tekjur, aðrar en yfirfærsla af
rekstrarreikningi, áætlaðar kr. 8
millj. Vantar þá kr. 254.407.000,00
til að brúa bilið milli gjalda og
tekna, og verður að leggja þá upp-
hæð á sem útsvör, að viðbættum
5—10% fyrir vanhöldum.
Útsvör ársins 1963 verða kr.
254.407.000,00. Hækkun milli ár-
anna er því kr. 48.574.000,00, eða
23,6%.
Með hliðsjón af kauphækkunum
þeim, sem orðið hafa á yfirstand-
andi ári, fjölgun gjaldenda og
mjög háum afslætti úsvara á yfir-
standandi ári, má fullyrða, að
útsvarsupphæð þessi muni nást
samkv. sama útsvarsstiga og not-
aður var árið 1961 með 11% af-
slætti, eins og þá var veittur. Vera
má, að afslátturinn kunni að verða
nokkru hærri, þótt eigi sé rétt að
gefa nein fyrirheit um það.
Lexía gefin í siðareglum - búnaðarmálasjóður og
Bændahöllin - Gylfi flettir ofan af blekkingum
\ <
LÚðvíkS. ' 1 ■ i'
■pfst á baugi I þinginu í gær
voru orðaskipti Lúðvíks Jós
efssonar og -Gylfa Þ. Gíslasonar
varðandi 400 milljón króna
sparnaðarlán þess fyrr nefnda,
og ummæli Björns Pálssonar
(F) um Bændahöllina. •
Fyrst skal þó vikið að minni-
háttar dagskrármálum og þing-
fundunum eins og þeir gengu
fyrir sig. f Sameinuðu þingi bar
Ásgeir Bjarnason fram fyrir-
spurn til ráðherra, hvernig liði
stofnlánum landbúnaðarins.
Ingólfur Jónsson svaraði því
til, að þau væru væntanleg inn-
an skamms, það væri verið aðÆ
reikna þau út um þessar mund-
ir í Búnaðarbankanum, enda
væru lánin ekkert seinna á ferð
inni en venja hefði verið und-
anfarið.
Eysteinn Jónsson ræddi mál-
ið lítillega og ávítaði ráðherra
fyrir að svara með skætingi ein-
um þegar fyrirspurnum væri
beint til hans. Urðu nokkur
orðaskipti milli þeirra, ráðherr-
ans og þingmannsins vegna
þessa. Var spaugilegt að heyra
einn þingmann gefa öðrum fyr-
irmæli um tóntegund og radd-
blæ og gefa lexlu í siðareglum
á þvf háa Alþingi.
T efri deild voru fjögur mál af-
greidd nær umræðulaust,
ríkisborgararéttur, fullnusta nor
rænna refsidóma, innflutningur
á hvalveiðiskipi og almanna-
tryggingar. Alfreð Gíslason (K)
gerði stutta athugasemd undir
síðast nefnda dagskrárlið.
í neðri deild var rætt um
virkjun Sogsins fyrsta umræða
um að veita heimild til 65 millj-
ón króna lántöku til virkjunar-
innar, öryggisráðstafanir gegn
|||li: geislavirkum efnum, kjarasamn-
-, inga opinberra starfsmanna og
'• kal f túnum. Framsögumennirn-
ir einir tóku til máls.
Jjegar tekið var fyrir frumvarp
það sem heimilaði að 54%
af landbúnaðarafurðum rynni
áfram til byggingar hændahall-
arinnar, stóð Björn Pálsson (F)
upp og gaf þá yfirlýsingu, eins
H og andstæðingur hans úr Húna-
vatnssýslu, Jón á Akri, gerði á
dögunum að hann væri andvíg-
urfgjaldinu. Björn kváð engan
bóndá í sinni sveit hlynntan
þessari hótelbyggingu. Mundu
þéir ailir vera henni andvígir
ef málið væri borið undir þá.
Væri eflaust svo um flesta
bændur landsins, 'íþðtt'"síétta-
samband þeirra gæfi samþykki
sitt fyrir þessum skatti, sem
bændur verða nú að greiða til
byggingarinnar, um 4 — 5 millj.
á ári.
Ekki taldi þó Björn hyggilegt
að hætta við byggingu Bænda-
hallarinnar eins og nú væri kom
ið, en krafðist þess þá, að ríkis
stjórnin greiddi allan kostnað-
inn af byggingunni. Kvað tvenn
rök hníga að því: Ríkisstjórnin
hefði lækkað gengið og valdið
hækkaðri byggingarvfsitölu, og
væri þvf ekki nema sanngjarnt
að hún hlypi undir bagga af
þeim sökum. ríkið hagnaðist á
auknum ferðamannastraumi,
hótelið stuðlaði að því, og því
ætti rfkið, á sama hátt og það
studdi byggingu Hótel Borgar á
sínum tíma, að styðja hótel-
byggingu bænda.
Með öðrum orðum: Björn taldi
ótækt að bændur þyrftu að
greiða og bera þennan mikla
skuldabagga. Ef ríkið tæki ekki
tillit ti! þess, þá ætti að stofna
hlutafélag um eignina, sem að
stæðu flugfélögin, ríkið. borg
og ferðaskrifstofur. Það væri
þeirra hagur að hótel yrði reist.
Ckal nú vikið að dagskrárliðn-
um „stuðningur við atvinnu
vegina", framhald fyrstu um-
ræðu. Framsögu í þessu máli
hafði Lúðvík Jósefsson á sfnum
tfma og lagði þar fram tillögur
um að lækka útgjaldaliði sjávar
útvegsins um 400 milljónir og
hækka þannig fiskverð um
20% og vinnulaun fólks, sem
við fiskverkun ynni um 25%.
Gylfi Þ. Gfslason svaraði þess
ari framsögu Lúðvíks, eins og
sagt var frá hér í dálkinum á
sínum tíma. með orðhvassri,
skeleggri og óneitanlegri
snjallri ræðu. Tætti hann þar í
sundur rök Lúðvíks og sýndi
fram á, að sparnaðaráætlun
hans skakkaði um nokkur
hundruð milljónir króna.
í gær hélt Lúðvík sína svar
ræðu og kom þá upp úr kafinu,
að ekkert gat staðizt f ræðu
Gylfa, hún var ein ,(endemis
vitleysa". Gekk síðan ræða Lúð
víks út á að hrekja tölur ráð-
herrans.
Voru nú góð ráð dýr, Lúðvík
hafði lítilsvirt þingið með blekk
ingartilraunum sínum og ráð-
herrann hafði einnig farið með
tóma „endemes vitleysu". Hér
skakkaði ekki þúsundum, ekki
milljónum, heldur nokkur hundr
uð milljónum!
Gylfi Þ. Gíslason fékk að gera
stutta athugasemd að ræðu Lúð
víks lokinni. Hann kvað ástæðu
Iaust fyrir þá að karpa meira
um þetta á þesum vettvangi,
hér bæri svo mikið á milli, en
stakk jafnframt upp á, að tillög
um Lúðvíks yrði vfsað til Lands
bankans og fengin þar um-
sögn um gildi þeira.
En síðan upplýsti ráðherrann
þann stóra mismun sem bæri á
milli. Lúðvík notaði tölur úr
fiskframleiðsluskýrslum, en ráð
herrann sjálfur úr skýrslum út-
flutningsverðmæta! Sér hver
maður við hvaða tölur á að
styðjast þegar rætt er um út-
flutningsgjöld og lækkun á
þeim. Allur málflutningur Lúð-
vfks væri byggður upp á þess-
um tölum, hann félli því allur
í heild um sjálfan sig, og Lúð-
vfk færi með svo stórkostlegar
blekkingar að vart væri otðum
að þvf eyðandi.
Gleggsta dæmið um haldleysi
raka sinna hefði Lúðvfk lagt
upp í hendurnar á honum (þ.e.
Gylfa) sjálfur, þegar hann segði
að samanlögð verðmæti vinnu
launa og hráefna skyldi nema
1250 milljónum af 3550 milljón
um sem útflutningsverðmætin f
heild næmu. Með öðrum orð-
um: hráefna og vinnuverðmæt-
in skyldu aðeins nema % af
heildarverðmætum útflutnings-
ins.
Ráðherrann sjálfur reiknaði
með 2700 milljónum króna
verðmæta í vinnu og hráefni af
3550 milljónum og væri það að
sjálfsögðu mun nærri sanni.