Vísir - 07.12.1962, Blaðsíða 9

VlSIR . Föstudagur 7. desember 1962.
9
Erfíðleikar o
hald kommúnista
eftir Þorstein Ó. T horarensen
Það eru margir undar-
legir hlutir að gerast um
þessar mundir í heimi
kommúnismans. Sumar
fréttir sem þaðan berast
núna virðast gefa meiri
upplýsingar um það sem
er að gerast bak við tjöld
in í Sovétríkjunum, eins
og skörð séu að koma í
þagnarmúrinn, en svo
kemur einhver önnur
frétt sem virðist aftur
vera í mótsögn við hinar,
svo erfitt er að vita
hverju á að trúa.
Einn daginn berast*t..d. fréttir
frá Moskvu um að Krúsjeff ein-
ræðisherra sé orðinn verndar-
vættur atómskálda þar í landi og
okkur er sýnt lítillega bak við
tjöldin inn í sali Kremlar, þar
sem Krúsjeff gefur fyrirskipun
um það, að stórblöðin Pravda og
Izvestia skuli prenta and-stalin-
íska ljóðið Babi Jar eftir rúss-
neska atómskáldið Evtushenko.
Af þessu virðist mega ráða, að
einræðisherrann sé farinn að
styðja nútíma list og frjálsræði
sé að aukast í bókmenntum.
TVTokkru síðar var opnuð sýning
á abstrakt málverkum í
Moskvu, fyrsta sýningin sinnar
tegundar, því fram að þessu hef-
ur glansmyndalist stalinstímans
verið allsráðandi. Það var byrj-
að að hvísla um það, að enn
myndi Krúsjeff hafa gerzt list-
mæringur og hefði stutt að þess-
ari sýningu, til þess að veita
nýjum krafti inn í rússneska
listsköpun.
En þá fáum við allt í einu að
heyra, að það sé nú öðru nær
en að Krúsjeff hafi stutt þessa
sýningu. Nokkru eftir að hún
var opnuð réðist hann allt í einu
harkalega á hana. Fór hann hin-
um mestu fyrirlitningarorðum
um nútímalist og sagði m. a. að
asni gæti málað eins fallega og
abstrakt-málarar, ef hann fengi
að dýfa halanum niður í málning-
ardollur og síðan að sletta með
honum. Þannig er erfitt að sjá
afstöðu hins rússneska einræðis-
herra til nútíma lista.
Tjá hefur mikið verið rætt að
undanförnu um ágreininginn
milli kínverskra og rússneskra
kommúnista. Þýðir nú ekki leng-
ur fyrir kommúnista á Vestur-
löndum að halda því fram að hér
sé um vestræna hugsmíð að
ræða, því að deilurnar eru komn-
ar upp á yfirborðið og koma í
Ijós í opinberum deilum á flokks-
þingum, nú síðast einna greini-
legast á flokksþingi ítalskra
kommúnista, en það hafa setið
háttsettir fulltrúar bæði frá
Kína og Rússlandi Hafa komm-
únistaforingjar frá ýmsum lönd-
um nú ráðizt harkalega að hinum
kínverska fulltrúa fyrir þá stríðs
stefnu, sem þeir fylgja og jafnvel
sakað hann um að vilja leiða
heiminn til glötunar í atómstyrj-
öld.
Þegar þessi deila kom fyrst
upp á hinu fræga flokksþingi í
Moskvu í fyrra, þorðu hvorki
Rússar né Kínverjar að deila
■ beint hvor á annan, heldur fóru
með löndum. Rússar réðust á
Albani, en smáþjóðarkommúnist-
arnir sem þar fóru með völd voru
enn á Stalin-línunni eins og Kín-
verjarnir. Kínverjar réðust hins
vegar á Tito í Júgóslavíu þó
skilja mætti að þeir væru farnir
að líta á Krúsjeff sem enn einn
títóistan, sem hefði svikið
lögmál leninismans.
En nú eru deilurnar komnar
á allt annað stig. Nú segja
kommúnistarnir að það sé bezt
að hætta þessum feluleik og
vera að ráðast á smáþjóða-
kommúnista eins og Albani og
Júgóslava. Nú sé bezt að Rússar
og Kínverjar mæti hvor öðrum
í þessum deilum. Það hefur líka
gerzt á þessum tíma, að Rússar
hafa skyndilega hætt efnahags-
legri og tæknilegri aðstoð við
Kínverja, svo ástandið versnar
stöðugt. Þá virðast Kínverjar
hafa byrjað hernaðarárás í Ind-
land án samþykkis Rússa.
Tjrátt fyrir þessi glöggu merki
um ágreining Kínverja og
Rússa eru þó önnur merki, sem
virðast benda til hins gagn-
stæða. Það er t. d. eftirtakanlegt,
að Rússar hafa nú misst áhugann
á að selja vopn til Indlands. Áð-
ur voru þeir reiðubúnir að selja
vopnabirgðir þangað, m. a. af
Kúbu öflugri eldflauga og kjarn-
orkustöð til þess að ógna Banda-
ríkjunum og kannski til að
skjóta eldflaugum yfir þau. Þetta
sýnir að munurinn á ofbeldis-
mönnunum í Kreml og Peking er
ekki mikill. Munurinn virðist að
eins sá, að Rússarnir vilja læð-
ast áfram eins og þjófar á nóttu,
Kínverjamir fremja rán sín í
fjallaskörðum Himalaya í dags-
ljósi.
Tjað breytir litlu um þetta, þó
Rússar hafi loks fengizt til
að draga þennan óhugnanlega
striðsundirbúning aftur á brott
frá Kúbu. Það hafa þeir gert að-
eins af því að þeir þorðu ekki
annað. Kommúnistar eru nú á
undanhaldi í alþjóðamálum og er
sjálfsagt að Vesturveldin notfæri
sér það, til þess að koma fram
ýmsum sanngirnismálum.
Enn eitt dæmi um undanhald
kommúnistanna er hin furðulega
ræða, sem Walther Ulbricht for-
ingi austur-þýzkra kommúnista
flutti nýlega. Eins og menn muna,
var álitin nokkur hætta á því,
að Rússar kynnu að grípa til
hefndarráðstafana við Berlín, þeg
ar Bandaríkjamenn gripu svo
snöggt í taumana við Kúbu.
En raunin hefur orðið önnur.
Það er nú upplýst, að einmitt
nokkru eftir að Bandaríkjamenn
framkvæmdu aðgerðir sínar við
Kúbu, hafi Krúsjeff kallað Ul-
bricht á sinn fund og skýrt hon-
um frá því að nú yrði að fresta
öllum aðgerðum við Berlín.
TTlbricht mun líkt og Castro á
^ Kúbu líta svo á, að með
þessu séu Rússar að svíkja hann.
Og geta má nærri að hann hefur
innt Krúsjeff eftir því, hvers
vegna Rússar ætluðu nú að láta
undan í þessu máli.
í ræðu sinni skýrir Ulbricht
þetta svo, að það sé mikil styrj-
Krúsjeff f ræðustól á flokksþingi kommúnista. Hann virðist stöðugt
eiga við mikla erfiðleika að stríða f stjórn landsins.
til styrjaldar kemur. Sannleikur-
inn er sá, að þótt Rússum hafi
tekizt með ærinni fyrirhöfn að
smíða stærri eldflaugar en Banda
ríkjamenn, þá skortir þá mjög í
tæknilegri kunnáttu og fram-
leiðslumagni til að komast nálægt
Bandaríkjamönnum.
Það er heldur ekki vænlegt að
fara út í stríð með kornbirgða-
geymslurnar tómar og margar að
algreinar iðnaðarins í mesta ó-
lestri.
Allir vita nú hve aumlegt á-
standið er f landbúnaðarmálum
Sovétríkjanna og virðist ekkert
útlit fyrir að það batni. Jafnvel
þó uppskera yrði góð eitt árið, þá
W'östudagsgreinin
því að þeir hafa vonazt til að
slíkt myndi vekja upp meiri ólgu
í samskiptum Indlands og Pak-
istans. En eftir að stríðsástand
varð milli Indlands og Kína
minnkar áhuginn, sennilega af
því að samkenndin með kín-
versku kommúnistunum er enn
mikil.
Þá hafa hinar furðulegu
laumuaðgerðir Rússa á Kúbu
brotið mjög í bág við þá friðar-
stefnu sem þeir hafa virzt
fylgja. Þar hafa þeir í engu hegð-
að sér betur en styrjaldarsinnarn
ir í Kína. Það var greinilega ætl-
un þeirra að koma sér upp á
aldarhætta í heiminum og komm-
únistar séu svo miklir friðarvinir,
að þeir vilji allt til vinna að halda
friðinn. Þess vegna muni komm-
únistar slaka af kröfum sínum og
semja við Bonn-stjórnina.
Enginn þarf að ímynda sér, að
þetta hafi verið svar Krúsjeffs til
Ulbrichts á fundinum í Moskvu.
Krúsjeff hefur ábyggilega ekki
staðið þar með neina englavængi.
17n það er annað sem hann hef-
ur e. t. v. getað bent Ulbricht
á, — að þegar allt kemur til
alls, þá hafa Rússar ekki bol-
magn gegn Bandaríkjamönnum ef
myndi það ekki nægja til að
koma upp eðlilegum varabirgð-
um, svo að matvælaskortur og
jafnvel hungursneyð er yfirvof-
andi, hvenær sem alvarlegur upp
skerubrestur kæmi.
TTitt upplýstist nýlega á fundi
miðstjórnar rússneska komm
únistaflokksins, að ástandið væri
litlu betra í iðnaðinum. Þar kom
það í ljós, að hagskýrslur þær,
sem flaggað hefur verið með um
stórkostlega aukningu stálfram-
Ieiðslunnar, eru ekki eins mikil-
vægar og af er látið. Það kemur
í Ijós, að þetta eru enn ein Pot-
empkin-tjöldin, sem alls staðar
blasa við í sovézku þjóðfélagi.
Rússar hafa lagt feikilegt kapp
á að auka stálframleiðsluna og
knúið hana hærra og hærra, af
því að það var áróðursatriði. Er
hún nú orðin meiri en þeir hafa
þörf fyrir og jafnframt eru gæðin
langt í frá að vera mikil.
En á sama tíma hefur annar
iðnaður, sem var fullt eins þýð-
ingarmikill, staðið í stað eða dreg
izt aftur úr. Það var t. d. upplýst
á miðstjómarfundinum nýlega, að
gerviefnaiðnaðurinn hefði dregizt
aftur úr, en á vorum tímum er
komið svo, að framleiðsla gervi-
efna er jafnvel mikilvægari en
stálframleiðslan.
Tjetta hefur nú leitt til þess, að
Krúsjeff hefur tekið upp al-
gerlega nýja og óþekkta stefnu
várðandi skipulag kommúnista-
flokks landsins. Hann hefur á-
kveðið að flokksmenn verði að
skipta sér niður f tvær fylkingar,
önnur sé bændaflokkur, hinn iðn-
aðarflokkur. Þessi fyrirmæli eru
mjög furðuleg og enn erfitt að
skilja hver meiningin með þeim
er. Það er vfst varla hægt að líta
svo á, að með þessu sé búið að
koma þar á tveggja flokka kerfi,
hitt er líklegra, að innleiða eigi
meira en verið hefur samkeppnis-
sjónarmið í þetta þjóðfélag sósíal
ismans. Virðist þetta því vera al-
gert frávik frá grundvallarreglum
sósfalismans. Auðvitað er það
skiljanlegt, að þær reglur geti
breytzt nokkuð eftir aðstæðum
hverju sinni, en hitt er undarlegt,
að þær taki upp lögmál kapital-
ismans.