Vísir - 18.12.1962, Blaðsíða 4

4
V í S I R . Þriðjudasur 18. desember 1962.
Hann
valdi
rétt!
Hún
ánægö
Hann
ánægö
ALLIR eru ánægðir með
NILFISK
Vegleg
jólagiöt
- nytsöm
og varðnleg.
Cóólr
greidsluskilmáhr.
Sendum um allt land,
hcimsins beztu ryksugu.
O. KORNERUP'HANSEN
Slml 12606. Suöurgötu.10.
Merkir íslendingar
mestu vestan hafs, er hann var
þar í heimsókn hjá dóttur sinni
fyrir nokkrum árum, en hún er
búsett vestur í Kolorado-fylki.
Pétur er stálminnugur á allan
þann fjölda manna, sem hann
hefir hitt á lífsleiðinni og kann
hann ýmislegt að segja frá ýms-
um þeirra, þótt aðrir séu aðeins
nefndir á nafn. Þeim bregður að
eins fyrir í svip og hafa í raun-
inni engin áhrif á frásögn hans.
Hefði vafalaust verið skemmti-
legra og fróðlegra fyrir lesendur
að fá betri og nákvæmari lýs-
ingu á ýmsum þeirra, sem þarna
eru nefndir en sleppa jafnvel ein-
hverju af þeim mikla fjölda
nafna, sem aðeins bregður fyrir,
hafa engum þáttaskilum valdið
og eru vafalaust öllum ókunnugir
utan síns byggingarlags.
Vafalaust mun mörgum finn-
ast, að Pétur hefði átt að gera ut-
anferðum sínum mun meiri skil,
en hann gerir. Ekki leikur á
tveim tungum, að hann hefir
„Merkir íslendingar“.
Nýr flokkur.
Á árunum 1947 —’51 gaf Bók-
fdlsútgáfan út ritsafnið „Merkir
íslendingar", en 6. bindi þess
kom út 1957. Sá dr. Þorkell Jó-
hannesson prófessor um útgáf-
uni og varð þetta ritsafn mjög
vinsælt.
1 fornöld gerðu Islendingar
miklar sögur af mönnum er þóttu
bera af öðrum, en afburðamenn
á þess tima mælikvarða voru
einkum taldir vopnfimir menn og
spuruttu höfuðbókmenntir Is-
lendinga af þessari hneigingu tik
að halda á loft minningu frægra
manna. Eftir lok hinnar fornu
ritaldar varð nokkurt hlé á sögu
ritun íslendinga, en aldrei munu
þeir hafa lagt frá sér pennann.
Á síðari öldum tóku landsmenn
aftur að gefa gaum að ævi sinna
beztu manna og eru nú fáar bók-
menntir öllu vinsælli hér en ævi-
sögur. Jón Sigurðsson hóf að
birta stutta ævisöguþætti merkra
manna í Nýjum félagsritum, en
sfðan tók Andvari við því hlut-
verki. Ritsafn dr. Þorkels var
einkum tekið úr Andvara, sem
nú er í fárra höndum, heill og
óskertur. Nú hefur Bókfellsút-
gáfan tekið til við útgáfu nýs
flokks af „Merkum íslendingum“
og sér Jón Guðnason fyrrv.
skjalavörður um útgáfuna.
í því fyrsta bindi, sem nú er
komið út, eru ævisögur 12 merk-
ismanna frá ýmsum tímum. Sá
elzti er Skafti Þóroddsson lög-
sögumaður, sem oft er nefndur
í Islendingasögum, en hinn
yngsti Magnús Guðmundsson ráð
herra. En á milli eru menn svo
sem Björn Jórsalafari, sr. Snorri
á Húsafelli, sem komst i þjóð-
sögur fyrir afl sitt og fjölkynngi
Havsteen amtmaður og Þorleifur
Repp, svo nokkrir séu taldir.
Þættirnir eru ritaðir af ýmsum,
en allir eiga þeir sammerkt um
að hafa verið fjölfróðir og vel rit-
færir. Meðal höfunda eru menn
eins og Grímur Thomsen, Jón
Aðils og Páll Eggert Ólason.
Sumir af þáttunum hafa ekki
birzt áður, svo sem tveir merki-
legir þættir eftir Sighvat gamla
Grímsson, en hinar óprentuðu
prestaævir hans eru það af hand
ritum Landsbókasafnsins, sem
einna oftast er notað.
Flestir þættirnir eru grafnir í
tímaritum, sem nú eru ekki í
mjög margra höndum. Það er hið
þarfasta verk að veita almenn-
Pétur Sigfússon: ENGINN
RÆÐUR SÍNUM NÆTUR-
STAÐ. Endurminningar.
Útgefandl: Bókaforlag Odds
Bjömssonar, Akureyri,
1962. — 260 bls.
Höfundur endurminninga þess-
ara, Pétur Sigfússon, fyrrum
kaupfélagsstjóri, fæddist 9. des-
ember 1890 að Grjótárgerði
„lengst inni undir afréttum
Bárðdælahrepps í Suður-Þingeyj-
arsýslu", og í fæðingarsýslu
sinni bjó hann óslitið, þegar frá
eru taldar tvær stuttar utanferð-
ir, unz hann gerðist kaupfélags-
stjóri á Borðeyri tæplega hálf-
fimmtugur, en á stríðsárunum
hætti hann svo störfum þar og
fluttist hingað til bæjarins, þar
sem hann bjó sfðan til dauða-
dags.
Endurminningar hans snúast
þó ekki um aðra þætti ævi hans
en þá, sem fram fóru í Þingeyj-
arsýslu og við Hrútafjörð, en
bókiná mun hann hafa ritað að
Pantið í
jólamatinn
Fuglakjöt í úrvali
Hangikjöt dilka og sauða
Svið — Fryst lambakjöt
Léttreykt lambakjöt
Hamborgarlamb
Svínakjöt: Kótelettur — steikur
Hamborgarhryggur
Hamborgarkambur
Alikálfakjöt — Nautakjöt
Trippakjöt: Snitzei, Buff,
Tumedo
Kockens krydd
Nýtt grænmeti og ávextir.
Mjög ódýr ananas í dósum.
Það borgar sig að panta
. strax, helzt á morgun.
TÓMAS
Laugavegi 2. — Sími 11112
Ásgarði 22.
Grensásvegi 48. —'Sími 37780.
ingi greiðan gang að þessum ævi
sögum. Þáttur Páls Eggerts um
Þorleif Repp, sem birtist í Skfrni
1916, er gott dæmi um það góð-
gæti, sem hér er borið á borð.
Þorleifur tileinkaði sér hinn
gamla anda háskólanna, að nem-
endur skyldu læra sem flestar
greinar. Slíkir menn voru „uni-
versalt" lærðir og Þorleifur, sem
uppi var á 19. öld, var senni-
lega hið síðasta universalgeni,
sem um getur meðal lærðra
manna íslenzkra. Hann var lærð
ur I eðlisfræði, efnafræði, lækn-
isfræði, lögfræði, heimspeki og
fagurfræði. En mesta stund lagði
hann þó á tungumál og er talinn
hafa verið mestur málagarpur
allra íslendinga fyrr og síðar. En
Þorleifur var „kynlegur kvistur"
og engum líkur. Ævi hans varð
líka fjölbreytileg. Saga Þorleifs
er merkileg, þó ekki sé hún mjög
löng og mun fæstum leiðast sá
lestur.
Seinasti þátturinn er um Magn
ús Guðmundsson ráðherra. Eng-
inn af stjórnmálamönnum vorum
á tímum fullveldisins mun hafa
verið öllu hatramlegar rægður
en Magnús. Heiðarlegri stjórn-
málamanns getur þó naumast, þó
ýmsir kunni að komast þar til
jafns. Jón á Reynistað lýsir ferli
Magnúsar og hæfileikum vel og
er sízt borið á hann of mikið lof
fyrir hæfni og mannkosti. Sá, er
þetta ritar, átti því láni að fagna
að kynnast Magnúsi nokkuð og
starfa með honum að tilteknu
verkefni. Var þess ekki aif dylj-
ast, að Magnús var óvenjulega
skýr og skarpur í hugsun og
vandaður og nákvæmur í verki.
Svona mætti halda áfram að
drepa á einstaka þætti, en hér
skal staðar numið, enda mun
bókin komast í margra hendur
nú fyrir jól og síðar og geta
menn þá sjálfir dæmt um gildi
hennar.
14. des. 1962.
E. Á.
Enginn ræður
næturstað
haft frá mun meiru að segja um
þær, en hann gerir, og það hefði
vafalítið verið forvitnilegt fyrir
flesta lesendur. Nú senda Islend-
ingar hundruð íþróttamenn út
um allar trissur á hverju ári,
jafnvel barnaflokka, sem hafa
í rauninni ekkert að gera út fyrir
landsteinana, en þegar Pétur fór
á Olympíuleikana forðum taldist
slíkt til sannarlegra stórtíðinda.
Þá gerðist það heldur ekki á
hverju ári, að Jóhannes Jósefs-
son, sem síðar reisti Hótel Borg
i
smum
og var Iengstum kenndur við það
fyrirtæki upp frá því, kvaddi tvo
unga menn og vaska til liðs við
sig erlendis, til að sýna glímur
og aflraunir.
Menn þessir voru þeir Pétur
Sigfússon og Aðalsteinn Krist-
insson og fer naumast á milli
mála, að Pétur hefði átt að gera
þessum ævintýraþætti ævi sinnar
betri skil. Af 260 blaðsíðum bók-
arinnar fjalla aðeins um 20
blaðsíður um þessa einstæðu för
þeirra félaga. Förin hlýtur alla
tíð að hafa staðið fyrir hugar-
augum hans í ævintýraljóma —
ekki sízt er hann var farinn að
Framh. á 10. síðu.
Þér fóið ekki betra úr en
Ö CERTINA