Vísir - 17.04.1963, Blaðsíða 7
V í S IR . Miðvikudagur 17. apríl 1963.
7
Framkvæmda
rM ®
stjórnarinnar lögð fram
ÞJÓÐHAGS- og
FRAMRVÆMD
TLUN
‘ ' r WA.'rl . 1
rir árin
■
í framkvæmdaáætlun
ríkisstjóirnarinnar er
mörkuð stefnan í fram-
kvæmda- og efnahags-
aðgerðum hins opinbera
til ársins 1966, þótt ekki
séu þær áætlanir sund-
urliðaðar. Er gerð grein
fyrir því í skýrslunni.
Hins vegar hefur slík
sundurliðun verið gerð
fyrir árið 1963, bæði
fjárfesting og fjáröflun
áætluð allítarlega.
Kemur þar fram að fjárfest-
ing á árinu 1963 verði 3,220
millj. kr. Er hér um mikla
hækkun að ræða frá árinu 1962,
en það ár er talið, að fjárfest-
ing hafi numið 2711 millj. kr.,
og er hér því um 500 millj. kr.
hækkun eða 19% að ræða.
Hækkun verður í öllum aðal-
greinum fjárfestingar:
munu væntanlega nema 8 millj.
krópa.
Fjárfesting í skólurn og
íþróttamannvirkjum er áætluð
145 miilj. kr. á árinu 1963, en
var um 100 millj. kr. á árinu
1962. Er hér einkum um að
ræða barnaskóla, gagnfræða-
skóla, húsmæðraskóla, iðn-
skóla (110 millj.), Menntaskól-
ann í Reykjavík og kennara-
skólann (26 millj. kr.), íþrótta-
mannvirki (8 millj.).
Gert er ráð fyrir að stofn-
lánadeild landbúnaðarins og
veðdeild Búnaðarbankans þurfi
á lítils háttar meira fé að hálda
en árið áður, eða 80—85 millj.
(var 1962 70 millj.). Iðnlánasjóð-
ur mun væntanlega fá til lán-
veitinga á árinu um 47 millj.
kr. og er það miklu hærri upp-
hæð en sjóðurinn hefur haft
yfir að ráða áður.
FJÁRÖFLUN
Til að framkvæma þá fjár-
festingu, sem áætluð er 1983,
þarf hið opinbera að afla 395
millj. umfram það fé er veitt
er á fjárlögum, bæði til sinna
eigin framkvæmda og til þess
að auka ráðstöfunarfé fjárfest-
ingarsjóða, sem Iána einkaaðil-
um. í viðbót kemur svo 77
millj. kr. vegna framkvæmda á
undanförnum árum, sem ekki
hafði verið aflað fjár til nema
til bráðabirgða.
Til að fullnægja þessari fjár-
þörf hefur verið aflað tveggja
erlendra lána, enska lánsins
(230 millj. kr.) og PL lánsinr,
(55 millj.). Þá vantar 187 millj.
kr. en þeirra verður aflað með
því að beina innlendum sparn-
aði til þeirra harfa, sem hér um
ræðir. I þessu skyni hefur rik-
isstjórnin samið við viðskipta-(
bankana, stærstu sparisjóði
landsins og við Atvinnuleysis-
tryggingarsjóð um þátttöku
þeirra í þessari fjáröflun.
Hagkvæmni þessara áætlana
er augljós. Jafnframt því sem
heildaryfirlit er gert yfir þarfir
þjóðarinnar, miðað við þróun
fyrri ára, og síðan sundurliðað-
ar þær framkvæmdir sem í ljós
koma að eru mest ‘aðkallandi,
er gerð áætlun yfir þá fjáröfl-
un, sem til þarf í þessum efn-
um. Hér er ekki um annað að
ræöa en sjálfsagða og hyggilega
skipulagningu, sem hverju fyr-
irtæki er nauðsynleg, hvað þá
\ þjóðarbúinu.
Stefnir framlcvæmdaáætlun
þessi mjög í rétta átt.
Áætlaðar framkvæmáir 1963
Fjárfesting í atvinnuvegunum
er áætluð að aukist (úr 1300
millj. 1962 í 1565 millj. 1963).
Aukningin er fyrst og fremst I
fiskveiðum og auknum kaupum
á fiskibátum.
Fiskveiðisjóður mun hafa nóg
fé á árinu og reyndar á næstu
árum, og allvel er ,séð fyrir
þörfum útgerðarinnar vegna ný-
byggingar skipa innanlands,
skipaviðgerða og endurbygg-
inga. Hefur sjóðurinn einkum
tekjur af útflutningsgjaldi, sem
áætlaðar eru 55—60 miilj. á
árinu.
Fjárfesting til íbúðarhúsa hef-
ur verið áætluð 675 millj. kr. á
árinu 1963, en það svarar til
byggingar 1270 íbúða. Gert er
ráð fyrir að fjárfesting í íbúðar-
húsum vaxi síðan á árunum
1964—66 upp í 800 millj. ,en
það svarar til byggingar 1500
ibúða á ári.
Fjárfesting í raforkumálum er
áætluð 185 millj. kr. á árinu,
en stærsti hluti þeirrar upp-
hæðar fer til áframhalds tíu
ára áætlunarinnar um rafvæö-
ingu dreifbýlisins. Loks verður
einnig stækkun írafossstöðvar.
Miklar virkjunarrannsóknir og
undirbúningsframkvæmdir
standa nú yfir og hafa staðið
yfir vegna þeirra fyrirætlana,
sem eru á prjónunum uni nýjar
og stórar virkjanir. Miklu fé
verður varið til þeirra fram-
kvæmda nú eða um 40 millj. kr.
Á þessu ári er ráðgert að
hefja byrjunarframkvæmdir við
stóra virkjun á Suðvesturiandi.
Heildarfjárfesting vegafram-
kvæmda er áætluð um 140
millj. kr. 1963. Þær vegafram-
kvæmdir sem fyrirhugaðar eru
á þessu ári umfram þær, sem
beinlínis eru ákveðnar á fjár-
lögum, eru fyrst og fremst bygg
ing Reykjanesbrautar, Ennis-
vegar á Snæfellsnesi og Stráka
vegar við Siglufjörð.
Hafnarframkvæmdir utan
Reykjavíkur eru áætlaðar að
nemi 102 millj. kr. Er þar um
mikla aukningu að ræða. Fram-
kvæmdir við Reykjavíkurhöfn
í stefnuskrá sinni, sem
birt var 1959, lýsti nú-
verandi ríkisstjórn því
yfir, að hún myndi taka
upp samningu þjóðhags-
áætlana, er vera skyldu
leiðarvísir stjórnarvalda
og banka um markvissa
stefnu í efnahagsmálum
þjóðarinnar.
1 vikunni fyrir páska lagði
rikisstjórnin síðan fram þjóð-
hags- og framkvæmdaráætlun
til Alþingis fyrir árin 1963—66.
í þeirri áætlun kemur fram m.
. hver þróun þjóðarbúskaparins
geti orðið á næstu fjórum árum,
hve mikið þjóðarframleiðslan
geti vaxið á tímabilinu og
hversu mikil fjárfesting geti orð
ið og hvar. Skýrslan skiptist að
mestu í þrjá meginkafla: gerð
er grein fyrir þjóðhags- og fram
kvæmdaráætlunum, rakin er
þróun þjóðarbúskapsins frá
stríðslokum og lýst er horfum
og stefnum í þjóðarbúskapnum
allt til ársins 1966.
1 síðastnefnda kaflanum kem
ur m. a. fram:
Meginaukning fjárfestingar
næstu ára mun verða í mann-
virkjum og byggingum hins op-
inbera og þá einkum á sviði
rafvæðingar samgangna og
skóla.
Gert er ráð fyrir að fjárfest-
ing í íbúðarhúsum verði svipuð
á árunum 1963—’66 eins og hún
var á árunum 1957—’61 og þó
lítið eitt rneir, Svarar það til að
byggðar verði 1300 íbúðir árið
1963 og um 1500 íbúðir að með-
altali á árunum 1964—66.
Áætlað er að talsverð fjár-
festing eigi sér stað í vissum
greinum atvinnuveganna, eink-
um vinnslu sjávarafurða, öðrum
iðnaði og ýmsum vélum og tækj
um.
Gert er ráð fyrir að tekin séu
erlend lán, allt að 600 millj. kr.
á ári hverju. Grundvöllur þess,
að hægt sé að afla svo mikilla
lána, er það lántraust, sem til-
tölulega sterk aðstaða þjóðarinn
ar út á við og heilbrigð stefna
í efnahagsmálum hafa nú skap-
að. Lán þessi verði til svo langs
tíma, að greíðslur vaxta og af-
borgana af erlendum lánum eiga
að fara lækkandi á næstu árum.
Rikisstjórnin telur að þessi
þróun sé æskileg og stefna beri
að henni.
Til þess að hún geti orðið i
aðalatriðum, þarf nokkrum meg
inskilyrðum að vera fullnægt:
a) jafnvægi í efnahagsmálum,
b) unnt verði að afla hagstæðra
lána erlendis, c) gott árferði
verði innanlands og markaðsað-
stæður haldist óbreyttar erlend-
is.
Eins og sjá má af ofantöldu
og eins ef skýrslan er skoðuð
nánar, þá er hér eingöngu um að
ræða áætlun um framkvæmdir
hins opinbera, og reynt að ná
heildaryfirliti yfir þróun þjóðar-
búskapsins á síðustu árum, og
á þann hátt gerð tilraun til að
móta og marka þá þróun á
næstu árum. Áætlun þessi mun
ekki hafa áhrif á einstakar at-
vinnugreinar, öðru vísi en efna
hagsaðgerðir ríkisstjórnar gera
hverju sinni.
Hér er um frumtilraun að
ræða, og um margt er áætlun-
in ófullkomin. Ríkisstjórnin tel-
ur eigi að síður, að þessi áætlun
geti orðið þýðingarmikil fyrir
stjórn efnahagsmála á næstu ár-
um, auk þess sem hún er visir
áð fullkomnari áætlunum er
gerðar yrðu síðar meit.
Áætluninni fylgir 5 fylgirit
auk fjölda taflna þar sem þró-
unin á hverju eintöku sviði er
sýnd.
17% fjárfestingaraukn
ing í byggingariðnaði
Síðasta ár einkenndi mikil
framleiðsluaukning. Þjóðar-
framleiðslan í heild óx um 5%,
sem er mikill vöxtur, en árið
áður óx hún aðeins um 3%.
Aflaaukning á síldveiðunum
1962 var 47%, en hins vegar
minnkaði þorskaflinn urn 10%.
Stafaði sú lækkun nær ein-
göngu af mjög litlum afla tog-
araflotans, vegna lélegrar veiði
og vinnustöðvunar. Nam tog-
araaflinn að þunga til aðeins
5% af heildaraflamagninu, en
fyrir aðein's 4 árum nam tog-
araaflinn 40% af heildarmagn-
inu. Hefur hér iskyggileg þróun
átt sér stað.
í landbúnaðinum var einnig
talsverð framleiðsluaukning á
árinu. — Mjólkurframleiðslan
jókst um 8% og kjötframleiðsl-
an einnig nokkuð.
Veruleg framleiðsluaukning
var i byggingariðnaðinum, en
í honurn jókst fjárfestingin um
17% á árinu. Sést hér að allar
staðhæfingar um að bygging-
ariðnaðurinn hafi dregizt sam-
an eru rangar.
Verð á afurðum okkar á er-
ienduirt mörkuðum hækkaði
nema á einni afurð, lýsi, en
það lækkaði verulega í verði.
Mjög mikil aukning varð í ut-
anríkisverzlun þjóðarinnar á
árinu og jókst heildarverðmæti
útflutningsins um 17% eða
538 millj. krónur. Þá batnaði
og gjaldeyrisstaðan stórlega
eins og rakið er annars staðar
í blaðinu og greiðslujöfnuður-
inn við útlönd varð hagstæð-
ur annað árið i röð. Greiðslu-
jöfnuðurinn sýnir raunverulega
afkomu þjóðarbúsins öt á við,
miklu fremur en vöruskipta-
jöfnuðurinn. Hagstæður varð
greiðslujöfnuðurinn á árinu um
250—300 millj. krónur, og er
það enn eitt merkið, hve mjög
hefur vel tekizt að rétta fjár-
hag Iandsins við og koma efna-
hagslífinu á heilbrigðan grund-
völl.