Vísir - 20.06.1963, Blaðsíða 7

7
VÍSIR . Fimmtudagur 20. júní 1983.
Ásmundur Einarsson,
blaðamaður, skrifar um
Tyrklandsför
— Hvað meinar lög-
regluþjónninn með því
að blása svona kröftug-
lega í flautu sína í tíma
og ótíma, spyr ég dreng-
inn, sem er að sýna okk-
ur miðhorg Istanbul
fyrsta daginn. „Ætli
hann sé ekki að sýna
fólki vald sitt,“ anzar
strákui.
„Finnst þér fáninn okkar ann-
ars ekki fallegur?“ spurði strák-
ur við annað tækifæri. „Ataturk
var mikill maður," sagði annar
nokkru síðar. „Þetta gæti al-
veg eins verið dagur hersins,"
ávarpaði ég Tyrkja við 19. maí
hátíðahöldin, sem að nafninu til
eru helguð æsku Iandsins. —
Stundum hafði maður á tilfinn-
ingunni að Tyrkirnir væru að
sannfæra sjálfa sig ekki síður
en aðra að þeir væru menn með
mönnum, þjóð með þjóðum, ef
svo má að orði komast.
Skortur á heilbrigðisþjónustu
og hreinlæti í borginni veldur
talsverðum barnadauða. At-
vinnuleysi er mikið í landinu,
og kemur víða við í Istanbul.
En þrátt fyrir allt er hagur
þorra borgarbúa sældarlíf í sam
anburði við það, sem gerist úti
á landsbyggðinni, þar sem á
heilum svæðum ríkir algjört
neyðarástand, skortur og ör-
birgð.
— Stjórnin segir, að 1.3 millj-
ónir séu atvinnulausir, en það
er varlegt að treysta opinber-
um tölum í þessu efni, sagði
ungur lögfræðistúdent. Talan
er áreiðanlega miklu hærri.
— Okkur gengur illa að auka
þjóðarframleiðsluna í samræmi
við fólksfjölgunina. Fjölgunin er
meiri hér en annars staðar, að
einu landi undanskildu. Þjóðar-
framleiðsla á mann er minni en
í nokkru öðru landi V-Evrópu.
Ríku þjóðirnar verða ríkari og
hinar fátæku fátækari. Hvar end
ar þetta fyrir okkur ef við fá-
um ekki aðstoð, peninga, pen-
inga? sagði nýbakaður stjórn-
lagafræðingur.
— Nato-þjóðirnar eru alltof
Sofíumusterið í Istanbul er með frægustu byggingum veraldar. Það var reist á fimm árum
gætu komið í veg fyrir upp-
lausn. Gerð hefur verið fram
kvæmdaáætlun til fimm ára,
samkvæmt henni verður atvinna
aukin, svo og menntun og fé-
lagslegt öryggi. Sérþverjar ráð-
stafanir, sem hugsanlegar eru
taldar verða gerðar til að auka
þjóðarframleiðsluna. En tyrk-
neskir stjórnmálamenn sögðu í
RABBAÐ
tJifi Tosn
í eina tíð var Tyrkjaveldi
mikið. Ótrúlegar sögur, en sann
ar, fara af auði þess og veldi,
til forna, í dag er öldin önnur.
Þjóðin, með hina litríku sögu
sína að baki, berst í bökkurn.
Og það veltur mikið á öðrum
þjóðum, kannske ekki síður en
þeim sjálfum, hvort tekst að
sigrast á erfiðleikunum. íbúar
Istanbul eru ekki verst settir
landsmanna.
Þeir búa í mikilli hafnarborg,
iðnaður er talsverður og og ein-
hverjar tekjur koma frá ferða-
mönnum. En meðallaun verka-
manns eru ekki mikið yfir jafn-
gildi 75 íslenzkra króna, sem
dugá skammt, þegar komið er i
búðina, og er þá margt ógoldið.
tregar til að hjálpa okkur. Við
erum að reyna að semja við
Bandaríkjamcnn, Vestur-Þjóð-
verja, Frakka og einnig Svía.
Hvað við fáum mikið, það vit-
um við ekki. Ég er hræddur
um að það nægi ekki. Stundum
held ég það sé betra að hafa
það eins og Nehru og Nasser,
bætir lögfræðistúdentinn við.
Þeir tala ekki margir af mik-
iili bjartsýni, sem ræða ástand-
ið í landinu þessa dagana. Opin-
berlega hefur verið viðurkennt,
þvert ofan í það, sem þjóðinni
hafði áður verið talin trú um,
að hún eigi á hættu afturför
og aukna erfiðleika. Aðeins rót-
tækar ráðstafanir, skipulagt á-
tak og utanaðkomandi aðstoð
ræðum sínum, að nauðsynlegu
marki yrði ekki náð nema með
verulegri aðstoð erlendra þjóða.
— Þær spyrja að vonum með-
al annars: Tekst ykkur að
tryggja að sagan um Menderes
• •
Onnur grein
endurtaki sig ekki? Er frelsi í
íandinu?
— Stjórnarskráin frá 1961 er
sett með það fyrir augum að
koma í veg fyrir stjórnarskrár
brot og skerðingu á frelsi
manna í líkingu við það, sem
átti sér stað á tímum Menderes,
segir kunnur stjórnlagafræðing-
ur.
— Verkalýðsfélögin eru vel
skipulögð og hafa verkfallsrétt,
bætir annar lögfræðingurinn
við.
— Nú má ég skrifa eins og
mér þóknast, segir einn fremsti
an dóm, skömmu eftir bylting-
una 1960.
— Það var nauðsynlegt að
drepa Menderes, sagði hún í
æsingnum ,og varð í eina skipt-
ið hált á röksemdafærslunni, þvi
að annars hefðu fylgismenn
hans komið honum til valda á
nýjan leik, og byltingin hefði
verið unnin fyrir gíg.
jrbnof fián -OOÖ
kvikmyndahöfundur Tyrkja, og
veifar hanastélsglasinu sínu.
Háttsettur maður í Réttlátis-
flokknum, flokki gamalla stuðn-
ingsmanna Menderes, segir hins
vegar að stjórnin ljúgi eins
miklu og hún geti um Menderes
til að réttlæta ýmsar hæpnar
ráðstafanir sínar og ráðagerðir.
Og frelsið? Uss, það er ekki
jafnmikið og þeir láta í veðri
vaka, bætir hann við.
— Viljið þið fórna til að bæta
kjörin, spyr ég.
— Auðvitað, segir stjórnar-
sinninn.
.— Við þurfum ekki að fórna,
sagði stjórnarandstæðingurinn á
eftir. Kjaftæði. Að minnsta
kosti ekki eins og þeir vilja láta
í veðri vaka, segir hann og á
við stjórnarsinna. Þetta er að-
eins skakkri pólitík að kenna.
Tyrkirnir verða heitir og æst-
ir, þegar þeir ræða stjórnmálin.
Ég hélt að ung stúlka, Iögfræð-
ingur að menntun, ætlaði að
missa stjórn á skapi sínu, þegar
ég af skömmum mínum dró i
efa að dómstóllinn, sem dæmdi
Menderes til lífláts, hefði verið
fær um að kveða upp hlutlaus-
— Gerði hann ekki heilmikið
fyrir þjóðina?
— Hann gat talið fólki trú
um það, en aðeins þeim fáfróð-
ustu.
Réttlætisflokkurinn, gamlir
stuðningsmenn Menderes heit-
ins, er stærsti andstöðuflokkur
stjórnarinnar í Tyrklandi, með
helming sæta í öldungadeildinni
og 250 af 450 sætum í fulltrúa-
deildinni. Flokkurinn hefur
frjálslynda stefnuskrá ,er and-
vígur meiriháttar ríkisafskiptum
og eindregið fylgjandi þátttöku
Tyrkja í Atlantshafsbandalag-
inu. Skiljanlega bar flokksmönn
um og andstæðingum þeirra
ekki saman um hvaða mögu-
leika flokkurinn hefði til að
vinna á í næstu kosningum. En
eftir nokkrar umræður urðu báð
ir aðilar sammála um að flokk-
arnir hefðu mesta möguleika.
Ótti við uppgang kommúnista
er ekki mikill. Sá fyrirvari fylg-
ir þó, að viðreisn efnahagslífs-
ins takist sæmilega.
— Ef illa gengur er allra veðra
von, sagði einn kunnasti hag-
fræðingur Tyrkja.
Ásmundur Einarsson.
Þeir Iauga sig áður en þeir ganga í bænahúsið.
Bílasala Matthíasar
er miðstöð bílaviðskiptanna.
Mikið úrval af öllum tegundum bifreiða.
BIFREIÐASALA MATTHÍASAR,
Höfðatúni 2 . Sími 24540.