Vísir - 15.07.1963, Blaðsíða 9

V í S IR . Mánudagur 15. júlí 1963
9
X-
Þrjátíu og tveggja ára gamall
er hann annar af tveimur aðal-
forstjórum stærstu heildverzlun-
ar landsins, stjómarformaður
hennar og tveggja dótturfyrir-
tækja, en situr auk þess að
stjómum þriggja annarra fyrir-
tækja og vinnur að myndun
fjórða fyrirtækisins. Heildverzl-
unin ein veltir milli hundrað og
tvö hunduðum milljónum króna
árlega. Þar er höndlað með allt
frá skóreimum tii bifreiða. Ann-
að dótturfyrirtækið hefur á
hendi meira en 50 prósent af
allri kaffisölu f landinu. Þá vita
margir við hvem er átt: Ólaf
Ó. Johnson, forstjóra O. John-
son og Kaaber h.f.
/'klafur er fæddur í apríl 1931
^ og heitir í höfuðið á föður
sínum, sem var annar af stofn-
endum O. Johnson og Kaaber
h.f. Ólafur eldri lézt fyrir fáum
árum, sonur Þorláks kaup-
manns Johnson. Móðir Ólafs er
hins vegar á lífi, Guðrún Árna-
Ólafur Ó. Johnson, forstjóri fyrir framan hina nýju skrifstofubygg ingu O. Johnson og Kaaber í Sætúni.
ÓLAFUR
dóttir, sextlu og eins árs, ættuð
frá Geitaskarði í Húnavatns-
sýslu. Ólafur er með öðrum orð-
um húnvetnskur Reykvíkingur.
En það segir ekki alla söguna,
því hann dvaldist árum saman í
Bandaríkjunum, fékk þar til
dæmis alla sína menntun, frá
bamaskóla til háskóla, og ber
þess ýmis merki.
Þegar Ólafur var átta ára
gamall fluttust foreldrar hans
búferlum til Bandaríkjanna.
Þar annaðist Ólafur eldri inn-
kaup á matvörum fyrir íslend-
inga á stríðsárunum ásamt
Helga Þorsteinssyni, núverandi
forstjóra hjá Sambandi Is-
lenzkra samvinnufélaga. Einnig
setti Ólafur upp útibú frá O.
Johnson og Kaaber h.f. I New
York.
X/'orið 1945 innritaðist Ólafur,
' fjórtán ára gamall, í her-
skóla, Valley Forge Military
Academy í Pennsylvaniu. Þetta
er óvenjulegt af íslendingi. ÓI-
aftur þurfti ekki að búast við
að verða kallaður I herinn, enda
íslenzkur ríkisborgari, „en I
augum stráka á mínum aldri
hafði slíkur skóli sitt mikla að-
dráttarafl," hefur hann sagt.
1 herskólanum lærðu dreng-
irnir allt sem kennt var I venju-
legum skólum auk alls þess
sem góðum hermanni var talið
hollt að vita og geta. Nemend-
um var kenndur vopnaburður
og margs konar baráttuaðferðir
en I þvi sambandi var þeim
einnig kennt judo. Nemendur
urðu að lúta ákaflega ströngum
uga. „Fyrsta árið var öllum
hreinasta kvöl. Við fengum
aldrei að yfirgefa skólasvæðið
og vorum I einu og öllu undir-
gefnir eldri nemendum skólans.
Þeir höfðu hefðbundinn rétt til
að láta okkur snúast fyrir sig
hvenær sem þeim þóknaðist.
Þeir gengu fyrir þvl bezta sem
var á borðum og við máttum
aldrei ávarpa þá að fyrra
bragði. Við urðum að fara á
fætur á undan öðrum, vekja
eldri piltana, opna hjá þeim
gluggann, kveikja á útvörpun-
um, bursta skóna þeirra og síð-
ar búa um rúmin og bóna gólf-
m I herbergjum þeirra. Eirihig
bar okkur skylda til að snúast
fyrir þá eins og þeim þóknaðist.
Við matborðið máttum við
ekki ávarpa hina eldri að fyrra
bragði. Og okkur var óheimilt
að fá okkur af borðinu án þess
að biðja fyrst um leyfi. Þá rétti
maður upp hendina og þegar
þeir voru reiðubúnir til að
hlusta sagði maður: Herrar
mínir, Johnson nýliði biður um
Skólastjóminni var óheimilt að
reka nemenda úr skólanum.
Síðasta árið sem Ólafur sat I
skólanum var hann meðlimur
bnþmsfcsejBe^dadómst^;.;,;^
TriflBrl -pfmSV ihví ■ Y\ a ■
/%lafur segist hafa lært mikið
þau fjögur ár, sem hann
var í herskólanum, margt af því
ómetanlegt. Hann hefur sagt:
„Eftir fyrsta árið minnkuðu
kvaðimar jafnt og þétt þar til
við vorum I einu og öllu orðnir
aðnjótandi þeirra fríðinda sem
við 1 upphafi höfðum öfundað
' hina eldri af. Það heilbrigðasta
og bezta við þetta fyrirkomulag
ungiiTathafnaménn
Vísir hefur rætt við nokkra unga athafna-
menn í Reykjavík og kunningja þeirra með það
fyrir augum að birta lesendum sínum stutta kynn
ingu á þessum ungu mönnum. Þeir eiga það sam
eiginlegt að annast stjóm umfangsmikilla fyrir
tækja. Miðað er við, að þeir séu ekki eldri en 35
ára, og birtist hér fyrsta greinin, sem er um
Ólaf Ó. Johnson, forstjóra O. Jöhnson og Kaaber.
leyfi til að fá sér eina brauð-
sneið.
Ekki voru allar þessar kvað-
ir fólgnar I skólareglunum,
heldur var hér um að ræða
hefðir sem myndast höfðu með
árunum. Engum datt I hug að
kvarta yfir því við skólastjórn-
ina, eða yfir höfuð að klaga til
hennar, jafnvel þótt um einhvers
konar óréttlæti væri að ræða.“
Brottrekstrarástæður I skólan
um voru þrjár: Að ljtíga vísvit-
andi, þjófnaður og prófsvik.
Sérstakur dómstóll nemenda
sjálfra rannsakaði meint brot
og úrskurðaði I slíkum málum.
er að með þessu móti lærðum
við að hlýða skipunum áður en
við byrjuðum að stjórna."
1 sumarleyfum vann Ólafur
lengi fyrir sér sem baðstrandar-
vörður og síðar starfaði hann I
sumarieikhúsi I Massachusetts.
Hann hafði mikinn áhuga fyrir
leiklist, hafði tekið þátt I skóla-
leikjum og á það til ennþá að
bregða gamalli kunnáttu fyrir
sig, þegar vel liggur á honum.
Á þessum árum var engin á-
herzla lögð á það að Ólafur
gengi til starfa í fyrirtæki fjöl-
skyldunnar. Hann var einráður
um stefnuna. Heildverzlunin
var undir traustri og öruggri
stjórn Friðþjófs bróður hans og
Magnúsar Andréssonar. Frið-
þjófur ,benti Óiafi rnafgsiqnis á
þá 'i&ojtíífíffih,'1 Íerri1 Úá'n&'
haftíjpíVð-föFjj^elljíjpeí^anft
stæði sig vel. Sumarið 1949 var
Ólafur I heimsókn hjá ættingj-
um sínum hér í Reykjavík. f
þeirri heimsókn ræddust þeir
margsinnis saman bræðumir,
og Friðþjófi tókst að sannfæra
Ólaf, sem ákvað að búa sig
undir kaupsýslustörf.
TTann hvarf aftur til Banda-
ríkjanna, settist í verzlun-
arháskóla, fyrst I Massachu-
setts og síðar I New York og
lauk námi 1952. Síðan hélt hann
alfarinn til íslands til starfa við
hlið bróður síns.
í fyrstu var Ólafur óbreyttur
sölumaður, seldi einkum mat-
vörur, en var hálfu öðru ári
eftir að hann byrjaði hjá heild-
verzluninni gerður yfirmaður
rafmagns- og vefnaðarvöru-
deildar. Sama ár varð hann
einnig prókúruhafi.
Friðþjófur var ákveðinn I að
skapa bróður sínum beztu tæki-
færi til öflunar reynslu og þekk
ingar á þeim viðskiptum, sem
O. Johnson og Kaaber h.f. hafði
með höndum. Þess vegna gaf
hann Ólafi frjálsar hendur, með
þeim ummælum að hann yrði
að reka sig sjálfur á og taka
afleiðingunum. Það yrði bezti
skólinn. „Námið" gekk ekki
klakklaust fyrir sig frekar en
við var að búast. Eftir að Ólaf-
ur hafði tekið við rafmagns-
deildinni tók hann eitt sinn þá
ákvörðun að kaupa frá Banda-
ríkjunum stóran geymsluskáp
fyrir grænmeti, sem hann ætlaði
svo að selja einhverri matvöru-
verzluninni. Þegar skápurinn
var kominn til landsins fór Ól-
afur að leita fyrir sér um kaup-
anda en komst þá að raun um
það, sem Friðþjófur og Msgnús
höfðu vitað allan tímann að til
voru I landinu aðeins tvær
verzlanir, sem voru nægilega
stórar fyrir þennan annars á-
gæta skáp. Skápurinn kostaði
á núverandi verðlagi milli
' ■ húndrað og tvö hundruð þúsund
, krónur. Vandinri var að losna
við hann. Ólafur varð sjálfur
að sjá um það. Svo fór að hon-
um tókst að selja öðrum kaup-
manninum skápinn eftir að hafa
sannfært hann um að tækið
myndi borga sig upp á stuttum
tíma. Það var enginn verzlunar-
lygi, enda eru báðir ánægðir
með viðskiptin enn þann dag I
dag.
I7kki fá allir upprennandi for-
stjórar jafnglæsileg tæki-
færi eða jafngóða kennara og
Ólafur hafði á þessum árum.
Friðþjófur Johnson hafði tekið
banvænan sjúkdóm og sá hvert
stefndi. Jafnframt því sem hann
hafði gefið Ólafi lausan taum-
inn innan heildverzlunarinnar
notaði hann tíma sinn vel til að
ræða við hann og kynna honum
allt það sem hann taldi máli
skipta fyrir vöxt og viðskipti
þessa stóra fyrirtækis. Ólafur
leigði Ibúð I húsi Friðþjófs og
var mörgum stundum hjá hon-
um, en þær voru ekki sízt not-
aðar til að ræða um viðskipta-
mál.
Það er augljóst að hversu
gott sem tækifærið er og hversu
góður sem kennarinn er fer það
mest eftir manninum sjálfum
hvernig hann notfærir sér
hvorttveggja. Þegar Friðþjófur
Johnson féll frá, fyrir aldur
fram, árið 1956 var Ólafur
reiðubúinn til að taka við taum-
unum úr hendi bróður slns.
Heildverzlunin hafði fært úr
kvíamar, stækkað og eflzt und-
ir handleiðslu Friðþjófs og
Magnúsar. Um ieið og Ólafur
var skipaður meðforstjóri við
hlið Magnúsar Andréssonar
sem hafði verið forstjóri ásamt
Friðþjófi um margra ára skeið
og hefur starfað samfleytt hjá
Frh. á bis. 7.