Vísir - 30.06.1964, Blaðsíða 7

V í S IR . Þriðjudagur 30. júní 1964.
WWMBMBBBBBMHBgBIKSS-HiBEMaamraLlámMMaMg
TVú um helgina birtu Reykja-
víkurblöðin greinar uip
upphaf heinisstyrjaldarinnar
fyrri, og minntust sérstaklega
morðs Ferdinands erkihertoga
í Sarajevo 28. júní 1914.
Sagnfræðingar eru nú á
þeirri skoðun að sá atburður
hafi ekki haft slíka úrslita-
þýðingu sem fyrr var talið. En
þau voðaskot munu þó ávallt
verða talin upphaf þeirra at-
burða, sem kveiktu eld þess
hildarleiks, er kostaði nær 20
milljónir manna lífið.
© Örlög Belgíu
Það er bæði rétt og gagn-
legt að minnast stórra sögu-
legra atburða, en engu að sið-
ur er nauðsynlegt að draga
réttar ályktanir af þeim til
þess að forðast fyrri mistök.
Fyrri heimsstyrjöldin sýndi
glögglega að einangruð smá-
ríki eins og Belgía, sem hakla
vilja hlutleysi sínu, eru einskis
megnug. Þrátt fyrir marg end-
urtekin loforð um að virða
sjálfstæði Iandsins brutu hcrir
Þýzkalandskeisara landið und-
ir sig á hinn hraksmánarleg-
asta hátt. Söm urðu örlög ann
arra smáríkja. í þeirri miklu
styrjöld kom það glöggt í ljós,
að frelsisviljinn er ekki ei.n-
hlítur.
@ Herir þriðja ríkisins
Hafi einhver efazt um þessi
sannindi, sem eru reynoar
jafn gömul mannkynssögunnii
þá ætti seinni heimsstyrjöldin
að hafa tekið af allan vafa um
það atriði. Belgía, Holland og
Norðurlöndin lýstu öll yfir
hlutleysi sínu og óskuðu þess
að standa utan við þann hild-
arleik, sem hófst í september
1939. Svo elcki sé minnzt á
Tékkóslóvakíu. En hver var
reyndin? Hið þýzka herveldi
lagði þau undir járnhæl sinn
hvert á fætur öðru, vegna þess
að talið var að hernaðarhags-
múnir þriðja ríkisins krefðust
þess’. Svissland var eina land-
ið, sem hélt hlutleysi sínu ó-
skertu, auk Svíþjóðar.
© Engin ógnun
Þessi reynsla varð tií þess
að smáríkin tóku það fanga-
ráð sem eitt er hér einhlítt,
að lokinni styrjöldinni. Þau
bundust samtökum við stærn
ríki um varnir. Árás á eitt
smáríki kveður hin til hjá'.p-
ar. Og aldarfjórðungi seinna
hefur enn ekki til styrjaldar
komið. Smáríkin halda enn
sjálfstæði sínu og frelsi. Eng-
inn efast um að hið mikla var.n
arbandalag eigi sinn rika þátt
í því. Þess vegna fer því fjarri
að það varnarbandalag sé ógn-
un við friðinn, eins og stund-
um má lesa í íslenzkum blöð-
um. Sanni nær er að það
tryggi friðinn. Enda má
spyrja: Hverjum stendur af
þvf stuggur, sem fer með frið
í huga?
Um sex hundruð þátttakendur voru í þessari glæsilegu sumarfcrð Varðar. Myndin er tekin við Gullfoss. (Ljósm. Vigfús Sigurgeirsson).
Sex hundruð manna fóru
elleftu sumarferð Varðar á
sunnudaginn.
Þátttakendur voru á öllum
aldri, frá 5—94 ára. Leiðin lá
um hinar breiðu byggðir Ár-
nessýslu. Lagt var af stað kl.
átta að morgni frá Austur-
velli og koinið til baka skömmu
fyrir miðnætti. Farinn var
Þrengslavegur, Ölfusvegur, leið
in upp Hreppa að Gullfossi og
Geysi og til baka sem leið lá
að Laugarvatni, og eftir Gjá-
bakkahrauni niður á þingvöll
síðan nýi vegurinn ofan við
Almannagjá og Þingvallaleiðin
sem allir gengu eins vel um
matarstaðina og á varð kosið.
Einhverjum er eflaust for-
vitni á að vita bT'err>.ig veðrið
hafi verið aila þessa löngu
ferð. Það' er ?ret að veðrið
bregðist n'drei ! Varðarferðum.
Sama má s>gjn i þetta sinn. Um
morguninn var kalt og rigning-
arlegt í Reykjavík, og útlitið
ekki sem bezt. En fljótlega
varð sólar vart og upp frá þvi
bjart mest al!a leiðina. Annars
var stundum eilítið kalt í veðri,
en enginn lét það á sig fá.
Ferðin var farin til skemmtun-
ar og fróðleiks, og voru allir á
mannkynið hefði aldrei lifað
slíkt umbrotatímabil sem 20.
öldina. Þar hefðu skipzt á
mestu mannfórnir allra tíma —
og stórkostlegar framfarir í
þágu mannkynsins. Varpaði
hann fram þeirri spurningu
hvernig nú væri úmhorfs ef
allri þeirri orku er eytt var í
styrjaldir og eyðileggingu hefði
verið einbeitt í friðsamlegri
uppbyggingu. Þá minnti ræðu-
maður á að i þessum tveim
styrjöldum hefðu Evrópuþjóð-
irnar glatað yfirburðum sínum
í heiminum og þeim væri ekki
lengur stætt á því að telja sig
beygja sig fyrir verkalýðshreyf-
ingunni og kommúnistum og
síðan sagt á öðrum stað að
kommúnistar væru, eftir sam-
komulagið, í vasanum á sjálf-
stæðismönnum. Þá hefðu fram-
sóknarmenn talið ríkisstjórnina
vera að framkvæma tillögur
sem væru frá þeim sprottnar.
Sagðist ráðherrann þá vilia
spvrja framsóknarmenn hvort
þeir vildu ekki Iáta sjálfstæðis-
menn og ríkisstjórnina um að
framkvæma þeirra tillögur sem
þeim hefði ekki tekizt að fram-
kvæma á vinstri stjórnarárun-
um og gefizt upp við bað, sem
VÖRÐUR
til Reykjavíkur. Morgunverður
var snæddur neðst í Lamba-
fellshrauni, hádegisverður að
Flúðum og kvöldverður á Laug-
ardalsvöllum. Einnig var áð
m.a. á Brúarhlöðum og ofan við
Öxarárfoss. Bjarni Benedikts-
son, forsætisráðherra, forniaður
Sjálfstæðisflokksins talaði að
Flúðum.
Ferðin þótti frábærlega
skipulögð og vel séð fyrir öllu.
Sextán stórar, nýlegar lang-
ferðabifreiðir ýoru í ferðinni,
auk matarbifreiðar. Úlfar Þórð-
arson var læknir ferðarinnar.
Félagar úr SlysavaíMadeildinni
Ingólfur' í Reykjavík fylgdu
ferðalöngum og önnuðust ör-
yggisráðstafanir, eftir því sem
þurfa þótti, t.d. við Brúarhlöð
og Gullfoss. Talstöð var með-
ferðis en til hennar þurfti sem
betur fór aðeins að grípa einc
sinni er ung stúlka veiktist á
Brúarhlöðum. Þótti ráðlegra að
fá sjúkrabifreið frá Selfossi og
var hún lögð af stað tveim mín
útum eftir að læknir kvað upp
úrskurð sinn. Hafði afgreiðslu-
borðinu I matarbílnum þá á
nokkrum augnablikum verið
breytt í sjúkrarúm. Það skal
tekið fram, að stúlkan var ekki
talin hættulega veik. Ekki bar
annað út af í ferðinni, og áætl-
un haldið allan daginn. Þó
mætti benda þeim, sem ekki
þekkja Varðarferðir, á að á-
fengi er ekki haft um hönd í
þeim. Einn maður var sýnilepa
undir áhrifum þegar komið var
að Selfossi, og var hann sendur
til baka hið skjótasta í leigu-
bifreið.
Það sem annars einkenndi
Varðarferðina var reglusemi á
öllum sviðum, í skipulagi farar-
:t;órnar og hjá einstaklingum
öðrum hæfari til forráða. Yf-
irburðirnir hefðu glatazt í styrj-
öldum sem að vísu breiddust
út um alla heimsbyggðina en
voru í eðli sínu eins konar
borgarastyrjaldir Evrópumanna.
Mætti af þvi draga ályktanir
um afleiðingar innbyrðisdeilna
og stríða.
I framhaldi af þessu vék
Bjarni Benediktsson að innan-
landsmálum okkar íslendinga.
Kvaðst hann ekki ætla að gera
lítið úr baráttu verkalýðshreyf-
ingarinnar fyrir bættum kjörum
sínum. Á hinn bóginn hefði
verið eytt orku til einskis, sem
betur hefði verið nýtt i frið-
samlegri uppbyggingu efna-
hags- og atvinnulífs þjóðarinn-
ar. Það væri þvi ánægjuefni að
nú hefði tekizt að koma á sam-
komulagi launþega og vinnu-
veitenda, sem getur komið I
veg fyrir þau eyðandi átök, sem
aðeins draga úr mætti þjóðar-
innar, til uppbyggingar og efl-
ingar. Allir hefðu fagnað þessu
samkomulagi. Þó væru óheil-
indaraddir heyrilegar meðal á-
nægjuraddanna, einkum úr
röðum framsóknarmanna. Benti
ráðherrann á að Tíminn hefði
sagt eftir samkomulagið að
sjálfstæðismenn hefðu orðið að
núverandi ríkisstjórn hefur tek-
izt með því að beita sér fyrir
samkomulaginu um launamálin.
Kvaðst ráðherra ekki efast
um að samkomulagið mætti
rekja til þess að enginn flokkur
væri jafn samheldinn og be;I-
steyptur og Sjálfstæðisflokkur-
inn. Þar hefðu aldrei heyrzt þær
raddir, að þýðingarlaust væri
að gera tilraunir til að ná sam-
komulagi. Allir hefðu verið á
einu máli um að allt yrði að
reyna til þrautar. Taldi hann
hina fjölmennu Varðarferð enn
eitt táknið um þessa samheldni
og samstöðu sjálfstæðismanna.
Árni Óla, blaðamaður, var
leiðsögumaður Varðarfélaga og
vakti hann óskipta aðdáun fyrir
fróðleik sinn og hnyttni.
Með í ferðinni voru auk for-
manns Varðar, Sveins Guð-
mundssonar, forstjóra, tveir
fyrrv. formenn Þorvaldur G.
Kristjánsson, framkvæmdarstj.
Sjálfstæðisflokksins og Hösk-
uldur Ólafsson, bankastjóri.
Baldur Jónsson, vallarstjóri,
Sveinn Björnsson, kaupmaður,
og Valdimar Ólafsson, verzlun-
armaður, voru í fararstjórn og
óþreytandi f starfi fyrir ferðina
og ferðafólkið.
Til sölu satnkomuhúsið
Glaðheimar í Vogum
Húsið er timburhús með vatnsklæðningu 220 ferm_ á
eignarlóð. Eignarland fylgir. Selst með eða án innbús.
Húsið má reka áfram sem samkomuhús eða iðnaðarhús,
einnig má breyta því í íbúðir. Uppl á skrifstofunni.
Sími 20555.
Jón Ingimarsson lögmaður, Hafnarstræti 4.
Sölumaður: Sigurgeir Magnússon.
Hann var elzti .þátttakandinn í
ferðinni, 94 ára gamall, og sá
ekki á honum þreytu eftir 16
klukkustunda ferðalag.
einu máli að hún hefði tekizt
sem slík.
Á Flúðum talaði Bjarni
Benediktsson, forsætisráðherra.
Þar hafði Sigmundur Sigurðs-
son, bóndi í Langholti, boðið
Varðarfélaga velkomna. Hóf
forsætisráðherra mál sitt á því
að þakka honum og síðan far-
arstjórn. Þá minntist ráðherr-
ann þess að þennan dag, fyrir
réttum 50 árum, sunnudaginn
28. júní 1914, voru Franz Ferd-
inand erkihertogi, ríkiserfingi
Austurríkis og eiginkona hans
myrt f Sarajevo. Varð
það til að hleypa af stað fyrri
heimsstyrjöldinni, sem stóð til
ársins 1918 og varð tilefni
seinni heimsstyrjaldarinnar
1939—1945. 1 þessu sambandi
minnti forsætisráðherra á að