Vísir - 30.06.1964, Blaðsíða 9

V í SIR . Þriðjudagur 30. júní 1964.
9
“
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□
SAMTAL VIÐ
VLADIMIR
ASHKENAZY
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□
„Tengdasonur Is-
lands“ situr í sófanuni
og líkist einna helzt
feimnum skóladreng,
sem tekinn er upp í tíma
ólesinn. Hann nuddar
saman hjólliðugum hönd
unum, og dökku augun
eru varfærnisleg á bak
við gleraugun, en auðvit
að er hann of kurteis til
að segja, að hann sé
löngu orðinn dauðleiður
á blaðamönnum — og
það ekki • að ástæðu-
lausu. Fáir hafa orðið
meira fyrir barðinu á
forvitni þeirra en þau
hjónin, Þórunn og Vladi-
mir Ashkenazy.
„ Hafðu engar áhyggjur — ég
ætla ekki að spyrja þig neitt um
pólitik". .
Þá brosir hann ósköp fallega.
Mikið annríki
Þórunn er á sífeMdum þön-
um inn og út úr stofunni, hún
þarf að gera hundrað hluti í
einu, og alltaf styttist tíminn,
sem þau eiga eftir, þang-ið til
brottfararstundin rennur upp.
„Það er svo margt um að
hugsa, að ég er alveg orðin
rugluð," segir hún, og islenzk-
an hennar er jafnó rðfinnanleg
og áður, þó að hún hafi dvalizt
mestalla ævina f öðrum löndum.
„Og svo eigum við eftir að
kveðja ég veit ekki hvað marga
— ég spring bráðum út úr 'öt-
unum mínum með bessu áfram-
haldi“. Hún togar í strenginn
á pilsinu sínu með mælsku
augnaráði, þegar henni verður
hugsað til gestrisni ættingja
sinna og vina, en línurnar virð-
ast í bezta lagi og engin ástæða
til ótta.
Nadia litla er orðin syfju-
leg til augnanna og þarf að fá
sinn miðdegisblund, svo að
móðir hennar tekur hana í fang-
ið og afsakar hæversk'ega, að
hún þurfi að fara og svæfa hana.
Feðgarnir, Vladimir eldri og
Vladimir yngri, ræðast við á
rússnesku í hálfum hljóðum.
„Ég tala alltaf rússnesku við
börnin", segir Vladimir eldri.
„En Dódý talar ensku við
þau.“
„Og hvaða mál talið þið Dódý
saman?“
„Ensku. Við byrjuðum á því,
þegar við kynntumst fyrst, og
það varð að vana. En við töl-
um bæði rússnesku við Malcolm
Frager; hann er skínandi góður
í henni.“
„Ertu búinn að læra nokkuð í
íslenzku?“
Hapn hristir höfuðið. ,Því
miður. Hún er svo voðalega erf-
ið, og ég hef svo lítinn tima “
Öll tónverk erfið
„Ertu ekki alltaf á kafi í æf-
ingum og konsertum?“
„Oftast. Það er óhjákvæmí-
legt í þessu starfi. Og maður
verður að gefa sér tfma til að
læra ný stykki.“
„Hvað hefurðu verið að æfa
nýtt upp á síðkastið?"
„Beethoven. Fyrstu sónötur.c.
Ég ætla að spila hana á konserti
f næsta mánuði.“
„Hún hlýtur að vera bama-
leikur fyrir þig“.
Hann ypptir öxlum. „öil mús-
ík er erfið, hvert verk á smn
hátt.“
„Ekki ætti tækniskorcurian að
há þér. Þú veizt kannske ekki,
hvað tæknilegir 'irðugleikar
eru?“
„Hamingjan góða, ertu frá
þér! Jú, mér er alltof vel kunn-
ugt um það.“
„Geturðu þá slegið feilnótur
stöku sinnum? Þú veizt, að
Bernard Shaw ráðlagði Heifetz
að spila einn falskan tón á
Dódý og Vladimir með bömin. Dódý heldur á Nadiu, en Vladimir yngri er hjá pabba sínum (Mynd: IM)
Aðalatriðið að þjóna list-
inni í einlægni og anðmýkt
hverju kvöldi, svo að guðimir
yrðu ekki of afbrýðisamir yfir
fullkomnun hans — heldurðu
ekki, að það væri vissara fyrir
þig að gera svipaðar varúðarráð-
stafanir?"
„Æ, vertu ekki að gera grín
að mér. Ég tek áreiðanlega nógu
margpr feilnótur til þess að
hvorki guðir né menn þurfi að
vera afbrýðisamir".
Stundum betri
árangur á vont
hljóðfæri
„Finnst þér ekki þreytandi að
þurfa að spila á öll þessi mis-
munandi hljóðfæri og sum
kannske verstu skrapatól?"
„Nei, nei, mér finnst það
ekki skipta svo miklu máli.
Stundum gengur mér betur að
spila á vont hljóðfæri en gott —
það fer allt eftir þvf, hver.iig ég
er upplagður."
„Ertu taugaóstyrkur fyrir
konserta?"
„ Ja, — jú, stundum. Er það
er betra að spila oft en sjaldan
og láta ekki of langt líða m;JIi
konserta. Þá nær maður vissum
lágmarksstandard, sem maður
fer ekki niður fyrir, hvernig sem
maður er fyrirkallaðúr. Ff sjald-
an er spilað, getur einn konsert
gengið ágætlega, en sá næsti
kannske alveg hörmulega. Hitt
verður jafnara. og auðvitað
reynir maður alltaf að vanda
sig eftir beztu getu.“
„Gleymirðu öllu i kringm
þig, þegar þú spilar, eða hefurðu
tilfinningu af áheyrendunum
. úti í sal?“
„Ég vildi óska þess, að ég
gæti alltaf gleymt mér algerlega
í músfkinni, en það er ekki
nema á beztu augnablikunum,
sem það skeður. Ef ég hefði full-
komna einbeitingarhæfileika,
myndi ég vafalaust gleyma öllu
í kringum mig, en það er ekki
svo vel.“
Fastráðinn tvö ár
fram í tímann
„Hvaða tónskáld líkar þér
bezt að túlka?“
„Þau eru nú mörg. Hilzt þau
klassfsku yfirleitt."
„Spilarðu lítið af nútfmatón-
liriT*
„Já, enn sem komið er að
minnsta kosti. Ég hef spilað dá-
lítið af Bartók og Shostakovitch,
en ég er ekki hrifinn af öllum
nýjustu stefnunum."
„Spilarðu nokkum tíma dæg-
urlög eða jazz?“
„Nei, aldrei."
„Hvenær byrjaðirðu að
spila?"
„Þegar ég var sex ára. *
„Og hvenær fórstu að halda
konserta?"
„Það er ekki svo mjög langt
síðan. I Rússlandi eru bórn ekki
látin halda opinbera tón'.eika.
Það er álitið heppilegra að nota
æskuárin til undirbúnings og
þjálfúnar, en dreifa ekki at-
hyglinni með tónleikahaldi og
öllu því sem í kringum það er. ‘
„Ertu ekki fastráðinn langt
fram f tímann?"
„Um það bil tvö ár. Ég er ný-
kominn frá Grikklandi, ísracl,
Hollandi og Noregi, og bráðum
fer ég til Japan. Næsta ár á ég
að spila víða f Bandaríkjunum “
„Saknarðu ekki stundum
Moskvu?"
„Jú, það kemur fyrir.“
„Verðurðu ekki þreyttur á
þessum eilífu ferðalögum?"
„Nei, nei. Þau heyra ti! þvf
starfi, sem ég hef valið mér, og
meðan ég fæ tæ'cifæri til að
spila fyrir fólk og æfa mig í ró
og næði á milli, er ég ánægður.
Það er erfiðara fyrir kvenfólk
að hafa ekki fast heimili' karl-
menn þurfa miklu síður á þvf
að halda.“
Hlutverk gagnrýn-
andans að hjálpa
listamanninum.
„Tekurðu mikið mark á þvl
sem gagnrýnendur skrifa um
konsertana þina?“
„Ég les alltaf dómana, og auð-
vitað þykir mér leiðinlegt, ef
þeir eru ekki góðir, en ég iæt
þá ekki hafa of mikil áhrif á
mig til eða frá. Mér finnst bað
vera hlutverk gagnrýnandans að
hjálpa listamanninum, ekki bara
að láta í ljós sína persónulegu
skoðun — hver hefur smn
smekk, gagnrýnendur ekki síð-
ur en aðrir, og hvaða gagn et
í að lesa um, hvernig þessum
eða hinum hafi fualizt mað-
ur spila, ef hann gerir ekkert
til að rökstyðja sitt mál? En þeii
gagnrýnendur, sem raunveru-
lega geta hjálpað manni með
dómum sfnum, teljast til und-
antekninga. Vakandi sjálfsgagn-
rýni er þýðingarmeiri en nokkr-
ir blaðadómar. Ef ég finn, að
ég geri eins vel og ég get,
stendur mér á sama, hvort dóm-
arnir verða jákvæðir eða nei-
kvæðir, og ef ég veit, að már
hefur mistekizt, finnst mér bara
ergilegt að fá lofsamlega dóma,
sem ég verðskulda ekki. Það er
um að gera að blekkja ekki
sjálfan sig. Aðalatriðið er að
þjóna listinni f einlægni og auð-
mýkt og hugsa um að túlka
vilja tónskáldsins. Annað skipt-
ir ekki máli. En það er alltaf erf-
itt að tala um músík, því að
hún er tjáð með tónum en ekki
orðum, og þar mæta bæði gagn-
rýnendur og túlkendur sama
vandanum.“
„Hver eru helztu áhugamál
þín fyrir utan músfkina?"
„Ég hef fjarska lítinn tíma til
að sinna þeim, en már finnst
mest gaman að lesa. Og ég
skoða söfn og listsýningar, hve-
nær sem tækifæri gefst — ég
er einmitt nýbúinn að sjá
myndlistarsýninguna hérna".
„Hvernig kanntu við að vera
,tengdasonur íslands'?"
Hann brosir svolítið vand-
ræðalega. „Það er alltof mlkill
heiðurstitill. En mér þykir ákaf-
lega vænt um ísland og íslend-
inga — ég verð tilfinninga-
samur eins og kjáni, þegar ég
hugsa til þess að fara héðan aft-
ur.“
„Finnst þér ekki skrftið að
eiga hálfíslenzk börn?“
„Mér finnst mikilvægast af
öllu, að þau vaxi upp og verði
gott fólk, og það er ekki undir
þjóðerni eða ríkisborgararét'i
komið, sem betur fer“.
Nóg að hafa einn
konsertpíanista
í fjölskyldunni.
Nú kemur Dódý aftur inn.
Nadia litla er sofnuð, og þau
þurfa að fara að flýta sér f all-
ar kveðjuheimsóknirnar.
„Þú ert alltaf sami fslendingur
inn í þér?"
Framh. á bls. 6.