Vísir - 03.02.1965, Blaðsíða 9

V*ÍSIR . MHJvikudagur 3. febrúar 1965.
9
í
... þó að þessir nýtizku bátar, um tvö hundruð
lestir að stærð ög búnir fisksjám og stórvirkustu
veiðitækjum, komi með mikið aflamagn í land,
þá er hlutfaliið þar á milli og aflans, sem fékkst
á litlu bátana, sem ekki gátu sótt nema á nær-
mið og engin hjálpartæki höfðu, ekki neitt svip-
að því, sem rökrétt væri að ætlast til . . .
„Að mínu áliti gengur
þorsknótin ekki eins nærri
fiskistofninum og togvarpan
og netin, þau veiðarfærin,
sem mest hafa verið notuð að
undanfömu. Auk þess hefur
hún ekki nein áhrif á botn-
inn. Loks er það staðreynd,
að nótin fer betur með afl-
ann en fyrmefnd veiðarfæri,
svo að hráefnið, sem kemur
úr nótinni, er að minnsta
kosti jafngott og línufiskur-
inn - og verður þó enn
betra, þegar ferskfiskeftirlit-
ið hefur breytt afstöðu sinni
til þessarar mikilvirku veiði-
aðferðar fyrir aukna reynslu
og skilning. Þorsknótin er
enn nýtilkomið veiðarfæri,
en af þeirri reynslu, sem þeg
ar er fengin af henni, er
sýnt að hún hefur sínar tak-
markanir, hún kemur ekki að
gagni nema þar sem fiskur-
inn er í torfum, Þegar þann-
ig stendur á er gott að grípa
til hennar, og þá er hún lfka
stórvirk. . .“
Þorsknótin er umdeilt veið
arfæri, það hafa jafnvel verið
uppi raddir um að banna beri
hana með lögum, þar sem
hún gengi öhæfilega nærri
fiskistofninum. — Gunnar
Magnússon, skipstjóri á v.b.
„Amfirðingi", sem notaði
þorsknótina á síðustu vetrar-
vertíð er á annarri skoðun.
Hann telur rök að því, að
þorsknótin fari betur með
fiskistofninn en bæði net og
togaravarpa, auk þess sem
hann álítur hana hafa margt
sem botninn er sléttur og
mjúkur, svo að þorskurinn
kemst sinna ferða. Og þó að
það komi fyrir, að nótin
snerti botn, dregst hún aldrei
eftir honum og gruggar hann
þvf ekki einu sinni upp, hvað
þá meir. Þetta er gersamlega
annað, en þegar veitt er með
togvörpu, og þarf ekki að lýsa
því nánar“.
- Þú minntist á að fisk-
ur, veiddur í þorsknót, væri
betra hráefni þegar hann
kæmi um borð, en þegar not-
uð eru önnur veiðarfæri?
V.b. „Amfirðingur“, RE-212 — fjórði bátur Gunnars með því nafni, og þeirra stærstur.
Maður hefur ekki leyfi
til að vera svartsýnn ...
„Ég álít það. Nótin er
dregin að bátshlið og þar
syndir fiskurinn í henni,
þangað til hann er háfaður
um borð spriklifandi, og ó-
kraminn með öllu og blóðg-
aður strax. Að línuveiðinni
undanskilinni fer engin veiði-
aðferð, sem ég þekki til, eins
vel með fiskinn sem hráefni.
Annað mál er svo það, að
reglur þær, sem ferskfiskeft-
irlitið hefur sett í sambandi
við þessa veiðiaðferð, geta
haft þama neikvæð áhrif, en
Rætt við þaulreyndan fiskimann og kunnan
vélbátaskipstjóra, Gunnar Magnússon á vb.
„Amfirðingi", um borsknótina og þróun þá sem
orðið hefur í fiskveiðum þjóðarinnar að undan-
f'órnu
annað til gildis, umfram þau
veiðarfæri.
„Ég get að vísu ekki mið-
að við annað en reynsluna af
nótinni í fyrravetur, það, sem
við fengum í hana þá, var
gríðarstór og gamall fiskur“,
segir Gunnar. „Satt er það
að vísu, að hrognafjöldinn í
honum var meiri en í yngri
fiski, en mestu máli skiptir
sú staðreynd, að þessi stóri
fiskur var á síðasta eða næst
síðasta gotári yfirleitt, en
yngri árgangarnir, þeir sem
netin taka, eiga mörg gotár
framundan, og þegar þess er
gætt, að netin eru lögð fyrir
og yfir hrygningarsvæðin,
gefur auga leið hvor veiðiað-
ferðin gengur nær fiskistofn-
inum. Nótinni verður hinsveg
ar ekki komið við nema í
grennd við hrygningarsvæð-
in, hraunin, og þó aðeins þar
þær eru meðal annars í því
fólgnar, að ekki má koma
með fisk úr nótinni i land
nema innanífarinn og lagðan
í lest. Á vertíðinni í fyrra
fékk ég oft góðan afla rétí
upp við landsteina i Grinda-
vík, þar sem við eigum fisk-
vinnsluhús. En samkvæmt
reglunum yrðum við að fara
innan í fiskinn um borð og
leggja hann í lest, sem að
sjálfsögðu spillti honum sem
hráefni, samanborið við það
að fara með hann tafarlaust
í land til vinnslu, auk þess
sem við þetta töpuðust tals-
verð verðmæti. sem yrði að
kasta fyrir boið. Þannig geta
reglur, sem settar eru i
beztu meiningu, haft nei-
kvæð áhrif í framkvæmd. En
þetta á eftir að lagast -
þorsknótin er enn svo nýtt
veiðarfæri, að menn hafa ekki
enn áttað sig fyllilega á
ýmsu í sambandi við hana“.
Þó að Gunnar sé enn maður
á miðjum .aldri, á hann að
baki langa og samfelldá
reynslu hvað snertir fiski-
veiðar og veiðiaðferðir. Hann
er Vestfirðingur að ætt og
uppruna - fæddur í Tálkna-
firðinum og stundaði faðir
hans búskap og fiskiveiðar
jöfnum höndum, eins og títt
er um bændur þar. Gunnar
þekkir þetta því frá blautu
bamsbeini - uppalinn í vör-
inni, eins og hann segir sjálf
ur. Þá var helzt engu beitt
nema kúfiski vestur þar; skel
in „plægð upp“ með þar til
gerðum „plóg“, sem fyrst var
dreginn með handknúnu .
vinduspili að landi,, eftir að
róið hafði verið út með hann,
en því fylgdi sá galli, að
ekki var unnt að plægja nema
skammt undan landi. Þótti
það því mikil „tæknileg"
framför þegar sú aðferð var
upp tekin að draga plóginn
með spili um borð i bát, sem
lá fyrir föstu — með því
móti nýttust miðin lengra und
an. Það var til, að beita hnýsu
gömum, ef þær fengust, og
eins þótti það gefa góða raun
að beita niðurskornum lung-
um úr sauðfé, sem að sjálf-
sögðu kom þó ekki til greina
nema á haustin, í sambandi
við sláturtíðina, og var það
einkum ýsan, sem kunni að
meta þá tálbeitu. Sjálfur var
Gunnar ekki nema tíu ára,
þegar hann fór fyrst í verið
með föður sínum, sem reri á
vertíð á trillu sinni frá Suð-
ureyri. Ekki fór Gunnar þó
á sjóinn þá vertíð, heldur var
hann „landmaður" við útgerð
ina.
Tólf ára gamall fluttist
Gunnar með foreldrum sínum
og systkinum til Reykjavíkur;
var: sendiíl' á bæjarsímstöð-
inpi í hálft þriðja ár, en fór
þó vestur eitt sumar. Síðan
var hann eitt ár í Flatey á
Breiðafirði. „Þar var gaman
að vera; heyskapur í úteyj-
um og heyflutningar, dún-
tekt, seladráp og fiskiróðrar
- þotið úr einu í annað sama
daginn. Og svo var það sjór-
inn eftir það. Síldin fyrir
norðan; var á „Nönnu“ litlu,
bát sem Ingvar Guðjónsson
átti, rótuðum upp síldinni, en
löndunin gekk svo seint, að
það gat tekið átta sólarhringa
að losa sig við þessi 450 mál,
sem báturinn bar; fengum
samt sem áður á ellefta þús-
und mál yfir sumarið ... Vet
urinn eftir reri ég frá Grinda
vík á litlum bát, „Sæborgu";
þar urðum við að bera bjóða-
Gunnar Magnússon,
skipstjóri.
stampana frá borði og um
borð á bakinu og mundi sú
útgerð þykja frumstæð nú,
en gæftir voru góðar og við
fiskuðum vel. Sumarið eftir
fór ég enn á síld, en daginn
eftir að ég kom að norðan,
varð mér gengið niður að
höfn — og réði mig þá á b.v.
„Hilmi“, til Jóns Sigurðsson-
ar skipstjóra, bróður Kol-
beins - og eftir það var ég
á togurum í tíu ár, nema hvað
ég fór stundum norður á síld
og eitt haustið var ég á mót-
ornámskeiði. Ég var á „Agli“
með Kolbeini, og þrjú ár á
„Úranus", - já, og svo var
ég í Sjómannaskólanum, satt
er það; það voru því ellefu
ár, sem fóru í þetta tímabil“.
— Þangað til þú gerðist
bæði útgerðarmaður og skip-
stjóri, áttu við?
„Það fór nú smátt af stað.
Mér bauðst að gerast með-
eigandi að litlum vélbát, og
þá um leið að ég yrði með
hann. Þetta varð fyrsti Am-
firðingurinn okkar, RE 212,
34 smál. furubátur, sem áður
hafði siglt undir mörgum
nöfnum. Okkur farnaðist vel,
og árið 1955 létum við smíða
fyrir okkur annan „Arnfirð-
ing“, í Hollandi. Þetta var
stálbátur, 61 smál, að stærð,
einn með fyrstu stálbátunum,
sem hingað kom, bezta skip
og happafleyta. Hann áttum
við í fimm ár, eða þangað til
við fengum þriðja „Arnfirð-
inginn“, 100 smál. skip frá
A.ustur-Þýzkalandi; áttum
hann í eitt ár, en í júlímán-
uði í hitteðfyrra fengum við
fjórða „Arnfirðinginn", um
200 smál. stálskip, smíðað í
Noregi og búið öllum ný-
tízku tækjum“.
Framh. bts. 4