Vísir - 11.06.1965, Blaðsíða 4

4
V1SIR . Föstudagur 11. júní 1965.

Nú er laxveiði óðum að hefjast í ám um Iand allt. Sí-
aukinn áhugi hefur skapast á laxveiðum og rnunu nú fleiri
en nokkru sinni bíða eftir því með eftirvæntingu að komast
í ána daginn sem var ákveðinn í vetur, þegar sumarið var
enn aðeins óljós minning. Fréttamaður Vísis heimsótti því
Veiðimálastofnunina og ræddi við Þór Guðjónsson, veiði-
málastjóra, um veiðihorfur í sumar, aukna veiði vegna
fiskiræktar og annað.
Tlvernig laxveiðin verður núna
er ómögulegt að segja, sagði
Þór Guðjónsson veiðimálastjóri.
í fyrra var ágæt veiði þó útlitið
væri áþekkt og nú. Veðurfarið
leit ekki vel út. Það var þurrt
vor, lítill snjór í fjöllum, en það
vildi svo vel til að það rigndi
einmitt þegar laxagöngur hófust
að ráði (upp úr 20. júní).
Annars gengur oft illa að ná
í allar tölur yfir laxveiði og yfir-
leitt eru þær ekki tilbúnar fyrr
en eftir 2-3 ár.
— Ef tölur koma ekki fyrr en
eftir 2-3 ár, hvernig getið þér
þá vitað að laxveiði hafi verið á-
gæt í fyrra?
Við tökum stikkprufur úr
nokkrum ám og höfum við athug
að hversu rétta mynd slíkar
gott smálaxaár (4-6 punda lax),
þá má gera ráð fyrir að næsta
ár á eftir verði mikið um miðl-
ungslax (8-12 punda lax). Þessi
smálax og miðlungslax eru af
sama árganginum, smálaxinn
hefur verið eitt ár í sjó, en miðl
ungslaxinn hefur verið tvö ár í
sjó.
Það hafa borizt frásagnir að
mikill smálax hafi verið í sum-
um ám í fyrrasumar, en aft-
ur á móti heyrist frá öðrum
ám að lítið hafi verið um smá-
lax. Það er því ekki gott að
segja hverju helzt á að trúa. .
Eini raunhæfi grundv. undir
þá spá að nú í sumar verði gott
laxveiðiár, er sennilega sá, að
undanfarin ár hefur laxveiðin sí-
fellt batnað. Síðan 1959 hafa
Hoplaxinn er merktur með fiskmerkjum áður en honum er sleppt að vorinu.
stikkþrufu gefa. Það hefur sýnt komið mörg^aóð laxveiðiár í röð
sig að útkpman .hefur minnAi.en i-nenw,19fi2i.ag|í4á þKfeb^ast við
5% skekkju. Þó grundvöllinn miðlungsári" éð'a betra. Sam-
undir spárnar vanti að mestu kvæmt skýrslum veiðist í með-
leyti þá er sumt sem við getum alári um 25000 laxar og nemur
séð fyrir eins og t.d. að komi aflinn 60-100 tonnum. Hin raun-
Laxaseiðum er sleppt í eldiskassa í Laxaeidisstöðinni i Kollaflrði.
(Ljósm. Þór Guðjónsson).
'! vérulega veiði er þó án efa tölu
\ vfert meiri þar sem allt kemur
ekki fram á skýrslum.
— Hvernig haldið þér að
standi á því að veiðin hefur auk-
izt undanfarin ár?
— Það er ýmislegt sem
kemur til, en ég hef sterk-
an grun um að ræktun hér á
landi hafi áhrif á árnar, geri þær
frjósamari og auki þannig á
uppeldisskilyrði þeirra. Það er
einsýnt hvernig stendur á því.
Vatnið sem kemur í þessar ár
rennur í gegnum jarðveg, spm
borið hefur verið á og flytur
þvf vatnið áburð sem sér í árnar
— Leigan á laxveiðiám hefur
hækkað mikið undanfarin ár og
hefur það mikið verið til um-
borið hefur verið á og flytur
því vatnið áburð með sér í árn-
ar.
— Leigan fer auðvitað eftir
lögmálinu framboð og eftirspurn
en leigan hefur þó hækkað
meira en búast hefði mátt við.
Þegar Laxá í Leirársveit var
leigð fyrir 550.000 kr. þá hélt
’ maður eiginlega að þetta væri
toppurinn. Laxinn kostar þar
að jafnaði 1000 kr. kominn á
land, ef miðað er við veiði I
þeirri á undanfarin 1Ó ár. Síðan
þá hafa árnar enn haldið áfram
að hækka t.d. hækkuðu leigurn-
ar í Laxá í Dölum, Laxá í Ás-
um og Víðidalsá um 300-400%
frá fyrri leigum, sem voru orðn-
ar 3-5 ára gamlar.
— Vitið þér hve mikið er
borgað í samanlagða leigu fyr-
ir allar laxveiðiár á Iandinu?
— Nei, það veit ég ekki. Það
er geysierfitt að ná því öllu sam
an, en ef við tökum fyrir laxa-
árnar í Húnavatnssýslu, þá er
leigan á þeim um 6 milljónir á
ári. Þetta eru um 8 ár, en á
landinu öllu eru taldar 50-60
laxaár. Erfitt er að nota hlut-
fallareikning til þess að gizka á
hvað leigan er á þeim öllum,
vegna þess að árnar í Húnavatns
sýslu hafa leigzt vel.
— Er ekki von til þess að
leigan lækki almennt, þegar
fiskirækt verður aukin með til-
komu laxaeldisstöðva?
— Það má búast við því með
óbreyttri eftirspurn. Framleiðsla
laxaseiða er nú í höndum 8 að-
ila, t.d. erum við með íaxaeldis
stöð í KoIIafirði og Rafmagns-
veita Reykjavíkur er með slíka
stöð inn við Elliðaár, en innan
skamms býst ég við að þrír aðil-
ar í viðbót komi sér upp slíkum
stöðvum.
Þegar allar þessar eldisstöðv
ar eru byrjaðar af fullum krafti
munu þær framleiða nokkur
hundruð þúsunda niðurgöngu-
seiða árlega, en nú er reiknað
með að eitt seiði af hverjum tíu
skili sér aftur upp í árnar.
Þar sem engin reynsla er á
slíkum eldisstöðvum hér á landi
er ómögulegt að segja um hve
niðurgönguseiðið muni koma til
með að kosta í framleiðslu. í
Svíþjóð kostar niðurgönguseiðið
3 kr. sænskar eða um 25 kr. ís-
lenzkar. Það er engan veginn
víst að niðurgönguseicjið verði
eins dýrt hér í framleiðslu, en
O í. ‘ I ! ' ' )
þó svo verði þá mun laxinn ekki
kosta meira en 250 kr. kominn
í árnar, sem er einungis (4 hluti
af því, sem þeir borga í dýrari
ánum. Vel kæmi til greina að
sleppa svona niðurgönguseiðum
í ár, sem*’ annars hafa léleg
uppeldisskilyrði eða jafnvel eng-
in. Seiðin fara þá út £ sjó sama
sumar og þeim er hleypt f árn
ar, eru ýmist eitt eða tvö ár í
sjónum ojf'!tOma"trftnr"sem smá-
lax eða miðlungslax. í þeim ám
sem hafa engin uppeldisskilyrði
kæmi vel til greina að breyta
reglugerðum um veiðar, þannig
að unnt væri að ná í allan þann
lax sem kemur til baka. Við ætt
um að geta tvöfaldað iaxveiðina
hér á landi með fiskirækt
byggða á laxeldisstöðvum. Þó er
eitt, sem ekki má gleyma og
gæti gripið hér inn í, en það
eru sjóveiðarnar á laxi við
Grænland, sem hafa aukizt gíf-
urlega seinustu árin. Þar hefur
verið veiddur lax af N.-Atlants-
hafsstofni og er mjög trúlegt að
íslenzkur lax hafi verið þar með.
i \ -
— Að lokum. Haldið þér að
hafísinn muni hafa nokkur á-
hrif á laxagöngur í sumar?
— Almennt má segja að von
er á því að hafísinn, þar sem
hann liggur mjög nálægt landi
geti haft áhrif á laxagöngur. Haf
ísinn mun þó að líkindum ein-
ungis seinka göngu laxins upp
í árnar, en ekki hindra þær. Fisk
urinn er með innbyggðan
„thermostat" og bíður því eftir
því að sjávarhitinn hækki.
veiðimála-
VÍSI
— Segir Þór Guðjónsson
stjóri i viðfali við