Vísir - 12.06.1965, Blaðsíða 2
bókaverzlun í Kaupmannahöfn
og skoðaði þar bækur um flug-
vélar. Án þess að fletta þeirn
vandlega keypti hann bunka af
flugvélabókum og greiddi 16
krónur danskar fyrir. Þegar
heim kom tók hann að lesa
bækurnar, en þær voru yfirleitt
um gamlar flugvélar úr stríð-
inu. Og í einni bókinni fann
bóndinn, Gert Loberg, nokkrar
teikningar og uppdrætti af
þýzkri orrustuflugvél.
I.oberg hefur frá æskualdfi
hafl mikinn áhuga á öllu, sem
viðkemur flugi, enda átti hann
áður heima við Kastrup. Þegar
hann fann teikningamar sá
sem yfirsmiður Focke-Wulf-
verksmiðjanna á styrjaldartím-
unum, KURT TANK, hafði
teiknað og nýlega fékk bónd-
inn tilboð í teikn’ingarnar, sem
hljóðaði upp á 38 þús. kr. (ísl.).
Nú álíta menn að Kurt Tank
standi sjálfur á bak við þetta
tilboð, en hann kvað vera bú-
settur í Argentínu og teikning-
arnar hafa að öllum lík’indum
borizt til Danmerkur er hann
kom þangað i heimsókn í stríðs
lok. Haldið er einmitt að Kurt
Tank haldi sjálfur hinum hlu^a
téikninganna, en svo virði.st
sem hvorugur aðilinn ætli að
komast yfir ailar teikningar
Keypti fyrir 100 kr.
hafnar kr. 3 8.000
21 árs gamall bóndi í Dan- hann straks hvers kyns þær flugvélarinnar, því Loberg hef-
niörku var staddur inni í forn- voru, en það voru teikningar ur afþakkað gott tilboð.
ÞEIR SETJA„DAUÐA-
SLYS' Á SVIÐ
Tilgangurinn er að hamla gegn umferðarslysum
Bílarnir þutu áfram á meira
en 75 km á klukkustund. Rétt
á eftir voru þeir ekki annað en
stór rjúkandi ruslahrúga eftir
að þeir keyrðu beint á hvorn
annan og farþegarnir 'höfðu
kastazt til eins og fiðurpokar.
En þetta slys var ekkj óvilj-
andi. Það var sett á svið af á-
settu ráði af sérfræðingum á
flugvelli á Long Island í New
Yorkrtki. Er þessum rannsókn-
um stjórnað af vísindamönnum
og verkfræðingum frá háskól-
anum 1 Kaliforníu. Aðalmark-
mið þessara miklu rannsókna
er að reyna að koma í veg fyrir
hin ógnvekjandi umferðarslys,
en hverg'i eru umferðarslysin
meiri en einmitt í Bandaríkjun-
um.
„Farþegar" í bílnum eru
dúkkur í fullrj stærð, sem eru
settar saman af furðulegri ná-
kvæmni og tæki sem í þeim
eru gefa til kynna hvert éin-
asta högg og hnykk sem þær fá
við ,,slysið.“
Læknar geta' eftir árekstur-
inn rannsakað hver áhrifin
hefðu orðið á mannslíkama eft
ir þeim upplýs’ingúm, sem brúð
urnar gefa. — Við getum sagt
til um hvort farþeginn mundi
hafa látizt af völdum slyssins,
eða hvort hann hefði hlotið ein
hvers konar meiðsl og þá jafn-
framt hvers konar meiðsl, sagði
Derwyn Severy, rannsóknqr-
fræðingur háskólans.
Við tilraunirnar eru notað’ir .
bæði gamlir bílar og nýjir.
Þe’im er stjórnað með fjarstýri
tækjum og látnir rekast hvor
á annan á ýmsan hátt eða út
af vegum, á tré eða aðrahluti
sem staðsettir eru við akbraut-
ir.
Tilraunir þessar hafa farið
fram á Terminal-eyju v’ið Los
Angeles í nokkur ár og gagn-
semi þeirra er mjög mikil Fram
leiðendur í Bandaríkjunum fara
t.d. í flestu að ráðum vísinda-
mannanna þar um gerð ýmissa
öryggistækja til að vinna þann
ig að því að hefta útbreiðslu
slysanna á vegunum. Öryggis
belti eru t.d. orðin skylda í
Bandaríkjunum í nýjum bílum
og er það til komið vegna rann
sóknanna á Term’inal Island.
Vísindamennirir hafa líka ráð-
lagt bólstruð eða mjúk mæla-
borð, öryggisgler, hærri sæti
þannig að höfuðið hvfli betur,
sérstakar sætafestingar og nýj
an stýrisútbúnað. sem kemur í
veg fyrir að stýrið skaði öku-
mann ef slys ber að höndum.
Kári skrifar:
Ég var á bókauppboði hjá
Sigurði Benediktsyni s. 1. mið-
vikudagskvöld og varð þar
margs áskynja.
í fyrsta lagi varð mér ljóst
að meginþorri gamalla bóka
hefur hækkað stórkostlega í
verði, ekki aðeins m’iðað við
gamla daga og árin fyrir stríð,
heldur aðeins miðað við árin í
fyrra og hitteðfyrra — jafnvel
méira að segja miðað við s. 1.
haust og vetur.
Þó eru einstöku bækur sem
ekkert virðast hækka í verði
gegnum árin þótt merkar séu
og fremur fágætar. Þar í flokki
má nefna jarðeldarit Magnús-
ar Loftssonar. frumútgáfuna
frá 1880. Hún var slegin á upp
boðinu fyrir 350 krónur, en það
er ekkj mikið hærra verða held
ur en hún er seld fyrr á stríðs-
árunum. Þá - var hún talin í
röð fágætra bóka um íslenzka
náttúrufræði og mjög eftirsótt
meðal safnara. Nú er éins og
enginn sækist eftir henni leng-
ur og hún lenti á uppboðinu í
röð þeirra ' bóka sem fóru á
hvað lægstu verði.
Annað sem vakti athygli
mína á uppboðinu er nægju-
semi kaupenda með óheilar
bækur og rit. Þetta virðist allt
vera í stakasta lagi ef menn
þurfa á bókunum að halda í
lestrar- eða fræðiskyni. Þá
geta menn oft haft full not af
einstökum bókarhlutum og
þarf ekki að skipta máli þótt í
þær vanti. En öðru máli gegnir
þegar um hreina safngripi ær
að ræða, þá vill maður hafa þá
fullkomna og heila, a. m. k. þeg
ar verð þeirra skiptir orðið
þúsundum króna.
Við skulum taka dæmi ein-
mitt frá uppboðinu á miðviku-
daginn, því það er nærtækast.
Þar var selt mjög fágætt, eftir
sótt en merkilegt tímarit, sem
heitir Hirðir og kom út í þrem
ur árgöngum. Það fjallar að
meginefnj um fjárkláða og eng
um dauðlegum manni kemur til
hugar að lesa heila setningu i
því öðruvís'i en með ferlegum
geyspum. Nú var eintak af
þessu riti slegið á hálft 6. þús.
kr. á uppboðinu, var þó upp-
hafslaust, endislaust og vant-
aði auk þess blað inn í það.
Mér er spurn — hafa menn
ánægju af slíkum ritum í bóka
skáp sínum? En þarna var
fleira af áþekktu tagi, t. d. voru
ferðabækur Ólavíusar, Eggerts
Ólafssonar og Bjarna Pálssonar
að því leyti óheilar, að í þær
báðar vantaði íslandskortin,
einmitt það sem oftast vantar
inn í þessar bækur og erfiðast
er að fá. Nú eru þessar bsekur
báðar h’inar gagnmerkustu rit
og hafa enn í dag ákveðið
menningarlegt gildi og fræði-
menn vitna stöðugf í bæði
þessi rit. Samt sem áður eru
báðar þessar bækur orðnar að
safngripum, þar sem handhæg
ar og góðar þýðingar eru nú
komnar út á íslenzku, að vísu
aðeins fyrri hlutinn af ferða-
bók Ólavíusar, en síðari hlutinn
er væntanlegur á markaðinn í
haust). Fleira má telja í þessu
efni en skal þó staðar num'ið.
En það sem vakti mesta
furðu mína á uppboðinu er
löngun manns eða þörf til að
safna tímaritaritgerðum (úrtöl
um) um ísland. I þessu efni
skulu nefnd þrjú dæmi frá upp
boðinu á miðvikudagskvöldið.
Það er ritgerð eftir Karl Sapp
er frá 1907 ritgerð eftir Al-
fred Newton frá 1862 og
ritgerð eftir Niels Horrebow
frá 1753, allt úrtök eða sér-
prent úr tiltölulega algengum
og enganveginn fágætum tíma-
ritum. Þessar riterð'ir voru
slegnar á 1100 kr. 1500 kr. og
3300 kr. eða nærri 6 þús. kr.
samtals. Dýr myndi Hafliði all
ur, ef þess er gætt að úrtök og
sérprentanir sem ísland varða
í erlendum tímaritum skipta
vafalaust tugum þúsunda.
En allt eru þetta viðhorf
sem skapazt hafa með aukinni
velgengni meðal þjóðarinnar
ok ekki nema gott eitt til þess
að vita að menn skuli hafa
efni á að veita sér þennan
munað.