Vísir - 23.06.1965, Blaðsíða 7

V í SIR . Miðvikudagur 23. júní 1965
iSM
7
☆
■jl/Tanlio Brosio er hressilegur
maður í framgöngu og ung
legri en maður gæti búizt við af
nær sjötugum manni, sem ára-
tugum saman hefur gegnt hin
um vandasömustu embættum
lands síns. í framkomu ber
hann möt hins suðræna ættem
is, skjótur til svars og talar af
skaphita þjóðar sinnar. Hann
hefur ekki lengi farið með starf
aðalframkvæmdastjóra Atlants-
hafsbandalagsins, en á þeim
tíma náð góðum tökum á starf
inu að flestra dómi, enda fágað
ur diplómat og samningamaður
frá dvöl sinni sem sendiherra
Ítalíu í London, Washington og
Moskvu. Hann talar gjarnan um
dvöl sína í Moskvu og góðar
endurminningar þaðan, kynni
sín af rússneskum bókmennt-
um, Tolstoj og Túrgenev, mað-
ur sem greinilega hefur áhuga
á fleiru en starfinu einu saman.
I dag heldur hann fund með
íslenzkum blaðamönnum. Það
er óvanaleg ráðabreytni, en frá
því hann tók við starfi, sem yfir
maður bandalagsins hefur hann
aðeins haldið einn opinberan
blaðamannafund, í Bonn. —
— Þeim hættir til að leggja alls
kyns merkingar í orð mín,
blaðamönnunum, segir Brosio
og brosir við. Svo ég varð að
hafa alla gát á. Líklega býst
hann við því að íslenzkir blaða-
menn láti ekki fara milli mála
hvað hann segir og hverjar
hans skoðanir eru á alþjóðamál
um!
íslenzka sendinefndin.
Á fundi félaganna um vest-
ræna samvinnu í Sigtúni í fyrra
dag gat Brosio sérstaklega um
það hve ágætt starf sendiherra
Islands hjá bandalaginu, Pétur
Thorsteinsson hefði lagt af
mörkum. Kvaðst hann sakna
mikilshæfs samstarfsmanns, er
hann hyrfi frá París og tæki við
embætti í Washington. I um-
ræðunum sem áttu sér stað að
loknu ávarpi Brosio var varpað
fram athyglisverðri spurningu
um það hvort íslenzka sendi-
nefndin hjá bandalaginu gæti
smæðar sinnar vegna tekið full
kominn þátt f störfum þess,
hvort hún hefði fundið hinn
rétta meðalveg, ef svo mætti að
orði kveða. Hér hefði gefizt
tækifæri til gagnrýni, ef ástæða
hefði þótt til. Spumingunni
svaraði Manlio Brosio hins veg
ar þannig að enginn viðstaddra
var í vafa um að þótt fsland sé
smæsta ríki samtakanna rækir
það hlutverk sitt þar á þann
hátt sem bezt verður á kosið.
Karnival - þjóðhátíð.
Ég var einn þeirra sem fylgd
ust með hátíðahöldunum þann
17. júní ásamt þúsundum sam-
borgara.
Þau fóru vel fram að vanda.
Áfengisneyzla þann 16. og 17.
júní var áberandi minni en á
fyrri árum, þökk sé Magnúsi
Jónssyni fjármálaráðherra, þótt
ákvörðun har.s að láta loka rfk
inu hafi reyndar ekki mælzt
jafn vel fyrir hjá öllum. En ég
er ekki einn um þá skoðun að
harma bann karnevalsbrag sem
kominn er á hátíðahöldin á
Lækjartorgi og Austurstræti að
kvöldi þjóðhátíðardagsins. Mað
ur gæti jafnvel látið sér detta
í hug að maður væri staddur á
Rosenmontag í Köln eða Mainz,
fremur en á þjóðhátíð íslend-
inga. Trúðar veltust um götur
í skrautlegum búningum, æskan
skartaði pappírshöttum og
kábojklæðnaði og sölubúðirnar
voru í algleymingi. Allt setti
þetta leiðinlegan og óþjóðlegan
blæ á hátíðahaldið.
Þjóðhátíðamefnd ætti sannar
lega að leggja blátt bann við
því að þannig vamingur væri
seldur þennan dag og unga fólk
ið ætti að sjá sóma sinn f því
að klæðast ekki slíkum afkára-
búningum á þessum árlegu tíma
mótum. Ef menn vilja klæðast
búningum þá eru peysufötin
enn í góðu gildi. Annars er þvf
ekki að leyna að okkur íslend-
ingum er annað betur gefið en
gleðjast á slíkum útihátíðarhöld
um eða dansa á götunum
Danskur blaðamaður sem ég
hitti á förnum vegi þetta kvöld
hafði orð á því í glensi að
aldrei hefði hann áður séð fólk
með jarðarfararsvip á þjóðhá-
tíð. Kannski er dálítið satt f
þeim orðum. En sannarlega
verður enginn jarðarfararsvipur
á þeirri þjóðhátíð sem haldin
verður þegar handritin koma
heim frá Danmörku.
Dýr er laxinn
Þessa dagana tygja laxveiði-
menn sig, raða flugum og
smyrja hjólin. Enn sem komið
er hefiir veiðin verið heldur
dræm, einkum í Elliðaánum en
beztu heimildir svo sem veiði-
málastjóri Þór Guðjónsson,
gefa góðar vonir um að hún
muni glæðast.
En eitt helzta umræðuefnið í
sambandi við laxveiðimar er
jafnframt það hve verðíð á veiði
leyfum er orðið hátt f öllum lax
veiðiám landsins. Óhætt er að
segja að meðalverðið sé 2000
krónur á stöngina yfir daginn,
sumstaðar þó mun hærra. Við
þetta bætist ferðakostnaður og
uppihaldskostnaður f, veiðihús-
unum. Við stöndum því frammi
fyrir þeirri staðreynd að lax-
veiði á Island er að verða millj
ónerasport, svo sem í öllum öðr
um nágrannalöndum okkar. Við
stöndum líka frammi fyrir
þeirri staðreynd að mörgum
sinnum færri Islendingar geta
notið þessarar skemmtilegu f-
þróttar af þessum sökum nú en
fyrir nokkrum árum. Erlendu
laxveiðimennirnir flykkjast inn
í landið.Út af fyrir sigerekkert
við því að segja að þeir skuli
leita hingað með gjaldeyri f vös
um. En þó er illa farið ef æ
færri landsmenn geta veitt í sfn
um eigin ám vegna óhemjulegs
kostnaðar. Við það eru menn
sviptir miklum landsgæðum
Landið er minnkað í þeirra aug-
um, og gert fátækara og verra.
En er nokkurt ráð til við
þessu? Laxveiðiár eru í einka-
eign og öllum mönnum er heim
ilt að verðleggja þau gæði ^em
þeir eiga að eigin vild. Því þarf
grundvallar skipulagsbreytingu
ef úr þessu á að bæta. Þá getum
við litið til Bandaríkjanna og
hugað að því hvernig þessum
málum er þar fyrir komið. Fyrir
löngu síðan keypti Bandaríkja-
stjórn veiðiréttindi í ám og
vötnum landsins. Var það gert
með tvennt fyrir augum. Bæði
það að gera þessar auðlindir
enn verðmætari með rækt-
un fiskjar í þeim og í öðru
lagi ekk'i síður til þess að veita
öllum sem vilja kost á því að
dvelja sér til hvíldar og hress
ingar við veiðar í ám og vötn
um landsins gegn hóflegu
verði. Veiðileyfin eru því seld á
því verði sem öllum er viðráðan
legt og þannig séð um að veiði
árnar verði ekki leikvöllur olíu
kónganna einna.
Ef núverandi þróun í þessum
efnum hér á landi heldur áfram
er sannarlega kominn tími til
þess að athugað verði hvort
sömu leið hér á landi. Þá
þyrftu menn ekki að leita til ír-
lands til að fara á laxveiðar —
eða Grænlands eins og nú er
byrjað á! Við þurfum að
tryggja það að íslendingar sjálf
ir njóti sinna eigin veiðiáa og
þeirra gleði sem í laxveiði felst
og hver veiðimaður þekkir svo
vel af eigin raun.
Áróðurinn gegn bókinni.
Undarlegt er þeta nöldur út
af bókasafnskaupunum til Skál
holts. I kaupin eru lagðar rúm
ar þrjár milljónir króna, sem
aflað er með frjálsum framlög-
um, væntanlega að öllu leyti.
Það er svona álíka upphæð og
ferðamannahópar íslenzkir
eyddu í páskaferðir til Kanarí-
eýja og Mallorca. Svo á ekki að
unna þjóðkirkjunn'i þess að
fólk megi gefa til hennar svip-
aðar upphæðir til kaupa á einu
gagnmerkasta bókasafni lands-
ins! Undarlegur nánasarháttur
það. Hingað til hefur mönnum
þó verið talið frjálst að gefa á-
tölulaust til þeirra þarfa og
stofnana, sem þeir hafa talið
alls góðs maklegar. Og hlngað
til hefur félögum og stofnunum
sem vinna að merkum málefn-
um verið talið heimilt að efna
til fjársöfnunar.
En þegar Skálholtsnefnd leit
ar eftir samskotafé til bóka-
safnskaupa ætlar allt vitlaust að
verða. Hefði það þó einhvem
tímann þótt tíðindum sæta að
bókmenntaþjóðin legðist gegn
bókakaupum til sjálfs Skál-
holts, eins elzta menntaseturs
landsins, sem á síðari öldum
hefur verið bókrúinn staður og
vanræktur á allan hátt. Ég held
að ýmsir hafi tekið heldur bet-
ur skakkan pól í hæðina í þessu
máli. Og jafnvel þótt ríkið
hefði átt að sjá eitt um bóka-
safnskaupin hefði verið ástæðu
laust að telja það eftir Fram
lagið hefði hvort sem er efcki
nægt nema svo sem í hálft
félagsheimili, sem þá hefði
gjaman mátt fresta að byggja
nokkra hríð. Viðbrögð fjand-
manna bókasafnskaupanna
minna á þá staðreynd að enn
erum við íslendingar furðu lítil
og smá þjóð í andlegum efnum,
þrátt fyrir allt stærilætið í há-
tíðarræðunum.
Hippokrates og
Mammon.
I fyrradag gisti eitt af særstu
lyst'iskipum Þjóðverja Reykja-
vfk. Þýzkan hljómaði 'þann dag
um Austurstræti þvert og endi-
langt.
Það minnti á þá staðreynd að
Þjóðverjar hafa allra manna
mest trú á fágætum lækningar
mættj leir og vatnsbaða alls-
kyns, og telja þau allra meina
bót. Mun sá maður vandfund-
inn í Þýzkaland’i sem einhvem
tímann hafi ekki tekið sinn
„kúr“ og talið sig hafa haft
gott af. Ekkert land í Evrópu er
eins vel fallið til þess að út-
re'iða alls kyns kúra sem þetta
land, eins og Gísli í Ási hefur
réttilega marg sinnis bent á.
Draumur hans er stór baðhöll
í Hveragerði, þar sem þúsundir
Þjóðverja og annarra þjóða
manna velti sér daglangt í is-
lenzkri leðju og fari hressir f
bragði heim aftur. Hér er ekki
aðeins um bjartsýnan lækninga
draum að ræða, heldur stórkost
legt viðskiptamál og innlegg í
baráttu um að gera Island að
ferðamannaland'i. Laxveiðiárn-
ar viljum við helzt sjálfir eiga,
en leirinn er óþrjótandi og al-
þjóðlegur.
Hugsið ykkur hve stórkost-
legt það er að geta farið i bað
úr Surtseyjarleðju, nýmnninni
úr iðrum jarðar. Hvaða önnur
þjóð getur boðið upp á slik und
ur og stórmerki? Hér er hið
merkasta framfaramál á ferð
inn; og reyndar sæt’ir undrun
að ekki skuli hafa verið stofnað
almannahlutafélag fyrir löngu
til þess að hrinda fyrirætlunum
Gísla Sigurbjörnssonar úr
naust. Allir sem ferðazt hafa
um baðstaði Þýzkalands og
Tékkóslóvakíu gera sér ljóst að
hér er mikill framtíðaratvinnu-
vegur og stórkostleg verkefni
fyrir íslenzka heilsugæzlumenn
og lækna.
Eftir nokkra mánuði ætlar
ríkið að byggja sjónvarp fyrir
200 millj. króna og almenning
ur hefur þegar eytt öðrum 200
milljónum í kaup átækjum. Það
sýnir að féð skortir ekki. Eitt
hvað af því ætti að renna til
stórbaðstaðar í Hveragerði, þar
sem sameinuð yrði list Hippo-
kratesar og Mammons, svo allir
yrðu fegnir og glaðir.
Vestri.
ekki sé ástæða t'il þess að fara
Manlio Brosio, framkvæmdastjóri NATO og Pétur Thorsteinsson, ambassador Islands I Washington
áður í París.
ÚR DAGBÓK
BLAÐAMANNS