Alþýðublaðið - 17.05.1921, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAÐIÐ
3
f glStunarbarmi.
Það hefir verið mikið rætt og
ritað utn uppeldismál og menta-
mál þjóðarinnar, en þó erum við
mjög skamt á veg komnir í þeim
efnum, sem við getum fyllilega
sannlærst um, ef við veitum lifn-
aðarháttum ungdómsins hér i höf-
uðstað okkar nýbakaða sjálfstæð-
isrfkis nokkra eftirtekt.
Eg ætla hér aðeins að nefna
eitt dæmi — máli mínu til skýr-
ingar — sem er því miður ekki
einstakt í sinni röð.
Pjltur nokkur — sem eg ekki
hitði um að nefna í þessu sam
bandi — inn.*.n við tvítugsaldur,
hefir um tímabil dvalið hér í bæ,
án þess þó að hafa haft tækifæri
til þess að vinna nokkuð, sér eða
þjóðiuni til gagns.
Þegar hann var 7 ára, var hann
— sem ósjálfstætt barn — knúð-
ur af eidri samtiðarmönnum sínutn
að drykkjarkerum Bakkusar.
Fyrir nokkrum dögum var eg
á gangi á einni af fjölfarnari göt-
um þessa bæjar, og sá þá tvo
lögregluþjóna með pilt þenna á
milii sín, auðsjáanlega lamaðan af
vínnautn. Vonleysi og eymd stóð
greypt í andlitsdráttura þessa hirð-
ingarlausa unglings.
Múgur manns var þarna saman
kominn, til þess að seðja dýrs-
lega forvitni sína með því að horfa
á sálarkvalir þessa ungmennis, eins
og hér væri um sjálfsagða skerat-
un að ræða.
í stað þess að leiðbeina, og
glæða hið góða í manni þessum,
hefir hann verið fyrirlitina af
þeim sem hafa þóst honum meiri,
já, jafnvel sparkað út úr mann-
Iegu félagi, ef eg mætti svo að
orði kveða, með því að gera hon-
um sem örðugast fyrir að lifa,
þjóð sinni til gagns og sóraa.
Hinum glöðu fallegu framtiðar-
draumum, sem óspiltri barnssál
eru svo eiginlegir, hefir hin harð-
ýðgislega samtfð kæft í myrkri
vanþekkingar og þroskaleysis,
Éngum mannlegum mætti er
það fært, að sýna fram á hversu
mörgum gullkornum þjóðarheildin
kastar á glæ, raeð þessari fram-
komu sinni gagnvart einstakl-
ingum.
Það er alment álltið sjálfsagt,
að veita þeim mönnum hjúkrun
og læknisbjálp, sera hafa af sjálfs-
dáðum orðið fyrir áhrifurn skað
vænna gerla, og verja stórfé til
eflingar því, að þeir nái heilsu
sinni aftur. Eu hafa þá ekki þeir,
sem fyrir miskunarlausa harðýðgi
eru orðnir þjóðinni til byrðarauka,
eins þörf fyrir að vera meðhöndl-
aðir á mannúðlegan hátt?
Það hefir komið tii orða að
taka hingað austurrísk börn, til
þess að forða þeim frá hungur-
dauða, og er það óneitanlega fall-
egur hugsunarháttur ; en geta þegn-
ar hins fsleazka ríkis gert það
með góðri samvizku, vitandi ung-
dóm síns eigin heimalands á
giötunarbarmi.
Mér fyndist það að minsta
kosti, ekki ilia viðeigaudi, aö þeir
menn, sem hafa svo mikla kær-
ieikslöngun, að þeir þurfa að fara
suður í Mið-evrópu, til þess að
koma henni f framkvæmd, væru
jafn fúsir til þess, að vera hjálp-
Iegir löggjafarvaldinu f sínu eigin
landi, við að koma upp lfknar-
heimili fytir munaðariaus börn og
ungmenni hér í bæ, sem hafa
hvergi höfði sfnu að að halla.
Eg þykist vita, ad menn séu
yfirleitt svo góðviijaðir nýgræðiag
þjóðarinnar, að þeir geri ekki
viljandi tilraunir til að kæfa
þroska hans.
Svamr.
lítlenðar jréttir.
Franskir hermenn nærgöngnlir
ylð þýzkar stiilknr.
t Köln kom það fyrir, fyrir
nokkru, að í skærum ienti milli
þýzkra borgara og franskra setu-
liðshersveitar. Atvikaðist það
þannig, að frakkarnir gerðust
nærgöngulir þýzkum stúlkum á
götu, en það gátu Þjóðverjar ekki
þolað. Lenti f orðasennu, sem
endaði með þvf, að Frakkar skutu
á andstæðingane, sem köstuðu
grjóti á móti; særðust allmargir
Þjóðverjar.
Stærsti einkabanki Noregs
var stofnaður um siðustu mánaða-
mót, með þvf að steypa saman
„ Andersensbánk" og „Bergens
Kreditbank*1. Bankarnir hafa sam-
anlagt 115 raiijón króna stofnfé
og 600—700 miljónir í veltufé.
Hér er sýnilegt hvað er að ske,
Peningaverzlunin er að komast á
færri hendur og — magnast í eign
einstakra manna.
y Bússlanð og Kína.
Kfnverska stjórnin hefir sent mann
tii Rússlands til þess að gera
samning við sovjetstjórnina, sem
fari í svipaða átt og ensk-rússneski
samningurinn. (Rosta.)
Frá Finme.
Sem kunnugt er eadaði Fiume-
æfintýri ítaiska skáldsins d’Ann-
unzio á þvf, að hann varð f
skyndi að flýja borgina í flugvél.
Ekki eru þó -deilurnar um Fiume
þar með búnar, því 27. apríl s. I.
náðu Fascistarnir (flokksmenn
d’Annunzio) ráðhúsinu á vald sitt
og mynduðu bráðabirgðastjórn,
Var Giganté fyrv. borgarstjóri
kosinn stjórnarformaður og hefir
hann lýst yfir því, að nýja stjórn-
in taki á sig alla ábyrgð á fram-
kværad iaga. Þrjú ávörp hafa
verið birt borgarbúura, Eitt þeirra
ógiidir kosningarnar, sem fram
fóru 24. aprfl. Mikill mannsöfnuð-
ur fór daginn eítir um götumar
og hylti Ítalíu og d’Annunzio.
Útburðir.
Eg heyrði einn æpa og emja
utn ánauð og svika-lielsi,
og ákalla haf og himinn
og hrópa á líkn og frelsi. —
Þá ómálga orðin ei skildi
og engu því svara kunni. —
Svo hræddist eg brostna brosið,
er blikaði á þessum munni.
Og feginn þá flýja vildi
að fjarlægjast bölvað vælið. —
En alstaðar kveða við ópin
svo ekkert er fundið hælið.
Því útburðir eru á reiki
á öræfum þings og f söium. —
Og ávalt kveða við ópin
f íslands skuggadölum.
Þá settist eg hjá”mér sjálíunu,
ef sofna blund eg kynni,
— en óðara varð eg vakinn
af vcelinu f sál mér inni.