Vísir - 02.10.1965, Page 9

9
V Í5I R . Laugardagur 2. október 1965.
II Blin<inillM ■!■!! lljm,
Minning:
Guðmundur Vilhjálmsson
framkvæmdastjóri
J dag er til moldar borinn Guð-
mundur Vilhjálmsson, fyrrv.
framkvæmdastjóri Eimskipafé-
lags fslands. Með honum er í
valinn fallinn einn þeirra manna,
sem hæst hafa borið á hinu
mikla framfaratímabili síðustu
20 ára á íslandi.
Sem e'inn þeirra, er um langt
skeið störfuðu undir stjórn hans,
og nutum góðra kynna við hann
og lærðum að virða hyggindi
hans og drengskap, langar mig
til að minnast hans og hans
merka ævistarfs með nokkrum
línum.
Guðmundur fæddist 11. júní
1891 að Undirvegg £ Kelduhverfi
í N.Þingeyjarsýslu. Foreldrar
hans voru hjónin Vilhjálmur
Guðmundsson og Helga ísaks-
dóttir, sem þar bjuggu. Guð-
mundur fluttist til Húsavíkur 10
ára gamall og gerðist brátt
starfsmaður hjá Kaupfélagi Þing
' eyinga og var farinn að vinna
að afgreiðslu þar innan ferming-
araldurs. Það er auðséð að hús
bændur hans þar hafa snemma
veitt eftirtekt hinum óvanalega
miklu hæfileikum Guðmundar
og borið traust til hans þegar
á unga aldri. Árið 1917, þegar
hann var ekki nema 26 ára
sendi Samband ísl. Samvinnufé
laga hann til New York til að
sjá um sölu á íslenzum afurðum.
Að því starfi vann hann til árs
ins 1920 er hann fluttist til Leith
og setti á stofn skrifstofu Sam-
bandsins þar. Þar dvaldj Guð-.
mundur til 1930, er hann fluttist
til Reykjavíkur og gerðist fram-
kvæmdastjóri Eimskipafélags ís-
lands.
Það var ekki vandalaust fyr-
ir Guðm. að taka við því starfi.
Félagið var kallað óskabam ís-
lenzku þjóðarinnar og hún vænti
sér mikils af því. Þetta var á
þeim árum, er heimskreppan
stóð sem hæst. Eimskipafélag
íslands var þá ekki vel statt og
svo mátti segja að væri um
flest gufuskipafélög stór og
smá. En hinn nýi framkvæmda-
stjóri gekk að starfi sínu með
festu og hyggindum og kom þá
strax í ljós hin meðfædda ,.for-
retningsgáfa“ hans, og hann
vann sér traust allra viðskipta-
manna félagsins, og með spam-
aði og þrautseigju tókst að
halda í horfinu þar til hagur fé-
lagsins batnaði eft'ir 1940.
Á stríðsárunum, í samvinn-
unni við varnarliðið, kom þessi
gáfa Guðmundar einnig mjög
skýrt í ljós. Hann var mjög fljót
ur að átta sig á hinni nýju af-
stöðu og að grýpa tækifæri,
sem gafst til að vinna að hags-
munum félagsins ,og einnig að
sjá úrræði sem aðrir komu ekki
auga á, til að levsa vandamálin.
Eimskipafélag íslands auðgað-
ist töluvert á stríðsárunum og
átti við stríðslok myndarlegan
varasjóð, sem meðfram var því
að þakka, að Guðmundi hafði
tekizt að koma því í kring hjá
Alþingi og ríkisstjórn, að Eim-
skipafélag fslands skyldi vera
skattfrítt, en nota ágóða sinn
til að byggja upp flota félagsins,
sem líka var mikil þörf á. Fé-
lagið hafði misst 2 skipa sinna
í stríðinu, og hin vom farin að
eldast og ganga úr sér. En nú
lá heldur ekki stjórn og fram-
kvæmdastjóri félagsins á liði
sínu. Strax og stríðinu lauk var
farið að vinna að því að byggja
ný skip, og á árunum 1047—50
lét það byggja 3 fyrsta flokks
frystiskip, 2600 smál. hvert og
svo farþegaskipið Gullfoss. Skip
in voru öll sérlega vönduð, £s-
styrkt og miklu kostað til að
ibúðir skipverja og öll starfs-
skilyrði væru sem bezt. Þessi
skipakaup voru hið mikla happ-
drætti Eimskipafélags fslands.
Þegar Kóreustriðið skall á,
skömmu eftir 1950. hækkuðu
öll skip gffurlega £ verði, og
mér er nær að halda, að 4 sams
konar skip og þau fyrmefnu
myndu kosta um 500 milljónir
nú £ dag.
Eimskipafélag íslands hélt á-
fram að kaupa og láta smiða
skip, þar til það hafði eignazt
10 skip 1962.
Ég hefi orðið svo margorður
um endumýjun flota Eimskipa-
félags íslands af þvf að ég tel
þgð vera svo snaran þátt i ný-
sköpunarsögu þjóðarinnar, og
það var einmitt Guðmundur Vil-
hjálmsson, sem átti svo stóran
hlut þar að.
Þegar ég fyrst kynntist Guð-
mundi í New York 1917, tók ég
strax eftir þvi, að hann hafði
tileinkað sér staka siðfágun, og
það var einmitt sá eiginleiki
hans, sem kom fram í öllu starfi
hans. Ég heyrði aldrei reiðiorð
koma yfir hans varir, og hann
virtist einlagt hafa tíma til að
hlusta á það, sem undirmenn
hans höfðu fram að færa.
Mér kom Guðmundur fyrir
sjónir sem hinn raunverulegi
„Gentlemaður", og þegar ég
heyrði * „Gentleman" nefndan
datt mér hann í hug. Og þegar
ég á þessum degi hugsa til hins
heillaríka ævistarfs Guðmundar,
þá slær þeirri hugsun niður mér
í brjóst: þar hefir gæfusmiður
gengið um; ekki einungis sinn
ar eigin gæfusmiður, heldur og
líka gæfusmiður þjóðar sinnar.
Guðmundur Vilhjálmsson var
giftur Kristínu, dóttur hins al-
kunna athafnamanns Thor Jen-
sen. Hún hefir staðið við hlið
manns síns í hamingjusömu
hjónabandi, og stjómað sínu
stóra heimili með sinni alkunnu
rausn og höfðingsskap.
Þeim hjónum varð 5 barna
auðið, en urðu fyrir þeirri miklu
sorg, að missa ungan og efni-
legan dreng, sem var að kom-
ast af barnsaldri. 2 synir og 2
dætur eru giftar og búsett i
Reykjavík.
Ég votta frú Kristínu Vil-
hjálmsson og bömum hennar
mína dýpstu samúð, og ég er
viss um að ég má líka gjöra
það fyrir hönd starfsbræðra
minna hjá Eimskipafélagi Is-
lands.
Pétur Bjömsson.
HERBERT GUÐMUNDSSON:
UM SVEIT, BÆ 0G B0RG
Einkamáli varpað á torg
Jjann 17. þ. m. gerðu þrjú morg
unblaðanna málefni lögregl-
unnar í Kópavogi að umtalsefni.
Tvö þeirra gerðu það á þann
hátt, að augljósanlega var efnt
til miður heppilegra umræðna
um þau mál, eins og síðar hefur
komið í Ijós.
Tilefnið var það, að bæjarfó-
getinn í Kópavogi, sem jafn-
framt er lögreglustjóri, hafði 10
dögum áður leyst annan af aðal
varðstjómm lögreglunnar frá
störfum um stundarsakir, vegna
framkominnar kæm frá aðilum
innan lögregluliðsins um meint
brot varðstjórans í starfi og
væntanlegrar framhaldsrann-
sóknar setudömara. Þessa ráð-
stöfun hafði bæjarfógetinn til-
kynnt bæjarráði Kópavogsbæj-
ar á fundi ráðsins 7. þ. mán.,
enda eru lögreglumennirnir
starfsmenn bæjarins.
Allt fram til 17. þ.m. var
málið ekki til umræðu utan þess
hóps, sem málið snerti. þ. e.
innan embætta bæjarfógeta,
bæjarstjómar og dómsmálaráð-
herra, nema ef eitthvað hefur
kvisazt út til kunningjahóps eins
hverra viðkomandi aðila Mál
þetta varð ekki almenningi
kunnugt fyrr en blaðaskrifin
hófust.
Ekki er Ijóst hver hefur stað-
ið fyrir fréttaflutningi þeirra
þriggja dagblaða, sem að fram-
an getur. Það er þó ekki óvið-
komandi aðili, eins og fréttimar
bám með sér. Aðeins eitt blað-
anna ber þær undir bæjarfó-
getann og fær hjá honum upplý:
ingar, sem nægja til anriarra á-
lyktana en hin tvö draga.
Það liggur fyrir, að á bak við
fréttir Alþýðublaðsins og þó sér
staklega Tímans þann 17. er
ekki traust á íslenzku réttarfari
né hollusta við löggæzluþjón-
ustu Kópavogsbæjar. Þaðan af
síður er að finna hjá ofangreind
um blöðum þjónustulund við
lesendur, þar sem t. d. Tíminn
gerir hvort tveggja £ senn, að
halla réttu máli um það litla
Viðbygging við Gagnfræðaskóla Kópavogs, 2 handavinnustofur, var eitt helzta viðfangsefni í skóla
byggingum Kópavogsbæjar í sumar. Vegna skipulagsleysir, bæjarframkvæmda og lélegs undirbúri-
ings þessa máls hófust framkvæmdir við skólann seint og enn er verið að slá upp fyrir útveggjunum.
Sama er að segja um nauðsynlegt viðhald á skólanum, sem nú fyrst er verið að vinna, þannig að
kennsla mun ekki hefjast fyrr en 10 dögum síðar en i gagnfræðaskólunum í Reykjavík. Handavinnu-
kennsla mun dragast saman um sinn og dýrmæt áhöld liggja undir skemmdum í óupphituðum
kjallara heilsuverndarstöðvar, sem verið hefur í byggingu þetta kjörtímabil.
sem fram var komið og lætur
jafnframt í veðri vaka, að bæj-
arfógetinn hafi misbeitt valdi
sínu við skyldustörf, þó hins
vegar að blaðið viðurkenni að
það skorti upplýsingar, sem það
gerir enga tilraun til að afla sér
hvorki frá bæjarfógetanum eða
kærendum.
Þessa málsmeðferð dagblað-
anna ber að harma, sérstaklega
Tímans, sem haldið hefur áfram
á sömu braut og vitað er að
hann er tengdur pólitiskt þeim
aðilanum, sem hann hyglir. Slík
ur fréttaflutningur dagblaða,
sem hér um ræðir varðandi per
sónuleg dómsmál; er ekki til
þess fallinn að skerpa réttarvit
und fólks, heldur hreint niður-
rifsstarf. Það er greinilegt, að
sé íslenzku réttarfari ekki treyst
andi til þess að komast að rétt-
látustu og sársaukaminnstu nið-
urstöðu í þessu máli, þá verður
það ekki Tíminn sem nær þeim
árangri.
Til fyrirmyndar?
TV'ýjasta uppátæki Tímans í
áróðri fyrir Framsóknar-
flokkinn í Reykjavík er að út-
mála framtaksemi flokksbræðr-
anna í Kópavogi varðandi fram-
kvæmd fræðslumálanna þar, en
þeir stjórna Kópavogsbæ £ sam-
vinnu við kommúnista. Sigldi
Tíminn í kjölfar Þjóðviljans í
Framh. á bls. 6.