Vísir - 12.10.1965, Blaðsíða 9

VÍSIR . Þriðjudagur 12. október 1965. 9
Mjög aukin fjárframlög til skóla-
málaf félagsmála og dámsmála
Fjárfestingarframlög svipuð og á síðasta ári. —
Ýmsum kostnaði létt af rikissjóði. — Aðeins um
200 milljón króna hækkun átgjalda hans
IJ gær var fjarlagafmmvarpið fyrir árið 1966 lagt fram á
þingi og er það fyrsta mál þingsins. Fmmvarpið gerir
ráð fyrir hallalausum rekstri ríkisbúsins á næsta ári.
Em niðurstöðutölur á rekstrarreikningi fjárlagafrum-
varpsins þær að gert er ráð fyrir að tekjur ríkisins verði á
næsta ári alls krónur 3,7 milljarðar. Gjaldamegin er gert
ráð fyrir því að rekstrarafgangur verði á ríkisbúinu að upp-
hæð kr. 208.8 millj. króna. Er þannig gert ráð fyrlr að
ekki komi til rekstrarhalla á ríkisbúskapnum. Þessari niður-
stöðu hyggst ríkissjóður ná með því að takmarka sem mest
útgjöldin en leita 'jafnframt nýrra tekjuöflunarleiða, án þess
it að til alemnnra söluskatts eða tollahækkana þurfi að koma.
J greinargerð fjárlagafrum-
varpsins er ítarlega rætt
um þessi mál og frá því skýrt
í einstökum liðum hvemig ríkis
sjóður hyggst afla sér nýrra
tekna til þess að vega að fullu
á mótj gjöldunum. Þar segir
svo:
Hallalaus fjárlög.
„Eftir reynslu ársins 1964 og
horfum um afkomu ríkissjóðs
á þessu ári, var augljóst við
undirbúning fjárlaga fyrir árið
1966, að miðað við sömu tekju
stofna og óumflýjanlega út-
gjaldaaukningu, að óbreyttri lög
gjöf og fyrirsjáanlegum hækkun
um verðlags og launa, hlyti að
verða mikill greiðsluhalli hjá
ríkissjóði á næsta ári, Nauðsyn
þess að stöðva hinn alvarlega
greiðsluhalla verður naumast
umdeild, því að hallarekstur
ríkissjóðs hlýtur að hafa óheilla
vænleg áhrif á efnahagsþróun-
ina í landinu.
Atvik þau, er ollu greiðslu-
halla ríkissjóðs árið 1964 og fyr
irsjáanlegum halla 1965 komu
til eftir að fjárlög þessara ára
voru afgreidd. Verður auðvitað
eigi séð fyrir fremur nú, hvort
efnahagsbróunin á árinu 1966
hafi áhrif í svipaða átt, en
stefna fjárlagafrumvarpsins er
sú, að útgjöldum ríkissjóðs á
árinu 1966 verði haidið innan
þeirra marka, að unnt verði að
forðast greiðsluhalla, án þess
að grípa til almennra skatta-
hækkana.
j Takmarkaðar
tekjuöflunarleiðir.
IAf þessu leiðir, að greiðslu-
jöfhuði verður ekki náð nema
með því |að létta útgjöldum af
ríkissjóði og hækka álögur á
takmörkuðum sviðum. í megin
atriðum eru ráðstafanirnar
| þessar:
★ Fjárfestingarframlög verði
svipuð og á þessu ári.
★ Hækkað hefur verið verð á
áfengi og tóbaki.
★ Fellt verði niður að fullu
beint framlag rfkissjóðs til
vegagerða, en fjárins aflað
með hækkun á benzin-
skatti.
ic Létt verði af ríkissjóði að
greiða rekstrarhalla Raf-
Ímagnsveitna ríkisins, en raf
orkuverð hækkað sem þvi
nemur.
★ Hækkaðar verði ýmsar auka
tekjur rfkissjóðs.
★ Lagt verði sérstakt gjald á
farseðla til utanlandsferða,
að undanskildum farseðlum
námsmanna og sjúklinga.
•k Eignarskattur verði hækkað
ur til að standa straum af
framlögum til húsnæðis-
mála, svo sem efnislega var
samþykkt á síðasta þingi.
217 millj. kr. útgjalda-
aukning.
Otgjöld ríkissjóðs á árinu
1966 verða skv. frv. 252.7 millj.
kr. hærri en í fjárlögum ársins
1965. Þessi samanburður er þó
ekki ráunhæfur fyrir þá sök,
að framlög til fjárfestingar
voru lækkuð um 20%, eða um
85 millj kr. til þess að mæta
útgjaldaauka vegna aðstoðar
við sjávarútveginn skv. 1. nr.
34/1965, alls 55 millj. kr., og
6.6% launahækkun opinberra
starfsmanna um 65 millj. kr.
Vantaðj því 35 millj. kr. á að
lækkun fjárfestingarliða nægði
til að mæta þessum útgjöldum.
Er þvf útgjaldahækkunin frá
fjárlögum þessa árs raunveru
Iega um um 217.7 millj. kr.
Tekjuáætlun frv. er byggð á
athugunum Efnahagsstofnunar-
innar í ágústmánuði. Er óhætt
að fullyrða, að sú áætlun er
þanin til hins ítrasta, þannig að
þar er ekkert frekara svigrúm
til hækkunar.
Við samanburð á einstökum
greinum frumvarpsins og fjár
lögum yfirstandandi árs, ber að
hafa f huga, að upphæðir þær.
er standa f fjárlögum, eru ekki
ætíð sömu upphæðir og þær,
sem raunverulega voru greídd-
ar á þessu ári, vegna þess að
framkvæmdur var 20% niður-
skurður á flestum fjárfesting-
arliðum Auk þess er áætlun
fyrir 3% vfsitöluuppbót á laun
á 19. gr. fjárlaga í einni tölu.
Á móti kemur, að áætlun fyrir
4% grunnlaunahækkun starfs-
manna rfkisins, er kom til fram
kvæmda 15. júlí s. 1., og um
1% hækkun á kaupgreiðsluvfsi
tölu síðan Iaunaskrá var samin
er nú á 19. gr. frumvarpsins.
Launaliðir frumvarpsins hækka
frá fjárlögum 1965 vegna 6.6%
grunnlaunahækkunar starfs-
manna ríkisins, er samið var
um f janúar s. 1 og gilti fi^á 1.
október 1964, og vegna 3.66%
hækkunar á kaungreiðsluvísi-
tölu, og er þá miðað við vísi-
töluna ,eins og hún var 1. júní
s. 1., þar af hafði verið áætlað
fyrir 3% hækkun hennar á 19.
gr. fjárlaga í ár, eins og fyrr
segir, sem var nokkurn veginn
í samræmi við hækkun hennar
1. marz s.l., en þá hækkaði hún
um 3.05%. Ástæðulaust þykir
að rekja hækkanir á einstökum
launaliðum frumvarpsins, er
verða af þessum sökum, en þær
breytingar á rekstrarútgjöldum
er mestu máli skipta, eru eftir
farandi, og er þá tekið tillit
til niðurskurðar fjárfestingar-
liða í núgildandj fjárlögum.
Þessir liðir hækka.
Dómgæzla og lögreglustjórn
hækkar um 20 millj. kr., m a.
vegna aukinnar löggæzlu. Fram
lag til vegamála lækkar um 38
millj. kr„ en gert er ráð fyrir
þvf, að vegasjóð. verði bættur
upp sá tekjumissir með hækk-
un innflutningsgjalds af benz-
íni. Kennslumál hækka veru-
lega að vanda eða um 53 millj-
kr. Kemur þar m a. til árleg
nemendafjölgun og sú kennara
fjölgun, er af henni leiðir, svo
og hækkun fjárveitinga til skóla
bygginga. Landbúnaðarmál
hækka um 21 millj. kr„ aðal-
lega vegna aukinna jarðræktar
framlaga. Raforkumál lækka
hins vegar um 39 millj. kr„
þar eð gert er ráð fyrir þvf, að
ríkissjóður standi ekki lengur
undir hallarekstri Rafmagns-
veitna rfkisins.
Útgjöld til félagsmála hækka
um 106 millj. kr. í því sam-
.jjandi ber að hafa í huga, að
á 19. gr. núgildandi fjárlaga er
í liðnum: „hækkun útgjalda
vegna áætlaðrar 3% launahækk
unar“ gert ráð fyrir 16.4 millj.
kr. vegna hækkunar á almanna
tryggingum, og verður hækkun
á félagsmálum samkvæmt
frumvarpinu þá um 90 millj.
kr. og stafar raunar að lang-
mestu leyti af hækkun á al-
mannatryggingum.
Gjöld samkvæmt 19. gr. hækka
um 111 millj. kr. Munar þar
mestu um Iiðinn: „hækkun út-
gjalda vegna launahækkunar",
100 millj. kr„ er kemur í stað
áður nefnds liðar vegna 3%
áætlaðrar hækkunar á kaup-
greiðsluvísitölu, að upphæð 42
millj. kr. Auk þess hækka nið
urgreiðslur um 16 millj. kr. og
útflutningsuppbætur um 26
millj. kr.
Útborganir á 20. gr. lækka
um 21 millj. kr. miðað við nú-
gildandi f járlög, en hækka raun
verulega um 3 millj. kr„ þegar
tekið er tillit til niðurskurðar
á framlögum til verklegra fram
kvæmda á yfirstandandi ári.
Ferðamannagjald.
Tekju- og eignaskattur er á-
ætlaður 406 millj. kr. f stáð
375 milli kr. < fjárlögum nú.
Höfð er hliðsjón af áætlun Efna
hagsstofnunarinnar og breyting
um, sem átt hafa sér stað á
tekjutímabilinu.
Tekjur ríkissjóðs af aðflutn-
ingsgjöldum eru áætlaðar 1543.
10 millj. kr. í stað 1490.55 millj
kr. í fjárlögum nú. Til viðbótar
tekjum ríkissjóðs er áætlað, að
innheimt verði 81.20 millj. kr.
fyrir Jöfnunarsjóð sveitarfé-
laga.
Er hér farið eftir áætlun
Efnahagsstofnunarinnar, sem
gerð var i ágústmánuði.
Gjald af innlendum tollvöru
tegundum er áætlað 58 millj.
kr„ en er 55 millj. í fjárlögum
nú.
Lestagjald af skipum er á-
ætlað 1.3 millj kr. i stað 1.2
millj. kr.
Aukatekjur eru áætlaðar 70
millj. kr. •! stað 48 millj. kr.
nú. Með lögum um efnahags-
ráðstafanir nr. 4/1960, 21. gr„
var ákveðið að hækka skyldi
þær aukatekjur, sem fastar
voru að krónutölu, um 50%.
Vegna hækkunar verðlags má
telja eðlilegt, að aukatekjur
þessar verði enn hækkaðar, og
mun nú f þingbyrjun verða lagt
fram frumvarp, þar sem gert
ér ráð fyrir, að umrædd gjöld
hækki svo, að þaU yfirleitt
verði tvöföld við það, sem á-
kveðið var með lögum nr. 40
frá 1954.
Stimpilgjald er áætlað 79
millj. kr. í stað 75 millj. kr. í
fjárlögun nú. Höfð er hliðsjón
af reynslu þessa árs.
Vitagjald er áætlað óbreytt
frá fjárlögum eða 3.5 millj. kr.
Tekjur ríkissjóðs af sölu-
skatti eru áætlaðar 937.9 millj.
kr. f stað 848.6 millj. kr í fjár
lögum 1965. Gert er ráð fyrir,
að 81.6 millj. verði innheimt
fyrir Jöfnunarsjóð sveitarfé-
laga.
Hækkun á tekjum af sölu-
skatti er ákveðin samkv. áætl-
unum Efnahagsstofnunarinnar.
Gert er ráð fyrir að skattur á
farmiða muni gefa 25 millj. kr.
tekjur á næsta ári. Frumvarp
til laga um skatt þennan verð
ur lagt fram nú í þingbyrjun
og vísast hér með til greinar-
gerðar, sem þvf frumvarpi fylg
ir.
Gjald af bifreiðum og bif-
hjólum samkv. 16. gr. 1. nr. 4/
1960 er áætlað 124 millj. kr. f
stað 138 millj. kr. nú. Tekjur
af gjaldi þessu eru því áætlað-
ar 14 millj. kr. lægri en á yfir
standandi ári, og er það f sam
ræmi við fengna reynslu.
Hluti af umboðsþóknun og
gengismun gjaldeyrisbankanna
er áætlaður 31.5 millj. kr„ en
er 30 millj. f fjárlögum nú.
Tekjur af áfengi
og tóbaki.
Póstur og sími. Starfsmönn
um fjölgar um 14. Tekjur eru
áætlaðar jafnháar gjöldum.
Heildarupphæð tekna og gjalda
hækkar um 47.6 millj. kr.
Áfengis- og tóbaksverzlun
rikisins. Sala að frádregnum
söluskatti og afslætti er áætluð
707.7 millj. kr. og hækkar um
56 millj. kr. frá núgildandi fjár
iögum. Framleiðslukostnaður
hækkar um 44.6 millj. kr. og
skrifstofukostnaður um 1.7
millj. kr Útsvar hækkar um
2.0 millj. kr. Nettohagnaður er
áætlaður 471.1 millj. kr. og
hækkar um 40.9 millj. kr.
Rfkisútvarpið. Bætt er .við
tónlistarráðunaut og aðstoðar-
gjaldkera. Tekjur af afnotagjöld
um eru áætlaðar 25.5 millj. kr.
og hækka um 3 millj. kr. frá
fjárlögum. Er þá gert ráð fyrir
nokkurrj hækkun afnotagjalds.
Aðrar tekjur hækka um 2.7
millj. kr. Launaskattur er nýr
liður að upphæð 210 þús. kr.
Liðurinn „vegna kaupa á nýjum
sendi fyrir Akureyrarstöð og
Eiðastöð og vegna breytinga á
stöðvunum á Akureyri, Eiðum
og Homarfirði til fjarstýring-
ar“ hækkar um 3.8 millj. kr.
Eins og kunnugt er, hafa verið
hafðar uppi kvartanir vegna
Frh. á bls. 6.
>
i