Vísir - 16.10.1965, Blaðsíða 5
VÍSI'R . Laugardagur 16. október.
5
NOKKRAR A THUGASEMDIR UM
SKA TTRANNSÓKNARDEILÐINA
— eftir forstöðumann hennar, Gudmund Skaftason
/'* reinargerð
neytisins
fjármálaráðu-
um störf skatt-
rannsóknardeildar við embætti
ríkisskattstjóra hefir orðið dag-
blöðunum, Þjóðviljanum og Tím-
anum, að umtalsefni með þeim
'liætti, að ástæða er til að ræða
ho'tkur atriði í sambandi við
s "nunina. Bæði blöðin slá
rn'linu upp með stóru letri á
forsíðu. Tíminn kemst að þeirri
niðnrstöðu, að það muni taka
um mannsaldur að ljúka um 250
skattasvikamálum og niður-
staða Þjóðviljans er sú, að afrek
skattalögreglunnar allt til þessa,
séu þau, að sex mál um skatt-
svik hafi verið afgreidd af rík-
isskattanefnd. „Þetta er allt og
sumt“, segir þar.
Ekki skal neinum getum að
þvl leitt. hvað fyrir blöðunum
vaki, með því að setja málið
upp á þennan hátt. En hitt er
ljóst, að slík skrif eru mjög
til þess fallin að svipta skatt-
rannsóknadeildina því trausti,
sem hún kann að hafa notið hjá
almenningi og grafa á þann hátt
undan starfsemi hennar. Þetta
er mjög auðvelt verk af ýmsum
ástæðum. M. a. vegna þess, að
deildin er sett á fót I andstöðu
við sterk öfl í þjóðfélaginu.
Enn fremur er þess að minnast,
að á undanförnum áratugum
hafa verið gerðar tiiraunir til að
ráða bót á þv£ ástandi, sem ríkt
hefir í skattamálum, en án við-
unandi árangurs. Má sem dæmi
nefna stofnun embættis skatt-
dómara (1942), eignakönnun o.
fl. Eðlilegt er því, að spurt sé,
hvort eigi muni fara á sömu leið
nú og hvort þessi rannsókna-
deild sé annað en bóla, sem
springi, þegar á reyni.
Ætla má, að ofangreind um-
mæli blaðanna, hafi að þeirra
dómi að geyma méginatriði
málsins. Sá, sem eigi er málinu
kunnugur af öðrum upplýsing
um, hlýtur að fá þá hugmynd, að
mjög slælega hafi verið að unn-
ið í rannsóknadeildinni. Nú er
það ekki í verkahring þess. sem
þetta ritar að leggja dóm þar á.
En rétt virðist að gera grein
fyrir nokkrum atriðum, sem
snerta deildina og þá ekki slzt
af því, að hún mun hafa vakið
nokkurt umtal manna á milli.
Starfslið og störf.
Við stofnun deildarinnar var
heimilað að ráða til hennar 6
starfsmenn, 4 rannsóknafulltrúa,
1 deildarstjóra og forstöðumann.
Stöðumar voru auglýstar sum-
arið 1964. Var síðan ráðið I
stöðu forstöðumanns og tveggja
fulltrúa. Þeir hófu störf I sept-
ember og október það ár. Þriðji
fulltrúinn tók til starfa í nóv-
ember. í marz lét einn þeirra
af störfum. Frá þeim tíma og
þar til í júlí s.l. störfuðu þrír
menn við deildina. Þá hóf þriðji
fulltrúinn vinnu og sá fjórði þ.
1. október s.l. Enn er óráðið í
stöðu deildarstjóra.
Sú regla hefir verið viðhöfð
að ráða ekki í stöðurnar fyrr en
fengizt hefur vel hæfur um-
sækjandi. I því sambandi er þó
rétt að geta þess, að menn með.
reynslu í endurskoðunarstörfum
hafa ekki sött úm þessar stöður.
Því veldur vafalaust það. að
þeir eiga völ á mun betur laun-
uðum störfum víða annars stað-
ar. Eigi þótti það áhorfsmál að
hafa þennan hátt á, þótt e. t. v.
megi segja, að þetta hafi valdið
því, að minna hafi unnizt fvrst
í stað en ella hefði orðið.
Svo sem sjá má af þessu er
rangt með farið, að deildin hafi
nú starfað í hálft annað ár.
Réttast er, að hin eiginlegu
rannsóknarstörf hennar hófust
ekki að marki fyrr en að af-
loknum flutningum í núverandi
húsnæði um mánaðamótin októ-
ber og nóvember 1964.
Störf deildarinnar eru að
miklu leyti ýmiss konar endur-
skoðunarvinna og könnun á
reikningshaldi gjaldenda ásamt
upplýsinga- og gagnasöfnun þar
að lútandi.
Guðmundur Skaftason.
Hlutverk.
Það er meginregla, að refsi-
varzlan í þjóðfélaginu er í hönd-
um dómstóla og stofnana á
þeirra vegum, svo sem t. d. rann
sóknarlögreglu. Þessir aðilar
hafa með höndum rannsóknir í
réfsirpálum ()g fella dóma I
'þeim. Frá þessu eru -þó gerðgr
úhdáhtekn’íhgár í ýissúm flokk-
um mála, svo sem t. d. varð-
andi brot á skattalögum. Þar er
framkvæmdavaldinu fengið í
hendur vald til að rannsaka slík
brot og jafnframt vald til að
ákveða refsingar, sektir, við
þeim. Hlutverk skattrannsókna-
deildarinnar er að rannsaka brot
á skattalögum og létta með því
þeim málafiokki af dómstólum
eins og kostur er á. Af þessu
leiðir að vanda verður til þess-
arar starfsemi eftir föngum.
M. a. til þess, að vinna dómstóla
verði sem minnst við afgreiðslu
mála, sem vísað kann að verða
til þeirra, hvort heldur það er
til frekari rannsóknar eða dóms-
álagningar. Hitt er þó þyngra á
metunum, að rannsóknir deild-
arinnar verða I mörgum tilfell-
um lagðar til grundvallar við
ákvörðun refsingar án þess að
málið verði nokkurn tímann
borið undir dómstól. Hér er ekki
úr vegi að minna á vinnubrögð
dómstóla og kröfur, sem þeir
gera til málsmeðferðar við slík-
ar kringumstæður. Einn mesti
vandinn við þessar rannsóknir
á skattalagabrotum utan dóms.
er sá, að finna þeim það form,
sem leiðir til nægilega öruggrar
niðurstöðu án þess að vera of
þungt í vöfum og tímafrekt.
Vöntun framkvæmdavenju.
Rétt er að athuga á hvaða
reynslu hérlendri sé að byggja
f þessu efni bæði að því er
snertir málsmeðferð og ákvörð-
un sekta hjá yfirvöldum. því er
fljótsvarað. Enginn dómur mun
vera til, þar sem dæmd hefir
verið refsing eftir lögum um
tekjuskatt og eignarskatt. Ekki
eru heldur til neinir birtir úr-
skurðir yfii-valda um það efni,
enda munu þeir ekki margir til.
Við athugun virðist skattsekt-
um j aðeins j hafa v^rið bei$t í
einp máli (gegn þremur gjáld-
’éndúmyTrá éí§nakönnuh (31’/l2
1947) og til ársloka 1958.
Kringum 1940 virðist skattsekt-
um hafa verið beitt ofurlítið, en
eftir það nálega ekkert. Á þetta
er bent til að sýna, að í þessum
efnum verður að skapa fram-
kvæmdavenjurnar frá rótum og
horfir því málið allt öðru vísi
við, en ef byggja mætti á
„praxis“, sem þegar væri fast-
mótaður og viðurkenndur af
dómstólum' Þannig er þetta í
dag, þótt skattalögin hafi verið
í gildi yfir 40 ár.
Breytt vlðhorf.
Að sjálfsögðu ber að stefna
að því, að skattarannsóknardeild
in taki til meðferðar og afgreiði
sem allra flest mál. Þess er þó
vænzt, -að mönnum megi ljóst
verða, að árieg endurskoðun á
bókhaldi hjá. verulegum hluta
fyrirtækja I landinu er alltof
umfangsmikil og kostnaðarsöm
leið til að halda uppi núverandi
skattakerfi. Til þess verður að
fara aðrar leiðir jafnframt.
Það, sem einna mestu máli
skiptir er breytt afstaða skatt-
yfirvalda. Eins og að framan
sagði, hefir skattasektum ekki
verið beitt svo heitið geti nú
áratugum saman. Sú hugsun
virðist hafa legið til grundvall
ar endurskoðun skattayfirvalda
á framtölum, að Ieiðrétta beri
þau án teljandi viðurlaga, jafn-
vel þó um saknæm brot væn
að ræða. Af þessu hefir svo
leitt það, að þótt menn hafi
dregið undan skatti, hefir ekki
fylgt því nein teljandi áhætta.
Stundum hafa menn jafnvel hlot
ið vægari skattlagningu en ef
talið hefði verið rétt fram. Bygg
ist það á því, að niðurjöfnunar
nefndir munu ekki hafa taíið
heimilt skv. útsvarslögum að
taka upp útsvör aftur í tímann.
Það gat því hent, að maður
kæmist hjá útsvari með því
móti að draga undan skatti ef
brotið komst ekki upp fyrr en
eftir lok álagningarársins. . Nú
hefir þessu verið breytt. Um
þetta vissu að sjálfsögðu ýmsir
og aðrir höfðu það á tilfinn-
ingunni, að lítil áhætta fylgdi
því, þótt ekki væri talið rétt
fram.
Þegar mönnum fer að verða
það ljóst, að röngum skattfram
tölum fylgir veruleg áhætta, bá
• fyrst er breytinga að vænta. Við
■því er hins vegar ekki að búast,
að þetta gerist á nokkrum mán
uðum, þegar haft er í huga allt,
sem á undan er gengið.
Eins og fram kemur í áður-
greindri greinargerð fjármála-
ráðuneytisins um störf rann-
sóknadeildarinnar er rannsókn
talið lokið i 25 málum, sem
ríkisskattstjóri hefir vísað til
ríkisskattanefndar til álagning-
ar á viðkomandi aðilja þar. Af-
greiðslu þessara mála mun ljúka
hjá nefndinni nú alveg á næst-
unni og mun þá upplýst hver úr
slit þeirra verða.
HITA VEITANÁAD DUGA
REYKVÍKINGUM í
— ef óvænt óhöpp koma ekki fyrir
— segir Jóhannes Zoega, hitaveitustjóri
Þrátt fyrlr það að stórkostleg
aukning verður í ár á tengingu
hitaveítunnar í húsi í Reykjavík,
eru vonir bundnar við það að hita-
veitan eigi að fullnægja hitunar-
þörflnni, svo fremi sem óvænt 6-
höpp koma ekki fyrir.
Frá þessu skýrði Jóhannes
Zoega hitaveitustjóri Vísi nýlega
og £ framhaldi af þeim upplýsing-
um sem blaðið fékk þá hjá honum.
Til viðbótar þeim framkvæmdum,
sem þá var skýrt frá, og þeim sem
nú eru I gangi, eða hafa verið það
sem af er þessu ári, sagði hitaveitu-
stjóri að langt væri komið að leggja
leiðslur og koma upp vélbúnaði, þ.
e. dælum og því um lfku við dælu-
stöðina við Grensásveg.
Verið er að ganga frá nú og
næstu vikur virkjun þriggja heita-
vatnshola, sem ekki hafa verið
teknar í notkun áður í bæjarland-
inu. Þessar holur eru á svæðum
norðan við Laugaveginn og hjá
Lækjarhvammi.
Að síðustu gat Jóhannes Zoéga
þess að Hitaveita Reykjavíkur hafi
verið með framtfðarkannanir og
reynsluboranir £ landi Nesjavalla f
Grafningi, en þá jörð keypti Hita-
veitan f fyrra. Jóhannes sagði að
ekki væri lokið við að vinna úr
þessum tilraunum eða könnunum
ennþá, en hann sagðist þora að
fullyrða að þær gæfu góðar vonir.
Vísir spurði hitaveitustjóra hvort
hann teldi hitaveituna myndu nægja
borgarbúum á komandi vetri þrá
! fyrir þann stóraukna f jölda húsi
sem nú bætast inn á hitaveiti
i kerfið.
Hitaveitustjóri kvað mjög erfii
' að spá nokkru um það atrið
eins og sakir stæðu. Hann sagði a
jdælumar f borholunum hefðu a
; undanförnu ekki staðizt þá raun t
hlítar, se mþeim hefði verið ætluí
i En hann sagðist halda og vona að
hér hafi aðeins verið um byrjun-
arerfiðleika að ræða, sem hann
taldi að vrðu yfirstignir, eða jafn-
vel verið búið að yfirstíga. Þetta
hafi verið næsta örðugt við-
fangsefni, þar sem þessi aðferð,
með dælum í borholunum, þekk-
ist hvergi í heiminum nema hér.
Hér er verið að grafa hitaveituskurð fyrir framan Breiðagerðisskól-
ann, en nú er verið að undirbúa lagningu hitaveitu í Smáíbúða-
hverfið.
Islendingar hafi því orðið að þreifa J Og svo fremi sem það hefur tekizt,
sig áfram af eigin ramleik og og ef ekki kæmu óvænt óhöpp fyrir,
hyggjuviti og l:ann kvaðst vonast ætti Hitaveitan að geta fullnægt
til að við værum í þann veginn að hitaþörfum Reykvfkinga á komandi
yfirstíga þessa byrjunarörðugleika. vetri.
_aia3ss5.SE'.-'--
V,
a
l