Vísir - 20.10.1965, Blaðsíða 9

V 1 S I R . Miðvikudagur 20. október 1965.
Gunnar G. Schram:
Norðurstjarnan vísar veginn
T fyrradag átti ég tal við norska
iðjuhöldinn og síldarkónginn
Christian Bjelland suður i Hafn
arfirði. Þar var hann að skoða
nýju verksmiðju Norðurstjöm-
unnar, sem hann og fyrirtæki
hans er meðeigandi að og nú hef
ur fyrir skömmu tekið tii starfa.
— Ég bind miklar vonir við
framleiðslu Norðurstjörnunnar,
sagði þessi reyndi norski iðju
höldur Ég sé ekkert því til
fyrirstöðu að við getum selt is-
lenzku síldina niðursoðna í mikl
um mæli. Við höfum þegar gert
samning við Norðurstjömuna
um að annast fyrir hana söluna
á allri framleiðslu fyrirtækisins
í fimm ár og jafnvel lengur ef
eigendurnir kjósa. Síldin sem þið
íslendingar veiðið er fyrsta
flokks hráefni, bezta hráefni sem
þekkist, eins og við Norðmenn
sjálfir vitum mæta vel. Það er
þess vegna auðvelt að selja hana
á erlendum mörkuðum, ef sölu
kerfi sem okkar er fyrir hendi
og varan þannig úr garði gerð
að hún hæfi markaðnum. Og
þessi íslenzka verksmiðja er full
komnari en nokkur önnur sem
ég hefi séð eða haft spumir af.
Því ættuð þið þá ekki að vera
samkeppnisfærir?
Þannig var Christian Bjelland
ekki ýkja myrkur í máli þegar
hann ræddi um framtíðina i síld
armálunum. Hann á 10% í hinni
nýju verksmiðju en hefur þar
að auki lagt til verkfræðikunn
áttu við byggingu hennar og
fyrsta rekstur. Auk þess leggur
hann til það sem ekki er þó
, síður mikilvægt, sölusamtökin
vestan hafs, þangað sem nær
öll framleiðsla hinnar nýju verk
smiðju fer. Þar starfar Bjelland
með Ianga og góða reynslu að
baki. Verksmiðjur hans 10 eru
þær stærstu sinnar tegundar á
Norðurlöndum og sölukerfi hans
í Bandaríkjunum og viðar um
veröld er annálað fyrir þraut-
skipulagningu og einstök afköst.
Hin nýja verksmiðja framleiðir
nú 13 milljónir dósa af „kipp-
ers“ á ári. Að verðmæti eru það
um 40 milljónir ísl. króna. Bygg
ingarkostnaður verksmiðjunnar
með öllum vélum er hinsvegar
um 30 milljónir ísl. króna.
Nýrra hugmynda þörf
Margt hefur verið rætt og rit
að um það á undanfömum ár-
um hve nauðsynlegt það væri
að efla jafnvægið í byggð lands
ins og stuðla að aukinni upp-
byggingu strjálbýlisins, eins og
nú er orðið aftur í tízku að kalla
það. Sumir af þeim pistlum hafa
verið kostulegir draumórar. Það
þýðir ekki að einblína á gamlar
leiðir, úrelt úrræði, kreppulána
fjárveitingar, sem oftast hafa
reynzt skammgóður vermir dauð
vona fyrirtækjum. Hér þarf að
fara inn á nýjar leiðir, kanna
nýja stigu, og grípa til nýrra úr-
ræða. í því efni vísar Norður-
stjaman í Hafnarfirði veginn.
Helzti Þrándurinn f Götu aukins
síldariðnaðar á Norður- og Aust
urlandi hafa verið markaðsvand
ræðin, svo bágleg að ágætar
síldarverksmiðjur þar hafa stað
ið hljóðar og tómar mánuðum
og missemm saman vegna þess
að framleiðslan hefur ekki selzt.
Sölutæknina, markaðsrannsókn-
ir og sölukerfi hefur vantað.
Með þessum orðum er þó ekki
fullyrt að hægt sé að byggja ná-
kvæmar eftirlíkingar Norður-
stjömunnar um allt Norður- og
Austurland. En sýnir ekki fram
tak Norðurstjömumanna,
Áma Kristjánssonar og félaga
hans, að það er kleift að fara
nýjar leiðir f þessum efnum með
góðum árangri? Hvers vegna er
ekki hægt að reisa svipaðar verk
smiðjur með ströndum landsins
í samvinnu við aðra erlenda að
ila en Bjelland, aðila sem leggja
bæði til tæknikunnáttu, fjár-
magn og sölukerfi? Vitanlega er
það hægt ef vit og vilji er fyrir
heridi, framtak til þess að 'kanna
nýjar leiðir, og horfa fram á við.
Margt annað sælmeti
Níðs ókvíðinn var Bjelland um
það að ekki væru miklir og vax
andi markaðir fyrir niðursoðna
síld, bæði í Bandaríkjunum og
annars staðar. Fólkinu fjölgar
alltaf, og ef varan er góð þá
selst hún. Hann benti á þá stað
reynd að unnt væri að auka
framleiðslumagnið í Hafnarfirði
um helming með nýjum vélum,
og það yrði gert á næstu árum
ef allt gengi svo sem ætlað er.
Og það er ekki aðeins reykt
síld í dósum, sem hann kvað
auðvelt að flytjá út héðan frá
íslandi, heldur margt annað sæl-
meti úr sjónum. Niðursoðin
hrogn, svil, já, jafnvel fiskboll-
ur seldust ágætlega á mörkuðum
veraldar, niðursoðnar i Stavang-
er. Og því þá ekki á íslandi?
Banki nýrrar aldar
Það er hressandi í nýbyrjuðu
skammdeginu að hitta að máli
mann sem Christian Bjelland,
engan draumóramann eða skýja
glóp, heldur mann sem stendur
í múr og naglfastri elleftu verk
toúðjféjbriPfcttS háriri'áaðiltí‘ að.
» Vegna samvinnunnar við hann
markar upphaf Norðurstjöm-
unnar tímamót í atvinnumálum
sjávarútvegsins, miklu merki-
legri en í fljótu bragði virðist.
Ágætar og geðfelldar hafa bolla
leggingamar um nýja öld í sildar
iðnaði verið, nýja verksmiðju-
fjöld á atvinnutregðusvæðunum
fvrir norðan, með hornauga á
vonarmarkaði félaga Bréznevs
í austurvegi.
En er ekki meira jarðsamband
í hugmyndum eins og þeim, sem
nú hafa verið holdi klæddar suð
ur í Hafnarfirði? Christian Bjel
land er ekki einn í heiminum.
Á Norðurlöndum, Englandi og
Þýzkalandi eru fjölmörg firmu í
sjávarútvegi sem vörurnar skort
ir. Og ef af því verður að við
göngum í EFTA opnast markað
ur hundrað milljón manna í
Evrópu einni, sem nú er vand
lega tollvarinn íslenzkum niður
suðuvörum.
Innan skamms stendur til að
stofna enn einn dreifbýlissjóð
inn, sem að þessu sinni heitir
Framkvæmdasjóður strjálbýlis
ins. Vonir eru meiri bundnar við
hann en flesta fyrirrennara hans
Hann getur orðið banki nýrrar
aldar í þessum efnum. En það
reynist hann aðeins ef starf
hans verður byggt á nýjum hug
myndum, eins og hér hefur ver
ið lýst, og fjármagn hans ekki
■ ríotað ’íí kreppulán, heldur til
þess að 'leggja nýja braut á
brattann.
Fréttabréf frá Patreksfirði
Tveir hrútar
brenna inni
Sl. mánudagsnótt brann fjós
og hlaða á Patreksfirði. í hlöð-
unni var þó nokkuð afiheyi og
einnig voru tveir hrútar í bygg
ingunni og brunnu þeir inni.
Húsið var lágt vátryggt, hey
og annað óvátryggt svo að um
tilfinnanlegt tjón var að ræða
hjá eiganda, Kristnj Fjelsted.
Eldurinn kom upp um miðia
nótt og er óvíst um eldsupptök.
Kom slökkviliðið fljótt á vett-
vang og tókst að slökkva eld-
inn á skömmum tíma.
Miklar
hafnarframkvæmdir
Unnið hefur verið að hafnar-
málum af miklu kappí i allt
sumar. Ber mest á 60 metra
löngu stálþili í innsiglingarrenn
unni til Patreksfjarðar. Er það
framlenging á stálþili sem fyrir
var en innsiglingarrennan var
grafin út frá vatni, sem þar var
og voru stálþil sett með renn-
unni sitt hvorum megin. Er öll
aðstaða til siglinga mun betri
eftir þessar framkvæmdir.
Hefur nú verið unnið fyrir
um 4 milljónir króna við hafn-
argerðina og er fjárveiting til
hafnargerðarinnar veitt sam-
kvæmt Vestfjarðaráætluninni.
Að hafnargerðinnj hafa unn-
ið menn frá Vita- og hafnar-
málaskrifstofunni og S—10
verkamenn hafa unnið stöðugt
við framkvæmdirnar.
Enn er miklu ólokið við hafn
arframkvæmdimar og mun
verða tekið til við þær aftur
næsta sumar.
Nýr flugvöllur
Unnið hefur verið að flug-
vallargerð í Sandodda og er
hann nær fullgerður. Á Sand-
odda, sem er að vestanverðu
við fjörðinn er litill flugvöllur
með 6-700 metra langri flug-
braut, sem hingað til hefur
þjónað flugsamgöngum til Pat-
reksfjarðar. Er nýi flugvöllur-
inn skammt frá hinum gamla
og verður að flugbrautin 1400
metra löng með 6-700 metra
langrj þverbraut.
Félagsheimili byggt
í sjálfboðaliðsvinnu
Verið er að byggja lögreglu-
stöð og verður slökkviliðið
einnig þar til húsa. Fá lögreglu
þjónar bæjarins þar ágæta að-
stöðu. Fleirj byggingar eru í
smíðum. Verið er að byggja
efnalaug og einnig er Sam-
vinnubankinn að koma yfir sig
útibúi. Unnið er að byggingu
mjólkurstöðvar og sex ibúðar-
' hús eru í smfðum. Um helg-
ina var steyptur grunnur að
félagsheimilj og var allt unnið
í sjálfboðaliðsvinnu. Unnu að
því 30 menn en að byggingunni
standa ýmis félagasamtök.
Félagsheimilið verður stórt
hús, byggt í áföngum og verð
ur reynt að hraða fyrsta á-
fanganum eins og unnt er svo
að hægt verði að taka hann f
notkun sem allra fyrst.
Komur Spánverja og
Portúgala aukast
Aflabrögð hafa verið mjög
góð á línu að undanfömu og
hafa bátar haft um 6—8 lestir
í róðri. Hefur afli dragnótabáta
verið mjög góður í sumar. Höf-
um við Patreksfirðingar tekið
eftir því að koma Spánverja
og Portúgala hingað hefur auk
izt að mun. Eru þetta sjómenn,
af þýzkum togurum, er liggja
hér til þess að afla vista og
einnig þegar leggja þarf menn
inn á sjúkrahúsið.
Skólinn settur
Skólasetning fór fram þann
3. okt. Eru nemendur í ár 195
þar af 40 í unglingaskóla.
Fastir kennarar eru sjö með
skólastjóra Jóni Þ. Eggertssyni.
• ☆
Tízkusýning á að
lítils drengs
læknishjálp
Soroptimistklúbbur Reykja-
víkur gengst fyrir tizkusýningu að
Hótel Sögu n. k. fimmtudag 21.
október.
Að þessu sinni rennur allur á-
góðinn til þess að styrkja veikan
dreng, sem senda þarf til bráðr-
ar skurðaðgerðar til Mayo-sjúkra-
hþssins í New York sem allra
fyrst.
Mjög hefur verið reynt að vanda
allan undirbúning og hafa margir
lagt hönd á plóginn til þess, að
þessi fjáröflunarskemmtun mætti
takast sem bezt. Mörg fyrirtæki
sýna þama alls konar fatnað o. fl.
Jörgen Krarup — þekktasti hatta-
teiknari á Norðurlöndum og sem
unnið hefur um árabil hjá hinu
þekkta tízkufyrirtæki A. Fonnes-
beck í Kaupmannahöfn — hefur
orðið við beiðni klúbbsins um að
koma til Reykjavíkur og sýna nýj-
ustu tízku í höttum.
Dagskráin verður í aðalatriðum
sem hér segir:
Ávarp — Ragnheiður Guðjóns-
son. Hattar frá A. Fonnesbeck —
teiknaðir af Jörgen Krarup Káp-
ur frá Guðrúnarbúð á Klapparstígn
um Herrafatnaður frá Herrad. P.Ó.
Kjólar — Mari-Mekko frá
Dimmalimm. Kjólar — batik frá
Sigrúnu Jónsd. Samkvæmiskjól-
ar — Hildur Sívertsen. Skartgrip
ir — Jón Dalmannsson. Þjóðdans*
ar og þjóðbúningar — Þjóðdansa-
félag Reykjavíkur. Emilía Jónas-
dóttir — leikþáttur. Ómar Ragnars
son skemmtir og kynnir. Efnt verð
ur til happdrættis með fjölda góðra
vinninga. /
Húsið verður opið fyrir matar-
gesti frá kl. 19.00, en dagskráin
hefst kl. 20.30.
Hljómsveit hússins leikur og
dansað verður til kl. 1 eftir mið-
nætti.
Aðgöngumiðar verða seldir á
Hótel Sögu, kl. 17.00—19.00 f
dag og á morgun.
Innbrof
Innbrot var framið í fyrrinótt
í Pípuverksmiðjuna hér i borg, leit
að að peningum eða öðrum verð-
mætum, en þegar ekkert fannst
hafði þjófurinn sig á brott við
svo búið.
Fyrst hafði þjófurinn brotið
rúðu í verksmiðjuhúsinu og farið
þar inn, en að því búnu ráðizt
á skilrúm eða þil milli skrifstof-
unnar og verksmiðjunnar. Gat þjóf
urinn brotið gat á þilið og skriðið
i gegnum það inn í skrifstofuna.
Þar leitaði hann og rótaði f skúff
um og hirzlum, en fann ekkert
það, sem hann taldi sig geta haft
not af og fór slyppur út aftur.
/ \
{