Vísir - 26.10.1965, Blaðsíða 8
8
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjóri: Agnar ólafsson
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ó. Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Sölustjóri: Herbert Guðmundsson
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald: kr. 80,00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
Gjaldeyrissjóðirnir
Á það var nýlega minnzt hér í forystugrein hve
skjót og mikil umskipti hafa orðið í gjaldeyris-
málum þjóðarinnar á síðustu árum. Er það ekki sízt
mikilvægt vegna þess að gildir gjaldeyrissjóðir eru
undirstaðan undir frjálsri og blómlegri verzlun. Tím-
anum gengur illa að sætta sig við þessar staÖreynd-
ir og reynir mjög til þess að fá lesendur sína til að
trúa því að allt hafi áður verið betra í gjaldeyris-
málunum þegar Éysteinn Jónsson var fjármálaráð-
herra. Vitanlega fær það ekki staðizt, eins og óve-
fengjanlegar tölur Seðlabankans sýna. Þegar við-
reisnarstjórnin tók við völdum fyrir sex árum var
gjaldeyrisstaða bankanna óhagstæð gagnvart út-
löndunum um hvorki meira né minna en 200 millj.
króna. Nú er gjaldeyriseignin hinsvegar komin á 19.
hundrað milljóna króna eða nær tveir milljarðar
króna. Svo algjör hafa umskiptin í þessum efnum
verið,
• '
Jjegar á þessa staðreynd er bent segja Framsókn-
armenn gjarnan að ekki skipti neinu máli þótt gjald-
eyriseignin sé svona mikil því á móti komi auknar
sku^dir í gjaldeyri. Það er rétt að gjaldeyrisskuld-
irnar hafa mikið aukizt vegna óvenju mikilla skipa
og flugvélakaupa á síðustu árum. En engin þjóð
reiknar út gjaldeyrisstöðu sína með því að taka slík-
ar fjárfestingarskuldir þar með. Þær eiga heima í
öðrum gjaldeyrisreikningum og slíkar fjárfestingar
skuldir gefa ekki til kynna hina raunverulegu stöðu
bankanna. En jatnvel þótt með þeim væri reiknað
væri gjaldeyrisstaðan hagstæð um 175 millj. króna
í stað þess að á árum Eysteins var hún óhagstæð
um 200 milljónir. Munurinn er því 375 milljónir
króna, jafnvel þótt þessari reikningsaðferð Fram-
sóknarmanna sjálfra sé beitt.
Bátar fyrir Libyumenn
J»að fer vel á því að samband íslenzkra skipasmíða
stöðva skuli hafa boðið í byggingu 32 fiskibáta fyr-
ir Afríkuríkið Líbyu. Lýsir það framsýni og stór-
hug íslenzkra skipasmiða og mættu aðrar stéttir
hafa fordæmi þeirra í huga. Samkeppnisfærar ís-
lenzkar iðngreinar eiga vitanlega ekki að sætta sig
einvörðungu við þann litla markað, sem í landinu
sjálfu finnst. Hvar sem því er .hægt við að koma eiga
íslenzk fyrirtæki að leita til erlendra markaða,
keppa þar við aðrar þjóðir og bjóða þjónustu sína
og hugvit á samkeppnisfæru verði til lausnar verk-
efnunum. Hingað til höfum við haldið um of að okk-
ur höndunum á þessu sviði. Útflutningur okkar hef-
ur fyrst og fremst verið fiskurinn ,en vitanlega gæt-
um við hafið úflutning á miklu fleiri sviðum.
V í S I R . Þriðjudagur 26. október 1965.
A.T.A. fundur verður í
Reykjavík næsta sumar
T^agana 27. september til 1.
október s.l. var haldið í
Róm 11. þing Atlantic Treaty
Associatión (ATA) — en það
éra samtök þeirra félaga í Atl-
antshafsrlkjunum, sem stuðla
vilja að auknu samstarfi þess-
ara ríkja m.a. á sviði stjóm-
mála, varnarmála, efnahags-
mála og menningarmála. Að
þesu sinni var einkum fjallað
um framtfð Atlantshafsbanda-
lagsins og framtíðarsamvinnu
aðildarríkjanna yfirleitt.
Hátt á þriðja hundrað manns
sátu þingið, þ.á.m. fjórir Is-
lendingar, þeir Knútur Hallsson
formaður Samtaka um vestræna
samvinnu (SVS), Hanes Guð-
mundsson stjómarráðsfulltrúi,
Lúðvík Gizurarson hæstaréttar-
lögmaður og Ólafur Egilsson
lögfræðingur.
Árangursríkt samstarf
Atlantshafsrikjanna.
Á setningarfundi þingsins,
sem haldinn var á Capitolium,
flutfu m.a. ræður þeir Gladwyn
lávarður, forseti Atlantic Treaty
Association, Manlio Brosio,
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins og Aldo Moro, for
sætisráðherra Ítalíu. Ræddu
þeir allir meðal annars um
hinn margvfslegg áyöxt, s<pi
samstarf Atlantshafsrikjanna
hefur borið á liðnum 'áriim —
og lögðu áherzlu á nauðsyn
þess, að það héldi áfram og
efldist á sem flestum sviðum.
Fyrir þinginu lágu mjög at-
hylgisverðar álitsgerðir undir-
búnar af aðildarfélögunum, þar
sem lýst var viðhorfum til á-
framhaldandi Atlantshafssam-
starfs í hinum ýmsu ríkjum. I
þingnefndum var síðan fjallað
sérstaklega um nokkra veiga-
mestu þætti samstarfsins. Voru
umræður í nefndum fróðlegar
og gagnlegar.
Enn ótryggt ástand,
sem krefst samstöðu.
I lok þingsins var afgreidd
ályktun, þar sem raktar eru
ýmsar meginniðurstöður um-
ræðnanna og tillögur gerðar
varðandi framtíðarskipan At-
lantshafssamstarfsins. Er þar
m. a. lögð áherzla á, að með
samstöðu sinni á undanfömum
árum hafi Atlantshafsbandalags
ríkjunum tekizt að ná því meg-
inmarkmiði sínu, að viðhalda
friði og vemda á þann hátt
menningu sfna og frelsi. Enn sé
ástandið f heiminum of ótryggt
til þess að veikja megi vamir
Atlantshafsbandalagsins. I stað
hinnar beinu hættu á að styrj-
öld brjótist út hafi komið margs
kyns undirróðursstarfsemi, m. a.
f hinum nýju þróunarrfkjum, og
geri sú staðreynd nýjar kröfur
til samstarfs lýðræðisþjóðanna
til vemdar friði og frelsi.
Aukin samvinna utan
hemaðarsviðs.
í hinum upphaflegu sáttmála
Atlantshafsbandalagsins, sem
skv. ákvæðum sínum gildi til
ótiltekins tíma, sé auk varnar-
samstarfsins gert ráð fyrir sam-
vinnu ríkjanna á svið: efna-
hags-, þjóðfélags- og menning-
armála, og sé ástæða til að
efla samstarfið á öllum þessum
sviðum, ekki aðeins með hags-
muni Atlantshafsrfkjanna fyrir
auguro heldur einnig annarra
ríkja heims. Til þess aft slfkt
geti orðið, sé ekki þörf neinna
breytinga á sáttmálanum; þvert
á móti séu mörg tækifæri, sem
hann hafi rutt braut, enn ónot-
uð.
Með hliðsjón af ofangreindum
staðreyndum var m. a. lagt til,
að sett yrði á fót sérstök nefnd,
sem kannaði í nánari atriðum
frekari leiðir til samstarfs. Var
í því sambandi minnt. á, að
senn eru 10 ár liðin síðan þeir
Halvard Lange, utanríkisráð-
herra Noregs, Gaetano Martino,
utanríkisráðherra Ítalíu og Lest-
er Pearson, utanríkisráðherra
Kanada, skiluðu tillögum þeim,
sem á sínum tíma leiddu til
veralegrar eflingar á alhliða
starfsemi Atlantshafsbandalags-
ins, þ. á m. utan hernaðarsviðs-
ins.
Þing Atlantshafsþjóðanna —
með ráðgjafarvaldi.
I því skyni að stuðla að lausn
núverandi vandamála í sam-
bandi við meðferð kjarnorku-
vopna — án frekari útbreiðslu
þeirra — var lýst yfir stuðningi
við þá leið, að a. m. k. nokkur
hluti kjarnorkuvopnabirgða
Breta og Frakka ásamt hluta af
birgðum Bandaríkjanna verði
settir undir sameiginlega yfir-
stjóm Atlantshafsbandalagsins,
þannig að, ö)I,ríþi bandalagsjns
télji öryggi. smu borgið á við-
unandi hátt, ef á þau yrði ráð-
izt. Að því er samstarfið á
stjórnmálasviðinu snertir var
ekki talið að takmarka bæri það
við vamarsvæði Atlantshafs-
bandalagsins, einkum þar sem
heimskommúnisminn hefði á
síðustu árum í vaxandi mæli
haslað sér völl utan þess. Þá
var talið æskilegt að sett yrði
á fót þing Atlantshafsþjóðanna,
sem m. a. yrði fengið ráðgjafar-
vald um málefni Atlantshafs-
bandalagsins.
Mörg fleiri atriði voru tekin
fyrir í ályktun 11. þings Atlant-
ic Treaty Association, en í heild
var höfuðáherzla lögð á mikil-
vægi þess, að Atlantshafsþjóð-
imar, sem tengdar væru bæði
sögulegum og hugsjónalegum
böndum, héldu áfram nánu sam-
starfi sínu að vaxandi framför-
um og aukinni velsæld.
Ávarp og viðurkenningarorð
Páls páfa.
Þess er vert að geta, að með-
an þing stóð yfir veitti Páll
páfi VI. fulltrúum áheym — og
var það fáum dögum fyrir för
páfa vestur um haf, til þess að
ávarpa allsherjarþing Samein-
uðu þjóðanna. 1 stuttu ávarpi
páfa við móttöku hans í Vati-
kaninu fór hann viðurkenning-
arorðum um það átak er samtök
áhugamanna um samstarf At-
lantshafsríkjanna ynnu að til
þess að styrkja einingu þjóð-
anna. Nauðsynlegra væri nú en
nokkru sinni fyrr að efla sam-
vinnu yfir öll landamæri — og
draga úr hverju þvf sem sundr-
ungu ylli. Sjálfur kvaðst Páll
páfi telja það skyldu sína að
láta einskis ófreistað, sem eflt
gæti friðinn í sundruðum og
spenntum heimi; frið, sem
byggður væri á réttlæti, sann-
leika, frelsi og kærleika, þeim
grundvalláratriðum, sem hinn
virti fyrirrennari sinn Jóhannes
XXIII. hefði lagt svo ríka á-
herzlu á. Það væri í þessari við-
leitni, sagði Páll páfi, sem hann
hefði tekið hinu vinsamlega
boði framkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna um að ávarpa
allsherjarþing þeirra.
ATA fundur í Reykjavík
næsta sumar.
Að þingi Atlantic Treaty
Association loknu fóru fulltrú-
ar f kynnisför til Napoli — og
kynntu sér m. a. vamir rikjanna
við Miðjarðarhaf.
I stjórn Atlantic Treaty Asso-
ciation fyrir næsta kjörtímabil
voru endurkosnir Gladwin lá-
varður forseti og varaforset-
ar þeir Paul van Zeeland, Hol-
landi, Dr. Richard Jaeger,
Þýzkal., Ivan Matteo Lombardo,
Italfu og W. Randolph Burgess,
Bandaríkjunum. Framkvæmda-
stjóri samtakanna er Frakkinn
Pierre Mahitas.
Atlanticc Treaty Association
mun halda stjómarfund <
Reykjavfk á sumri komanda.
fslendingar bjóða
í 82 milljón króna
skipasmíði
Landssamband skipasmíða-
stöðva, sem stofnað var s.l. vor
hefir nú gert tilboð f smíði 32ja
fiskibáta fyrir ríkisstjóm Libyu.
Tilboðin voru simsend héðan
um siðustu helgi og átti að opna
þau 18. þ.m.
Vitað er að tilboð voru send
víðsvegar að úr Evrópu. Langan
tima getur tekið að bera þau
saman og athuga áður en sam
bærilegar tölur fást uppgefnar.
Af þessum 32 bátum, eru
tveir stálbátar ca. 180 R.L.,
sem ætlaðir eru til rannsókna
fiskveiða og kennslu. Hitt eru
allt fiskibátar af ýmsum stærð
um, smíðaðir úr eik, 70 rúm-
lestir tveir þeir stærstu, en
hinir minni. Allir bátarnir eru
frambyggðir.
Afgreiðslutími fyrir minni bát
ana er 12 mánuðir. en 18 mán-
uðir fyrir 4 þá stærstu.
Bátana skal smfða eftir fyrir-
komulagsteikningum frá F.A.O.
f Róm þ. e. Matvæla- og land-
búnaðarstofnun Sameinuðu
þjóðanna.
Tíu skipasmíðastöðvar á veg-
um Landssamabndsins standa að
tilboðunum.
**■■■-,;£*asa*ís«fc»aji*s