Vísir - 27.10.1965, Blaðsíða 8

s
V í S I R . Miðvikuda^ur 27. október 1965
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjóri: Agnar Ólafsson
Ritstjðri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ó. Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Sölustjóri: Herbert Guðmundsson
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 linur)
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald: kr. 80,00 á mánuði innanlands
£ Iausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f. .
Skatfamálin
gá hugsunarháttur er því miður allt of almennur hér
á landi, að sjálfsagt sé að gera sem mestar kröfur
til ríkis og sveitarfélaga um alls konar þjónustu, en
neyta jafnframt allra bragða til þess að koma sér
hjá að greiða réttmæt, opinber gjöld. Að nokkru leyti
er það sök stjómmálaflokkanna, og þó sérstaklega
Framsóknarflokksins, að þessi hugsunarháttur hef-
ur þróazt svo mjög sem raun ber vitni. Á valdatím-
um Framsóknar var skattpíningin svo ofboðsleg, að
menn voru blátt áfram neyddir til þess að svíkja
undan skatti. Það kemur því úr hörðustu átt, þegar
Tíminn er að skrifa um of háa skatta og bera núver-
andi stjórnarvöld alls konar sökum í því efni.
Síðan viðreisnarstjórnin kom til valda hafa skatta-
lögin verið lagfærð stórlega, enda svo komið, að álög-
urnar eru hóflegar og sízt hærri en í nágrannalönd-
um okkar. En það er orðið svo rótgróið í mörgum,
að fjargviðrast út af útsvari og skatti ,að þeir eru
aldrei ánægðir, og láta þeir jafnvel verst, sem tekizt
hefur að koma mestu undan. Menn verða að fara að
láta sér skiljast það, að meöan útsvörin eru megin
tekjustofn sveitarfélaganna, verða þau að jafna nið-
ur á gjaldendurna þeirri upphæð, sem þau þurfa til
sinna framkvæmda og þjónustu við borgarana. Að
öðrum kosti verður að draga úr þjónustunni. Þetta
á að vera öllum auðskilið mál, þótt svo virðist stund-
um ekki vera. Og margir virðast heldur ekki gera
sér grein fyrir, t. d. hér í Reykjavík, hvað þeir fá mik-
ið fyrir þá peninga, sem þeir greiða í borgarsjóðinn.
Enginn vill að dregið sé úr framkvæmdum. Menn
láta í ljós óánægju yfir því, sem verður að fresta,
vegna þess að ekki er hægt að gera allt í einu. Og
það fer stundum saman, að þeir, sem hæst láta út
af því, sem ekki er gert, eru þeir sömu, sem mest
kvarta undan háum álögum.
Núverandi ríkisstjórn hefur gert meira en nokkur
önnur til þess að koma í veg fyrir skattsvik. Nokkur
árangur er þegar orðinn af þeim ráðstöfunum, en
vitaskuld er þess ekki að vænta, að á svo stuttum
tíma hafi tekizt að uppræta svo útbreidda meinsemd
í þjóðfélaginu, sem skattsvikin eru. En það er stund-
um helzt að skilja á andstöðublöðum ríkisstjórnarinn-
ar ,að þetta sé verk, sem framkvæma megi á fáein-
um mánuðum.
Eins og fram kom í ræðu fjármálaráðherra á Al-
þingi í útvarpsumræðunum á dögunum, er stjórnin
staðráðin í að fylgja þessu máli fast eftir, og því er
gild ástæða til að ætla að áhrifanna gæti mjög við
næsta framtal, nú í vetur. Á mestu veltur, að hægt
verði að uppræta þann hugsunarhátt, að sjálfsagt sé
að svíkja undan skatti, og það tekur sinn tíma.
rjpvær ungar og fallegar ís-
lenzkar stúlkur urðu ný-
lega svo frægar að þær komust
í heimsblöðin., Stórblaðið Daily
Express birti nöfn þeirra og
mynd af annarri. Þrátt fyrir
það var þessi frægð ekki
skemmtilegri en svo, að þegar
blaðið fór að afla upplýsinga
um stúlkumar, var svarað með
beiðni um að birta nú umfram
allt ekki í íslenzku blaði nöfn
þeirra.
Þ6 höfðu þær í rauninni ekk
ert illt aðhafzt ,betta eru tvær
siðprúðar og góðar stúikur.
Þær höfðu aðeins farið á
bíó síðan höfðu þær rekirt á
hinar ströngu reglur og aga
sem gildir í Englandi. Þeim
hafði ekki verið hleypt inn í
húsið sem þær bjuggu i. Þessu
reiddust þær fengu sér gistingu
annars staðar og létu ekki sjá
sig í tvo daga. Þá var málið
sent tjl iögreglunnar og hún
lýsti eftir stúlkunum. Þannig
komust þær í blöðin.
^llt var þetta í rauninni mein
laust, en þetta ævintýri
stúlknanna tveggja gefur til-
efni til að íhuga nána- ferðir
og ráðningar íslenzkra stúlkna
í Englandi. Mikið hefur verið
af slíkum auglýsingum i blöð-
unum hér m. a. nú í haust. Er
efni auglýsinganna á þá leið að
Tvær vinkonur á ferð í London.
,Við fáum að borða frammi
í búri — með hundunum
stúlkur geti komizt að í vist á
góðum heimilum, oft er þá tek
ið fram, að þær hafi tækifæri
um leið til þess að ganga á
einhvem skóla þar í nágrenn-
inu. Þannig hafi þær bæði tæki
fær; til að sjá sig um í heimin
um, læra tungumálið og kom-
ast á skóla.
Þetta eru álitleg tilboð og
engin furða þó þau gangi í
augun á ungu stúlkunum. Þær
kalla þetta tækifæri, skemmti-
ferð, alveg upplagt.
Það skal ekki dregið hér í
efa, að þetta enska fólk sem
auglýsir þannig eftir þjónustu-
píum er i sjálfu sér heiðarlegt
og gott fólk. Athugun bendir til
þess að siðferði stúlknanna sé
engin sérstök hætta búin við
þessar ráðning, ekki umfram
þær hættur sem eru alltaf á
Ieið ungra stúlkna sem koma
reynslulitlar út í heimsborgirn-
ar.
Jgn það er þó fjarri mér, að
dvöl stúlknanna á heimilun
um verði árekstrarlaus. Heyrt
höfum vér hjá utanrikisráðu-
neytinu, að íslenzka sendiráðið
í Lundúnum eyði oft miklu af
sínum dýrmæta tima í að reyna
að rétta hlut slíkra stúlkna eða
að fá þær leystar úr vistinni./
Það sýnir bezt að þarna rekast
þær á vandamál, sem þær hafa
ekki búizt við. Dvölin á þess-
um ensku heimilum hefur orð-
ið allt önnur en þær hafa bú-
izt við. Er því réttara að þær
stúlkur, sem hugsa til slíkra
Englandsferða f framtiðinni, í-
hugi betur, hverju þær mæta
og hvers sé að vænta, svo að
þær séu við öllu búnar. Skal
hér sagt frá þremur helztu
vandamálunum, sem munu vera
algengust í flestum árekstratil-
fellum.
Tpyrsta vandamálið er stétta-
skiptingin, sem er mjög
sterk í Englandi og stúlkumar
verða emmitt mjög fvrir barð-
inu á, en þær þekkja ekki slíkt
heima á Islandi.
Þær eru vinnukonur, en það
er stétt í Englandi, sem er yf-
irleitt mjög lítilsvirt og fyrir-
litin. Slfkt þekkja þær ekki þó
þær hafi verið vinnukonur uppi
á íslandi. Sem vinnukonur á
heimilunum mæta þær margs
konar niðurlægingu, sem þeirra
íslenzka hjarta á erfitt með að
þola. Þar með er ekki sagt að
fólkið sem þær eru' hjá sé í
sjálfu sér grimmt eða mannúð-
arlaust. Þetta eru aðeins hinar
gömlu brezku venjur, sem seint
verða upprættar. Það myndi
taka Iangan tíma að lýsa því
í hverju niðurlægingin er fólg-
in. Ein setning ætti að geta lýst
þessu: — Meðan fjölskyldan
borðar í stofunni á vinnukonan
að borða í búrinu með hundin-
um. Ofan á þetta bætist svo
vinnuharka og langur vinnu-
tími, frí eiga þær aðeins eitt
kvöld í viku.
T öðru lagi er að nefna hinar
ströngu reglur og aga, sem
á öllu er í Englandi. Þetta er
eitt allra versta vandamálið
fyrir íslenzkar stúlkur í Eng-
landi. Allt verður að vera til-
búið á réttum tíma og allt verð-
ur að vera í .tiptop standi. Ann-
ars fá þær ónot og óþægindi
og eru þá jafnvel typtaðar til
með ýmiss konar refsiaðgerð-
um. Þetta brýtur algerlega í bág
við þeirra frjálsborna íslenzka
anda, þar sem hver og einn
nýtur órtúlegs frjálsræðis á ís-
landi í öllum athöfnum sfnum.
Þetta er einmitt það vanda-
mál, sem íslenzku stúlkurnar
tvær er sagt hefur verið frá rák
ust á. Þær voru nýkomnar í vist
ina, fyrir eitthvað viku eða hálf
um mánuði. Önnur þeirra réð
sig hjá spænskri fjölskyldu og
hafði íslenzk stúlka áður verið
hjá þeirri fjölskyldu. Svo var
kunningiafólk þessa spænska
fólks sem réði hina stúlkuna
og var þetta talið heppilegt þar
//
sem þær myndu eiga auðvelt
með að halda tengslunum hver
við aðra með þessum hætti.
Svo gerðist það að þær fengu
fyrsta frikvöldið sitt f stórborg-
inni. Þær gerðu nú ekki annað
og meira en að fara á bió. Þeim
var sagt að þær yrðu að vera
komnar heim í húsin fyrir viss-
an tíma, eins konar lokunar-
tíma, sem enskum þjónustu-
stúlkum myndi aldre; detta ■ í
hug að misvirða, heldur titra
þær af hræðslu fyrir lokunar-
tímanum.
Jgn íslenzku stúlkurnar, kann-
ski hafa þær ekki tekið lok-
unartímann eins alvarlega, allir
vita hvernig það er uppi á Is-
landi með lokunartíma, það er
alltaf hægt að hringja bjöllunni
eða fará bakdyramegin. Kann-
ski er það ekki rétt að saka
þær um léttúð á þessu sviði.
Þær eru íslenzkar stúlkur í stör
borg í fyrsta sinn, vel má vera,
að þær hafi einfaldlega ekki
gerf sér grein fyrir tíma og
vegalengdum í stórborginni, og
þær urðu of seinar.
Hvorugri var hleypt inn, það
virðist grimmúðleg framkoma,
að skilja kornunaar stúlkur eft-
ir vegalausar úti á götu, en
svona er þetta í löndum, þar
sem lög og reglur ríkja. Menn
geta jafnvel bent á það, að í
milljónaborgunum gæti Jífið
orðið eins og einn allsherjar
skrípaleikur eða geðveikraspít-
ali, ef ekki væru þar reglur sem
ekki væri haldið við.
/~kg svo er það þriðja atriðið,
^ sem ekki þarf að viðhafa
mörg orð um, en er alvarleg
staðreynd. Sumar stúlkurnar
sem hafa farið út með þessum
hætti, kunna varla orð í ensku.
Þær skilja ekkert, geta ekki
bjargað sér. Það er óforsvaran-
legt að leyfa stúlkunum að fara
þannig bjarglausum til að dvelj-
ast f erlendum milljónaborgum.
eíe .íBaBSK’SHKiraaímæasaKæri