Vísir - 13.06.1966, Blaðsíða 9

VlSIR . Mánudagur 13. júni 1966.
9
Spjolloð við danska lífsspekinginn MARTÍNUS
— XJpphafið? Það hófst
með andlegum skynjun-
um, vitrunum. Þær voru
eins og leiftur af skæru
ljósi — og í þeim skynj-
aði ég kosmiska bygg-
ingu lífsins. Þetta gerir
það að verkum, að ég
skynja jafnt andlega og
efnislega heiminn og hef
ur leitt af sér raunhæfar
alheimsgreiningar, sem
skapað hafa áhrif, er
hverjum heilbrigðum,
frjálshuga manni er eig-
inlegt að geta fundið.
Út frá þessu fór ég að
tala og halda fyrirlestra
og fyrirlestrarnir urðu
að bókum.
annig talaði danski lífsspek-
ingurinn Martinus í á-
heym tíðindamanns blaðsins,
sem spjallaði við hann stutta
stund á heimili Vignis Andrés-
sonar, íþróttakennara, nú í
vikunni sem leið. En Vignir er
einn af helztu áhugamönnum
hérlendum um lifsspeki Martin-
usar.
Martinus er hér á ferð i 5.
skipti, og hefur haldið 3 fyrir-
lestra í kvikmyndasal Austur-
bæjarbarnaskólans. Þeir eru
æði margir hér á landi sem að-
hyllzt hafa lífsskoðanir hans og
hlýða með áhuga á mál hans.
Hann kom hingað fyrst f boði
Guðspekifélags íslands sumarið
1952. Síðan hefur hann komiö
hingað í boði vina sinna hér.
Martinus starfar mest í Dan-
mörku. í Kaupmannahöfn rekur
hann ásamt samstarfsmönnum
sínum stofnun, sem veitir upp-
lýsingar um Iífskenningar hans,
hina kosmisku eilífu heims-
mynd. Þeir reka þar m. a.
eins konar bréfaskóla og hafa
margvisleg sambönd við áhuga
menn um kenningamar, en þeir
eru af mörgum þjóðemum og
dreifðir víða um heim. 1 Sví-
þjóð eru þær t. d. útbreiddar,
víöa um Evrópu, í Japan og
Indlandi. Martinus hefur ferð-
azt til margra þessara landa og
haldið fyrirlestra og einnig
lærisveinar hans og samstarfs-
menn. Hann hefur komið tvisv-
ar sinnum til Japan á vegum fé-
lagssamtakanna Omotos, anc}-
legra málefnafélaga, einnig
hefur hann farið í fyrirlestra-
ferð til Indlands.
Bækur hans og rit eru orðin
æði mörg og hafa verið þýdd
á mörg tungumál.
Aðalrit hans er „Livets bog“
eða „Bók lífsins“, sem er í 7
bindum. Og nú koma út eftir
hann 4—5 bindi — útdráttur
eða viðauki viö „Bók lífsins"
og það rit nefnist „Heimsmynd-
in eilífa“. Rit þessi, segir
Martinus, að fjalli um kosmiska
byggingu Iifsins, fmmhug-
tök þess og lögmál. Seinna rit-
ið geymir kjama í alheimsgrein-
ingunni í samanþjöppuðu formi
og niðurstöðumar em skýrðar
með kosmiskum táknmyndum.
hvert er þá inntakið í
þessari alheimsgreiningu?
Kynnu menn að spyrja —
Martinus viðurkenndi að það
yrði ekki auðvelt að útskýra í
fáum orðum, enda er þetta
greinarkom engin tilraun í þá
átt.
— Öll þróun stefnir að ein-
hverju marki, segir hann. Við
emm kannski komin miðja
vegu á þróunarstiginu. Menn
hafa komizt yfir mikla þekk-
ingu. Vísindin hafa einkum
beinzt að efnisheiminum og
menn vita meira um þróun
hans en lífsþróunina. Lffið
heldur áfram sinni stöðugu
þróun, við lifum áfram og öðl-
umst meiri þroska f framhalds-
lífinu. Þróun lífsins stefnir til
æðra tilvemstigs, að æðra
marki — og leiðir til fullkomn-
unar. Mig langar til þess að
hjálpa fólki í leit þess að hinu
æðra marki, hinum sönnu and-
legu verðmætum, sem leiða til
hamingju.
Eitthvað á þessa leið mæltist
Martinusi. Hann talar af sér-
stæðri mælsku, sem ber snert
af eldmóði, er kemur þó
betur fram þegar hann heldur
fyrirlestra sina. Hann notar tíð-
um handahreyfingar til áherzlu
orða sinna, staðföst dökk augu
og svipbrigði öll fylgja setning-
unum eftir. Þó er eitthvert lát-
leysi í öllu látæði hans, lífsfjör
og kímni, sem gerir það að
verkum að manni líður vel í
návist hans.
Og hann heldur áfram: —
Við verðum að finna samhengið
í gangi tilverunnar, einstakling-
amir em á mismunandi þróunar
stigi og ólikir, en allt stefnir
að einu marki. Það hlýtur að
vera tilgangur í öllu okkar
amstri. Ekki getur það verið til
gangurinn að drepa hvorn ann-
an til dæmis. Við gerum ótal
skyssur og óskynsamlega hluti,
sem leiða til þjáninga, en þján-
ingin á að kenna mönnum að
forðast vitleysumar. Þegar við
höfum hin logisku sannindi
um tilgang tilverunnar að mark-
miði hlýtur það að auðvelda
okkur rökrétta afstöðu til um-
hverfisins. Vitundin um þau
sannindi verður mönnum grund-
völlur, sem þeir byggja á breytni
sína innbvrðis og sameinar þá
í kærleikanum, það er hið marg
þráða velferðarríki á jörðu. —
Frumatriði þessa lögmáls er því
í anda orða Krists: Þú skalt
elska náunga þinn eins og
sjálfan þig.
Cpupuw?wtni.'am hvað þess-
v J um kenningum væri sam-
eiginlegt með kenningum kirkj-
unnar svaraði Martinus eitthvaö
á þá leið:
— Áhugi okkar beinist að rök
réttum vísindum, ekki að trú.
Fólk vill fá meira en hina helgu
dóma — því er ekki lengur nóg
að trúa, og vandamálin beinast
að þeim lögmálum, sem stjórna
framþróun lífsins. Þetta mætti í
vissum skilningi kallast endur-
nýjun kristindómsins, því að
kosmiskar greiningar mínar rök-
styðja kenningar Krists og kær-
leiksboð hans, enda hafði hann
orð á því hve trúarlíf og hugs-
un fólks hér væri frjálst.
— Ég vil ekki binda neinn,
Martinus.
ségir hann, eða setja neinar regl
'jir. Og hann"k\’áð þáð engán ve'g
inn í anda hinna andlegu vís-
inda, sem hann iðkar, að stofna
einhvern félagsskap eða sértrú-
arflokk. Það er öllum frjálst að
vega og meta, og það er ekki
meiningin að troöa skoðunum
upp á neinn.
Öll slík samtök með reglum
og öðru þar að lútandi hafa
staðnað og orðið á eftir tíman-
um, segir hann.
]%M'artinus er óþreytandi við
að útskýra, enda hefur hann
öðlazt nærri 50 ára reynslu í
því. Hann helgaði sig andlegum
vísindum um þrítugsaldur. Upp-
runi hans er ókunnur að mestu.
Hann ólst upp með józkum
‘ bcéndum, varð ungur munaðar-
laus og hlaut sáralitla skóla-
menntun. Hann er nú 76 ára —
en á honum er engan bilbug að
finna. Hann hefur yfirbragð hins
menntaða manns, mótað af sér-
stæðri reynslu.
Það á vel við að tilfæra hér
orð enska dulspekingsins Paul
Burtons um Martinus en þau eru
niðurlagsorö formála, sem Burt-
on skrifaði að enskri þýðingu
einnar bókar Martinusar.. Þau
eru þessi:
„Hann er sjálfur holdi klædd
ímynd þeirra vitsmuna og kær-
. leika, sem mynda innsta kjama
í siöferöilegum og hagnýtum
kenningum hans.
1340MILLJÓN KRÓNA
UMSETNING SÍS
64. aðalfundur Sambands í,s
lenzkra samvinnufélaga var um
helgina í Bifröst.
Að fundarsetningu lokinni
flutti formaður Sambandsins
Jakob Frimannsson skýrslu
stjómarinnar og forstjóri Sam
bandsins, Erlendur Einarsson
skýrslu um reksturinn á árinu
1965. 1 ræðu sinni kom for-
stjóri viða við.
Umsetning Sambandsins aö
krónutölu var meiri en nokkru
sinnj fyrr, einkum vegna stór-
aukins útflutnings. Mest var
aukningin f Sjávarafurðadelld,
kr. 307.4 millj. Innflutnings-
deild hafði aukið umsetningu
um kr. 180.6 millj. kr. og Véla-
deild um kr. 43.0 millj. i Búvöru
deild hafði umsetningin hins
vegar minnkað um kr. 28.9
millj.
Heildarumsetning í öllum að
aldeildum og smærri starfsgrein
um Sambandsins á árinu 1965
varð samanlagt kr. 2.340.2 miilj.
og hafði aukizt um kr. 918.4
millj frá árinu áður eða um
25.64%.
Rúmlega helmingur af umsetn
ingunni árið 1965 er sala á bú
vörum og sjávarafurðum, eða
samtals kr. 1.300 millj. Vörur
þessar selur Sambandið gegn
umboðslaunum, sem eru frá 1-
3%.
Umsetning i aðaldeildum Sam
bandsins árið 1965 var sena
hér segir i millj. kr.
Búvörudeild 518.2, hafði
minnkað um 28.9
Sjávarafurðadeild 808.1 og
hafði vaxið um 307.4
Innflutningsdeild 477.4 og
hafði vaxið um 160.6
Véladeild 240.2 og hafði vax
ið um 45.0
Skipadeild 110.1 og hafði vax
ið um 12.5
Iðnaðardeild 224.2 og hafði
vaxið um 6.4
Á árinu 1965 hélt reksturs-
kostnaður látlaust áfram að
hækka ,sagði forstjórinn. Heild
arlaunagreiðslur á rekstrar-
reikningi Sambandsins 136.6 á
168.5 millj. á móti 136.6 árið áð
ur. Hækkunin nemur kr. 31.9
millj. eða 13.3%. Fjöldi starfs
manna er þó næstum alveg ó-
breyttur frá árinu áður.
Tekjuafgangur á rekstrar-
reikningi Sambandsins 1965
varð kr. 784.000.00 og hafði þá
verið gréitt til Sambandskaupfé
laganna vextir af stofnsjóöi kr.
6.663.516.00 og afslættir af við
skiptum við Birgöastöðina kr.
2.733.243.00
Afskriftir fasteigna, skipa,
véla og bifreiða voru kr. 23.1
millj.
Opinber gjöld hækkuðu úr kr.
10.6 mill. áriö 1964 í kr. 12.8
millj. árið 1965.
Byggingarframkvæmdir Sam-
bandsins voru mjög litlar á ár
inu og ekki byrjað á neinni
nýrri meiriháttar framkvæmd.
Það er augljóst, sagði Erlend
ur Einarsson, hve rel^stur skip
anna og iðnaðurinn eiga nú
mjög í vök aö verjast og yfirleitt
allur sá rekstur, sem þarf að
keppa beint eða óbeint við út-
lönd. Ullar- og skinnaiðnaður-
fyrir útlendan markað stenzt
ekki lengur hinar gífurlegu
hækkanir framleiðslukostnaöar
innanlands. Framundan er
stöðvun f þessum iðngreinum,
ef frekari hækkun rekstrar-
kostnaðar á sér stað.
Rekstur kaupfélaganna í heild
varð mun lakari en árið áöur.
Umsetning þeirra á árinu 1965
og er þá ekki talin með ums.
sjálfstæðra fyrirtækja félag-
anna éins og t.d. fiskvinnslu-
stöðva, varð 3.540 millj. kr. og
hafði vaxið um 323 millj. kr.
eða n.l. 10%. Reksturskostnað-
ur þeirra hefur hins vegar vax
ið hlutfallslega en tekjur þeirra
af verzlun mún meira og smá-
söluverzlunin stendur mjög höll
um fæti. Eigin fjármyndun sam
vinnufélaganna er alltof ítil.
Forstjórinn sagöi, að aöalá-
stæða þessa alls væri hin sí-
vaxandi verðbólga sem látlaust
grefur undan öllum aðalat-
vinnuvegum þjóðarinnar. 1
skýrslu sinni lagði hann höfuð
áherzlu á að stöðva yrði verö
bólguna með öllum tiltækum
ráðstöfunum, draga úr fjárfest
ingum og minnka eftir mætti
hina miklu spennu, sem nú rik
ir í efnahagslífinu.
Framh á bls. 5.