Alþýðublaðið - 19.05.1921, Síða 1

Alþýðublaðið
©efið út af Alþýðuflokknum.
1921
Fimtudaginn 19 maí.
m, tðlnbl.
Landsverzlunin sigrar.
Samþykt með 18 atkvæðum gegn 6
að lialda henni áfram.
' í þinginu í gærkveldi kom þá
að lokum að því að útkljáð yrði
um landsverzlunina. Fyrir þinginu
lágu 3 tillögur til þingsályktunar,
sla frá hverjum hluta viðskifta-
nefndar. Þarí eigi að fara mörg-
um orðum um till. hér, þvi þær
hafa áður verið birtr.r í blöðunum
ásamt greinargerðunum sem þeim
fylgdu.
Till. meiri hl. (J. Þor!, Ú. Pr.,
P. Ottesen) var þess efnis, að
draga skyldi svo saman seglin að
næsta þing gæti lagt landsverzl-
unina niður. Till. Magn. Kr., sú
sem var samþykt, var að halda
skyldi áfram landsverzlun, þangað
til næsta reglulegt þing kemur
saman; þó þannig, að láta eigi
meiri vörubirgðir vera fyrirliggj
andi en nauðsyn krefði. En tillaga
Jóns Baldvinssonar var að skora
á stjórnina að auka og efla Iands
verzlunina sem mest og láta hana
verzla með allar nauðsynjavörur.
Jón Þorl. hafði framsögu fyrir
meirihlutann og var í fyrstu ræðu
sioni fremur fáorður, en þó kom
greinilega f ljós að tiigangurinn
var sá, að verða landsverzluninni
að bana, hvað sem það kostaði.
Þí tók til máls næstur atvinnu
málaráðherra og kvað stjórnina
vera fylgjandi till. M. Kr. Tillaga
meirihlutans væri svo bindandi,
að stjórnin treysti sér eigi til að
framfylgja henni.
Næstur talaði Magnús Kristjáns-
• íon. Mælti hann fast fram með
íillögu sinni; sýndi fram á hvíiik
nauðsyn væri á að hafa lands
verzlun, bæði sökuro örðugleik-
anna á aðflutningum 0 fl , o'|
benti með skýrum rökum á, að
greinargerð meirihlutans væri vill
andi, er hann (meirihl.) reiknaði
tapið á verzl, siðastliðið ár nálega
350 þús. kr., ®n verzlEnarhagnað*
* urinn væri í raun réttri rúmlega
600 þús, kr.
Næstur honum talaði Jón Bald-
vinsson. Hélt bann langa og snjalla
ræðu, þar sem hann sýndi fram
á hvert ómetanlegt gagn lands-
mönnum hetði verið að landsverzl-
usinni, beinlfnis og óbeinlínis.
Kvað hann því eðiiiegar Gróu-
sögur stórkaupmannaliðsins og
blaða þeirra uro hana og gat
tylliboðanna sem fjandmenn henn-
ar hefðu ætíð haft á reiðum hönd
um til að villa almenningi sýn.
Hefði eitt slfkt tylliboðið um verð
á hveiti komist alla leið inn í
þingsal fyrir tilstilii J Þorl. Sýndi
hann fram á hve fjarri það hefði
verið . nokkrum sanni og f raun
réttri hærra, en samskonar hveiti,
er landsverzlunin fékk skömmu
síðar frá Ameríku. Gat hann þess
einnig að það væri hart fyrir þá,
sem heíðu kallað landsverzlunina
stærsta þrotabú landsins fyrir
kosningarnar £ vetur, að verða
nú að viðurkenna að hún ætti
nær 2 milj. kr. eignir.
Við þessu brást J. Þorl. reiður,
og mótmælti þvi að tilboðið um
hveitið hefði eigi verið rétt. Sfðan
tók hann með hinum fáránlegustu
útreikningum að reyna að sýna
að landsverzl. hefði í raun og veru
tapað 2 milj. og vitnaði þar í
Ólaf Thors sem aðalheimild. Fór
hann mörgum ókvæðisorðum um
jafnaðarstefnuna, og taldi sína hug
sjón vera alk aðra þessu landi til
bjargaril
Magnús Kristjánsson svaraði
þvf næst J. Þorl. og sýndi fram á
að það var rétt er Jón Baldv.
hafði haidið fram um hveititilboð
ið, og hrakti allar staðhæfíngar
og rökley&ur j. Þorl. um tap á
landsverzlun. Kvað hann hér vera
uppi tvær andstæðar stefnur, berð-
ist önnur fýrir heildarinnar hag,
en hin fyrir hagsmunum aokkurra,
manna, aðailega kjósenda J. ÞorL
Siðan svaraði Jón ©aldv. Jónl
Þorl, og sýndi Ijóslega fram á
hversu staðlanst hveiti-tyfliboð J.
Þorl. hafði verið. J. ÞorL hafði
sena sé reiknað með z kr. lægra
gcngi á sterl.pundinu eœ. hægt var
að fá það fyrir, og sömnieiðis
miðað við hveititegund sem ékkl
var mannamatur.
Fór Jón Þorláksson fcicar mestu
hrakfarir fyrir þeim Magaúsi Krist-
Jánssyni og Jóni Baldv., og áttr
hann vart betra skilið %rrtr óhlut-
vanda vörn á Jaln ófceilum mál-
stað.
Sfðan voru till. boraur undir
atkvæði og till. meiri hlutans felð
með 14 atkv. gegn 9, ess titiaga
Magn. Kr. samþykt meS iS atkv.
gegn S (þeirra J. Þori.E jak. M,„
Magn. J, E. Þorgilss. og M. P.)-
Sfðan baðst Jón Baldv, þess,
að sín till. væri tekin út ai dag
skrá, með þvf að sarar árangrt
mundi að mestu meg£ ná með
til! sem samþ. var. Tók forseti
það til greina.
Lauk svo þessu máli að flest
um landsmönnum muc gleðiefni,
að þetta þing skyidi bera gæfu
til að halda áfram þvílílra þjóð-
þrifafyrirtæki, sem laecsverzlun-
in er.
fraidar 03 Brelar.
Kböfn, ijr. maf.
Dellan harðnar milii Breta og
Frakka, elnkum eru bað breafe
blöð sem mæla digurbarkalega.
Amerísk blöð verja Briand.
Þjóðverjar ánægðir sneð ræðu
Lloyd George og hafa sent Briarnd
nýja orðsendingu um ástandið I
Upp-Schlesfu.