Vísir - 17.04.1968, Blaðsíða 9

VtSIR . Miðvikudagur 17. apríl 1968.
9
-x
„Enginn efi er á því,
að hraðbrautagerð er
efst á baugi í vegamál-
unum“, sagði Ingólfur
Jónsson samgöngumála-
ráðherra, þegar Vísir
fékk hann til viðtals um
varanlega vegagerð á
íslandi.
□ Við hvaða vegi er átt, þeg-
ar talað er um hraöbrautir?
„Hraðbrautir eru þeir vegir
nelndir, þar sem umferðin er
1000 bifreiðir eða meira á dag.
Talið er, að nú séu 300' kíló-
metrar af vegum í þessum
flokki, ef frá er talin Reykja-
nesbraut, þar sem þegar hefur
■verið lögð varanleg hraöbraut.
Þetta eru vegirnir út frá Reykja-
vík austur í Rangárvallasýslu
og vestur i Borgarfjörð, og svo
vegaspottar út frá Akureyri.“
□ Hvenær og hvar verður
byrjað á þessupi framkvæmd-
um?
,,Á næsta ári. Þá á að leggja
nýja brú á Elliðaár og sfðan veg
upp Ártúnsbrekku. Þetta er
byrjunin á hraðbrautunum vest-
ur á land og austur í sveitir."
□ Hvaða hraðbrautum verð-
ur byrjað á?
„Það er ekki enn ákveðið."
□ Er hraðbrautin gegnum
Kópavog þá ekki í dæminu?
„Gerð þeirrar brautar verður
hafin þegar í sumar. En sú
framkvæmd er utan vegasjóðs.
Kópavogur fær töluvert framlag
af svonefndu kaupstaöafé til að
standa undir kostnaðinum. Svo
veröur Kópavogskaupstað út-
vegað sérstakt lán til viðbótar
til að ljúka þessari framkvæmd
með eðlilegum hætti.“
□ Hvernig stendur undirbún-
ingur að gerð hraðbrautanna?
„Stöðugt er unnið að þessum
undirbúningi.^ í fyrra var varið
til þessa sjö milljón krónum.
Gert er ráð fyrir, að í ár verði
varið í þessu skyni 14 milljón
krónum. Reiknað er með, að á
árinu 1969 þurfi einnig nokkra
fjárhæö til að Ijúka nauðsynleg-
um undirbúningi að þessum
viðamiklu framkvæmdum. Gert
er ráð fyrir, að bjóða megi út
vissa áfanga á því ári og hefja
framkvæmdir á sama ári, eins
og ég sagði áðan."
□ Hvenær er von á næstu
vegaáætlun?
„í ha^st. Þá verður lögð fyrir
Alþingi fjögurra ára vegaáætl-
un. Þá veröur ákveöið, hve mik-
ið fjármagn verði látið í hrað-
brautir. Það veröur þá vitan-
lega að hafa í huga, að vega-
framkvæmdir um land allt kalla
eftir miklu fjármagni."
□ Hvað kostar hraðbrauta-
gerðin?
„Gera má ráð fyrir, að 300
kílómetrarnir kosti fimm millj-
ón krónur á kílómetrann. Þá
mundu bessar framkvæmdir
kosta 1500 milljón krónur. Þar
sem undirbúningi og áætlana-
gerð er ekki lokiö, verður ekk-
ert fullyrt um, hver kostnaður-
inn veröur. Eigi að siður má
setja upp dæmi og gera sér
grein fyrir, hvað komast mætti
langt, t.d., á fimm árum, ef
kostnaður á hvern kílómetra
væri að jafnaði fimm milljón
krónur, og ef varið væri úr
vegasjóði 750 milljón krónum
á þeim tíma og önnur eins upp-
hæð fengin að láni“
□ Er þá gert ráð fyrir mal-
biki eða steypu í slitlag?
„Vönduðu malbiki. Sérfræö-
ihgar telja, að það muni þola
vel, sé það rétt unnið, vandað
til undirbyggingar og frost-
skemmdir hindraðar."
□ Hvernig á að afla 750
milljón króna í vegasjóð?
„Með þeim tekjustofnum,
se'm vegasjóður fær til viðbótar
samkvæmt lögum, sem nýlega
hafa verið samþykkt á Alþýigi,
gefst tækifæri til að leggja all-
mikla fjárhæð árlega í hraö-
brautaframkvæmdir. Vegasjóö-
ur hafði, áður en þessi lög voru
samþykkt, 342 milljón krónur
til ráðstöfunar. Nýja löggjöfin
gefur á yfirstandandi ári 109
milljón krónur til viðbótar og
á árinu 1969 ér áætlað, aö sömu
viðbótartekjustofnar gefi 157
milljón krónur. Þar við bætist
hin árlega aukning á tekjum
vegasjóðs vegna fjölgunar bif-
reiða og aukinnar umferðar,
sem reikna má að verði um 30
milljón krónur á næsta ári og
svo vaxanJi árlega. Má því
reikna meö, að tekjur vega-
sjóðs aukist um allt að 190
milljón krónur á árinu 1969, frá
því'sem þær voru, áöur en ný-
sett lög voru samþykkt. Ráð-
stöfunartekjur sjóðsins verða
því 530 milljón krónur á nsesta
ári.“ /
□ En hlutur hraðbrautanna?
„í framsöguræðu minni fyrir
lagafrumvarpinu um tekjuöflun
til vegasjóðs gerði ég grein
fyrir því, að eðlilegt væri, aö
vegasjóður legði fram allt að
„Hraðbrautagerð er efst á baugi í vegamálunum“.
þeim þjóðum, sem komnar eru
langt með að gera sitt vega-
kerfi fullkomið, þá verður ekki
með sanni sagt, aö gjöldin á
bifreiðum hér séu óhæfilega há,
miöað við, aö vegimir fá allt
þetta fé, sem innheimt er af
bensíngjaldi, þungaskatti og
gúmgjaldi.“
□ Ef til vill er það inn-
kaupsverðið, sem mönnum
finnst tilfinnanlegast.
„Það er sjálfsagt rétt, að bif-
reiðir hér séu dýrari i innkaupi
en víðast annars staöar. Það
er eðlilegt að stefna að bví að
lækka innflutningsgjöld á bif-
reiðum, — eins og þegar hefur
verið gert. Viö síðustu áramót
voru innflutningsgjöld af fólks-
bifreiðum lækkuð úr 125% í
90%, með þeim árangri, að ýms-
ar bifreiðir hafa ekki hækkað
í verði, þrátt fyrir gengisbreyt-
inguna. Það ber einnig að
stefna að því að lækka tolla af
varahlutum í bifreiðar og af
hjólbörðum. Verði innflutnings-
tollar af bifreiðum lækkaðir,
gefst frekar tækifæri til að
endurnýja bifreiöir með eðli-
Iegum hætti. Þaö er þjóðhags-
lega óhagkvæmt aö gera út 15—
20 ára gamlar bifreiðir, eins og
algengt er hér á landi. Við-
gerðakostnaður og varahluta-
kaup til slíkra bifreiöa verða
óhófleg."
□ Mun hraðbrautagerðin ekki
draga úr þörf á fjárveitingum
til annarra vegaframkvæmda
úti um land?
„Þrátt fyrir hraðbrautaféö
munu fjárveitingar til venju-
GERÐ VARANLEGRA HRAÐ-
s* ^ fc..-1 $3* $ /' ■ .. - $ VV vj'V*
BRAUTA HEFST AFTUR 1969
- OG VERÐUR SAMFELLT VERKEFNI ÁRUM SAMAN, SEGIR INGÓLFUR JÓNSSON
SAMGÖNGUMÁLARÁÐHERRA I VIÐTALI VIÐ VISI.
750 milljón krónur á næstu
fimm árum til hraöbrauta.
Fyrsta árið 110 milljón krónur,
annað áriö 125 milljón krónur,
þriðja árið 145 milljón krónur,
fjórða árið 175 milljón krónur
og fimmta áriö 195 milljón
krónur."
□ Hvemig á þá að'fá þær
750 milljónir, sem á vantar?
„Ég hef gert ráð fyrir, aö
tekiö væri lán erlendis, sem
næmi 40% af áætluðum fram-
kvæmdakostnaöi. Alþjóðabank-
inn hefur lánað mörgum þjóð-
um til vegaframkvæmda, m. a.
Finnum. Hámarkslán hjá Al-
þjóöabankanum eru 40% af
framkvæmdakostnaði. Það er
skilyrði bankans, að fjár sé afl-
að í viðkomandi landi i þann
hluta, sem á vantar. Yrði því
að leggja fram 60% af kostn-
aðinum í innlendu fé. Mætti
hugsa sér, að innlend lán næmu
um 10% af kostnaðinum. Gengi
dæmið þá upp. — Hér hefur
aðeins verið sett upp dæmi, sem
ekki má skoða sem áætlun, því
að framkvæmdahraðinn fer vit-
anlega eftir þvi, hversu mikiö
fjármagn verður til ráðstöfunar
næstu árin. Líklegast er þó, að
þetta takist. Munu þá áreiðan-
lega verða mikil og góö um-
skipti á fjölförnustu vegunum
að fimm árum liönum."
□ Stjórnarandstaöan gagn-
rýndi þessa tekjuöflun, ekki
satt?
. „Stjórnarandstaðan er á móti
því að gera slíkt átak í vega-
málum, — meö þvi aö greiða
atkvæði gegn hinni nauösynlegu
tekjuöflun. Aöeins einn stjórn-
arandstæðingur, Hannibal Valdi-
marsson, hefur skorið sig úr
og bent á, að það væri sýndar-
mennska að vísa á þær tekjur,
sem ríkissjóöur hefur ráöstafað
til annarra þarfa (innflutnings-
gjald af bifreiðum). Stjórnar-
andstæöingar vildu fresta fram-
kvæmdum með rökstuddri dag-
skrá, sem þeir fluttu í neðri
deild Alþingis, þegar vegalaga-
frumvarpið var til afgreiðslu.“
□ Margir kvarta nú yfir
hækkun á bensíni og þunga-
skatti.
„Sumir tala um mikil gjöld á
bifreiðunum Þess ber að gæta
í því sambandi, aö eini mögu-
leikinn til aö gera vegina góöa
er sá að afla fjár eins og nú
verður gert. Fullyrða má, að
bifreiðaeigendur fá þessi gjöld
endurgreidd með ,;ví að fá
tækifæri til að aka góða vegi.
Slit á bifreiðum og eyösla
verður miklu minni en áöur. Því
væri það skammsýni, ef þjóöin
héldi nú að sér höndum og
legði ekki fjármagn til vega-
bóta. Það hefur margoft veriö
reiknað" út, aö varanleg vega-
gerð er arðsöm fjárfesting, sem
þjóðfélagiö fær endurgreidda
með góðum vöxtum. Það er þess
vegna sem Alþjóðabankinn hef-
ur veitt lán til varanlegrar
vegagerðar, aö það er álitið
borga sig fyrir viökomandi
þjóðir að taka lán til þeirra
hluta."
□ Mörgum finnst gjöld á
bifreiðum vera orðin nokkuð há.
„Þrátt fyrir aukin gjöld á
bifreiðir, verður bensínverðið
lægra hér en í nágrannalöndun-
um. Hér kostar 93 oktan bensín
9,34 kr.. en í Danmörku kostar
90 oktan bensín 9,47 kr„ í
Noregi 90 oktan 9,67 og i Sví-
þjóð kostar 87 oktan bensín
9.82 — 10.04 kr. Sama máli gegn-
ir um þungaskattinn. Hann
verður mun lægri hér heldur en
víðast annars staðar. Ef þunga-
skattur hér á vörubifreiðum er
mældur og miðaö við töluna
60, er sambærileg tala í Svíþjóð
90, í Danmörku 85 og í Noregi
65. Sé ^etta borið saman, ben-
sínverð og þungaskattur, hjá
legrar vegagerðar aukast um
tugi milljóna á næsta ári. Og
ljóst er, að þannig mun þróunin
halda áfram. Hraðbrautimar
draga ekkert úr þörfinni fyrir
aðra vegagerð."
□ Verður f fjögurra ára
vegaáætluninni gert ráð fyrir
stórframkvæmdum eins og
brúm á Ölfusárós, Hvalfjörð eða
Borgarfjörð?
„Nei. Hins vegar verður gert
ráö fyrir fjárveitingum til rann-
sókna á brúarstæöum á Skeið-
arársandi til að ljúka hringvegi
um landið."
□ Má gera ráö fyrir hléi á
hraðbrautagerö, þegar hinir
umræddu 300 kflómetrar hafa
fengið varanlegt slitlag?
„300 kílómetrarnir eru mið-
aðir við umferðina nú. Með
aukinni umferð færast auðvitað
fleiri vegir f flokk hraðbrauta.
Að fimm árum liðnum verða
hraðbrautir samtals miklu
lengri en þetta. Þótt þá hafi
verið lagt varanlegt slitlag á
300 kílómetra, er verkefni
hraðbrautageröar ekki lokið í
bili, því að þá munu ný verkefni
hafa bætzt við. Hraöbrauta-
framkvæmdir verða því til fram-
búðar, etfir aö byrjað er á þeim.
Þær verða samfelldar."

I