Vísir - 17.05.1968, Blaðsíða 9

V í S IR . Föstudagur 17. maí 1968.
9
-K
"p'rakkar hafa veriö all hreykn-
ir af því í allan vetur, að
friöur hefur ríkt £ háskólum
þeirra meöan byltingaræöi hef-
ur gripið stúdenta í mörgum
öðrum löndum. Meðan stúdent-
ar í Berlín, Varsjá, Prag og
Rómaborg gengu hamförum
sátu hinir frönsku jafningjar
þeirra í mestu makindum á
kaffihúsum við Boulmiche eða
í Latínuhverfinu, lambspakir og
hugsandi.
Það hefur margt verið rætt
um stúdentaóeirðirnar í vetur,
þetta tákn nýrra tíma eöa tízku
fyrirbrigði og mjög hefur ver-
ið reynt að leita þjóöfélagslegra
og sálrænna skýringa á þeim,
sem er kannski ekki undarlegt,
þar sem það hafa hvarvetna
verið einmitt námsmenn í félags
fræöi og sálfræöi, sem gengið
hafa fremst £ þessum ólátum.
Menn hafa þótzt finna ótal skýr
ingar á þessu, til dæmis hafa
menn þótzt greina eftir jeiðum
Þannig var umhorfs í stúdentahverfinu, þegar virkisgarðar stúdenta, gerðir úr bílum, höfðu
verið rofnir. Yfir 100 bílar voru eyðilagðir. *
GÖTUBARDAGARNIR í PARÍS
sálfræði og sálgreiningar, að þaö
séu fyrst og fremst kynferðis-
legar hvatk sem brjótist út hjá
námsmönnu am og er það e.t.v.
£ stil við kenningar Freuds.
Hefur verið bent á það, hvilika
kynferðislega þröng langskóla
mennfáðir "fnenn komist i, þar
sem þeir eru víða við nám til
þrítugsaldurs og geta þannig
ekki fyrr en seint og um sfðir
farið að annast konu og börn
meðan félagar þeirra sem ekki
skeyta námi en fara að vinna,
geta farið að lifa venjulegu fjöl-
\skyldulífi nærri því upp úr
fimmtán ára aldri. þvi að hvar-
vetna í þessum löndum hefur
giftingaraldur lækkað.
TJ'n það er líka mikið talað um
þjóðfélagslegar ástæður, að
vísu fyrst og fremst að skóla-
kerfið sé orðið úrelt og skorti
þar lýöræðislega stjórnarhætti,
skólastofur séu yfirfullar, svo
að þröng stúdenta fái alls ekki
sæti, heldur verði að standa í
tímum, á göngum og milli borða
sjálfir eigi stúdentarnir við hús-
næðisskort að búa, sérstaklega
ef þeir gerist svo djarfir að
brjóta gamlar umgengnisreglur,
að gifta sig meðan á;námi stend-
ur, þá liggi ekki annað fyrir
þeim en að hírast tekjulausir
og bláfátækir með konu og
barni f óhreinum og loftlaus-
um kjallarakompum.
Á ytra borði eru stúdenta-
óeirðirnar fvrst og fremst upp-
reisn gegn þjóðfélagsháttum.
gegn vélvæðingu, fjöldafram-
leiðslu og fjölmiðlunartækium
gegn ríkisvaldi og hernaði og
þá einkum eins og nú á stend-
ur gegn him' blóðuga stríði .
Vietnam. I augum bessara ungu
manna eru valdamenn f flest-
um löndum gamaldags og
hjassalegir. Hvarvetna er við
völd gömul kynslóð i þeirra
augum, nienn sem hafa verið
J pólitík í 20—30 ár op beim
finnst þeir losnaðir úr sam-
bandi við hinn unga samtíma.
Sem urmr hugsjónamenn hafa
stúdentarnir andúð á hinni
venjulegu pólitík, sem snýst um
ekkert annað en fjármál og
hnotabit um tekjuskiptingu, þar
sem hin sanna menning, listir,
bókmenntir verða útundan, fag-
urt .íannlíf sé einskis metið
meöan einungis sé hugsað um
hinar praktfskú hliðar eða áð
græöa sem mesta peninga I
póli: kri ; fjármálalegri spill-
ingu þjóðfélaganna. Þannig er
sagt að heimurinn lfti út frá
sjónarhóli hinna ungu mennta-
manna, sem c ' eru sjálfir ekki
komnir inn i hið praktíska líf
en „sólunda" tíma f nám og
hangs, þó fullir séu af starfs-
orku og þroskaðir að líkamleg-
um og andlegum buröum.
En einkum hefur veriö á það
bent í löndum eins og Þýzka-
landi og Ítalíu, að stúdentarn-
ir geti ekki borið neitt traust
eða viröingu fyrir valdamönn-
um þjóðfélagsins. Þeir hafi ekki
verið þess umkomnir að veita
ungi fólki neina hugsjónalega
forustu, þetta séu allt' slappir
nefnda og ráðamenn, sem menn
séu orðnir leiðir á eftir áratuga
dvöl á sviði þingmála.
Tjví var löngum haldið fram
f etur, að sá væri þó
munurinn á. að f Frakklandi
apttu menn sér styrkan andleg-
an o þjóölegan forustumann,
þar sem væri de Gaulle forseti.
Það væri nú nokkur munur þar
eða öðrum Evrópulöndum,
hve sterkara og mikilsvirtara
ríkisvaldið og hinn kraftmikli
forseti væri, hann veitti stúdent
um og ungu fólki ðflugri hug-
sjórialega og bjóðlega forustu
en tíðkaðist : öðnim löndum.
Hefuf síðan margt verið um
betta skrífsð og rætt, hvílíkur
dásemdar forustumaður de
v Gaulle væri að hann skapaöi
frið og kvrrð við franska há-
skóla meðars æðið breiddist út
< öðrum löndum.
En þessar hugmyndir og þessi
fagra ímyndun sprakk eins og.
sánukúla f óeirði’num oe hin-
um miskunnarlausu götubar-
dögum, sem urðu í Paris á dög-
unum.
TTpphaf eða tilefni þessarar
ólgu í Paris þótti sýna það
berlega sem margir sálfræðing-
ar halda fram, aö undirrótin sé
kyriferðíslég. Ölgan hófst upp
í grfðarstóru hverfi stúdenta-
garða Nanterre, sem á síðustu
árum hefur verið komið upp 1
einu úthverfi Parfsar og er
nokkurs konar útibú frá hinum
gamalþekkta Sorbonne eða
Svartaskóla. Þarna búa á stúd-
entagörðum hvorki meira né
minna en 12 þúsund stúdentar,
en þeir sækja nám niður i
gamla háskólahverfið á vinstri
bakka Signu. í hverfi þessu búa
jafnt stúdentar og stúdínur, en
í samræmi við gamlan klaust-
urlifnað Frakka. þá hafa kynin
verið algerlega aðskilin á stúd-
entagörðúnum- Stúlkur í á-
kveönum húsum og piltar í
öðrui. og miklar hömlur á sam-
gangi þar á milli. Refsireglur
gegn brotum á einangrun kynj-
anna á þessum stúdentagöröum
hafa verið mjög strangar, þann-
ig að samlifnaður hefur varðað
tafarlausum brottrekstri af görð
unum.
Og það var einmitt gegn þess-
um reglum. sem unga fólkið reis
upp og gerði sína upphaflegu
byltingú, sem í fyrstú var litií
og sakláus. Tóku þátt f þess-
um fyrstu mótmælum jafnt pilt-
ar og stúlkur, en það lífsviðhorf
er nú oröið mjög sterkt meðal
ungs fólks hvarvetna í Evrópu,
að konan eigi að ganga fram
til samstarfs og samlífs með
karlmanninum sem jafningi, en
ekki sem ambátt. En þetta var
sjónarmiö. sem forstöðumaður
stúdentahverfisins ! Nanterre
eldri maöur, vildi ekki skilja.
Foringi stúdentanna f þessum
fyrstu mótmælaaðgerðum var
Þjóðverji einn af Gyðingaætt-
um. sem nú er mjög frægur
orðinn heitir Daniel Cohn-
Bendit almennr kallaður Danv
rauði, og er hann samhverfur
hinum fræga Rudi rauöa, for-
ingja byltingarseggja i Berlfn
og stundar eins og hann nám f
félagsfræði. Hann og áhangenda
hópur hans hafa haldið uppi
harkalegri baráttu f vetur fyrir
samblöndun kynjanna á stúd-
entagörðunum. Varð Dany
rauði strax allfrægur fyrir það,
er æskulýðsmálaráðherra Frakk-
lands kom í heimsókn til Nant-
erre i vetur, að hella sér yfir
hann og saka hann um að hafa
vanrækt aö taka „kynferðismál"
stúdenta föstum tökum. Þessi
mótmælaalda var farin að ganga
svo langt, aö hópar stúdenta
frá Nanterre sammæltust um
að mæta ekki f tímum og koma
ekki til prófa. Skynsamlegast
heföi verið fyrir garöstjórnina
að anza þvf ekki, en f stað þess
lét hún hart mæta hörðu, og
endaði þetta með því að vfsa
fjölda óróasamra stúdenta brott
úr hverfinu.
Tjá gerðist það, að um 500
^stúdentar, mestmegnis trygg
asti fylgismannahópur Dany
rauða, söfnuðust saman í inn-
garði hins aldna Sorbonne-há-
skóla og settust þar niður f mót-
—laskyni. Kváðust þeir eigi
skyldu sig þaðan hreyfa fyrr en
stúdentahverfið hefði aftur ver-
ið opnað beim. Ef þeir hefðu nú
fengið að sitja bar f kyrrð og
næði f nokkra daga, þá hefði
enn ekkert frekar aerzt en þvi
miður, hinn virðulegi rektor
Sorbonne-háskólans er aldraður
maður sem „skilur ekki ung-
dóminn" Hann varð mjög æst-
ur og taugaóstvrkur yfir at-
ferli stúdentanna, taldi að virð-
ingu hins aldna háskóla væri
misboðið með slíkum skrfpalát-
um og fann hann f taugaóstyrl'
sínum ekki annað ráð vænna
en að kalla á örvgaislögregluna
til bess að rýma háskólasvæðið
Oráðlega komu lögreglusveitir
á vettvang. hinar svoköll-
uöu slagsmálasveitir. sem á sín-
um tíma voru stofnaðar til þess
að fást við alsírska óróaseggi
f Parfs, begar Alsfr-málið var S
döfinni. Foríngi lögreglumann-
anna tilkvnnti stúdentunum að
beir .engju að vanga frjálsir
brott ef befr færu af fúsum
vilja. Stúdentarnir sambvkktu
það. En er þeir komu út af há-
m-y i3. sfða
Teljið þér, að sumarið sé
endanlega komið?
Vísir leitaði álits nokkurra
Reykvíkinga og fara hér á eft-
ir svö- þeirra.
Konráð Þórisson, 16 ára lands-
prófsnemi.
Nei, ekki fyrr en maöur getur
legiö í sundskýlu í Nauthóls-
vfk. Annars álít ég að sumarið
verði gott a.m.k. hér sunnan-
lands.
Fjóla Bender, l' ára Kennara-
skólanemi.
Jú, viö verðum að segja það.
Sumarið hlýtur að verða gott,
þvf veturinn hefur verið svo harð
ur og erfiður. Hafísinn hefur eng-
in áhrif á mig.
Þórður Jónsson, starfsmaður hjá
Kristjáni Ó. Skagfjörð.
Nei, meðan fsinn liggur hér með
landi, er ekki hægt aö segja að
sumarið sé komið. Ég er því mið-
ur ekki bjartsýnn um komu sum-
arsins f eiginlegri merkingu.
Stefán Guðmund~son, prentari.
Jú, þaö verður að teljast mjög
nærri sanni, a. m. k. háir vetur-
inn mér ekki að neinu ráöi leng-
ur. Ég er kominn f sólskinsskáp
og iíður mjög vel.

/yVicdfs Fjeldsted, húsmóðlr
Já, svo sannarlega er þaö komið
Undanfarnir dagar hafa verið svo
góðir, að ég er mjög bjartsýn
Þó hefur maður þurft að bfða of
lengi eftir sumrinu.