Vísir - 25.05.1968, Blaðsíða 9

V1SIR . Laugardagur 25. maí 1968.
9
Húmor44 er listamönnum líf snauðsyn
segir Stina Britta Melander, óperusóngkona, sem syngur nú
sem gestur / Þjóðleikhúsinu
'V'ið erum stödd uppi á gangi
í Þjóðleikhúsinu og ætlum aö
hitta að máli sænsku óperusöng
konuna Stinu Brittu Melander,
en sem kunnugt er syngur hún
hér sem gestur Þjóöleikhússins
í óperettunni „Brosandi land“,
sem Þjóöleikhúsiö sýnir um þess
ar mundir. Stina Britta er ís-
lendingum aö góöu kunn, hún
hefur sungið hér nokkrum sinn-
um áður, m.a. í Kátu ekkjunni
og Rigoletto.
Okkur hafði verið sagt að
Stina Britta væri stödd í bún-
ingsklefa sínum númer eitt og
þangað skundum viö nú. Þegar
við komum upp á ganginn berst
söngur á móti okkur og viö
Stína Britta Melander í hlut-
verki Lísu í „Brosandi land“
rennum á hljóðið. Stina Britta
býöur okkur inn í búningsklefa
sinn og viö byrjum aö spjalla
saman.
„Ég má til með að sýna þér
fyrst verndargripina mína“ seg-
ir Stina Britta á góðri íslenzku.
„Þessi tvö hef ég alltaf með
mér hvert sem ég fer“, — og
hún bendir okkur á lítinn trúð
og brúnan apa, sem sitja hliö
við hlið við spegilinn á förðun-
arborðinu.
„Þennan fallega kínverska
kistil gaf Anna Guðmundsdótt-
ir leikkona mér eftir frumsýn-
inguna um daginn og Benedikt
Árnason og Vala kona hans
gáfu mér þetta kínverska Búdda
líkneski" — og þessir hlutir eru
hér líka á borðinu fyrir fram-
an okkur.
„Mér finnst svo gaman að fall-
egum hlutum" — heldur Stina
Britta áfram — „og blóm eru
mitt yndi. Ég á mjög fallegan
garð við húsið mitt í Munchen
og í sumar ætla ég að hvíla
mig þar og rækta rósirnar mín
ar. Það verður gaman.“
„Segðu okkur nú hvernig það
vildi upphaflega til aö þú komst
til íslands að syngja?“
„Það var allt mjög skemmti-
legt. Ég var að syngja í gesta-
leik 1 Óperunni í Stokkhólmi,
það var víst árið 1954. Þá var
Simon Edvardsen á förum til
íslands til að setja upp „Pagli-
acci“ eftir Leoncavallo og hann
óskaði eftir mér f aðalhlutverk-
ið .Það var líka ákaflega
skemmtilegt í alla staöi mér
hefur eiginlega alltaf fundizt ég
eiga heima héma.“
„Tekurðu nærri þér það sem
skrifað er um íslenzkuna þína?“
„Ég læt það ekki á mig fá,
en ég varaði mig reyndar ekki á
þessari einkennilegu, þröngsýnu
afstöðu til listarinnar. Ég hef
sungið og leikið á fimm tungu-
málum víða um heim, og aldrei
fengið orð f eyra fyrir það, en
auðvitað er íslenzkan sérstak-
lega erfitt mál.
Ég tek hlutunum með
„húmor“, hann er listamönnum
ákaflega þýðingarmikill, þýðing
armestur á eftir viljanum og
sjálfsaganum, finnst mér.“
„Nú hafa sjálfsagt margir ung
ir listamenn leitað til þfn um
dagana — Hvað getur þú ráð-
lagt ungu fólki, sem hyggur á
söngnám?"
„Ég get í rauninni ekkert ráð
lagt því — það er ekki af því
að ég vilji vera óhjálpleg. Auð-
vitað getur maður sagt fólki
eitt og annað af sinni eigin
reynslu, en aö ráðleggja fólki
hvort það eigi að leggja út í
þetta langa og erfiða nám, þaö
getur enginn nema það sjálft“,
og þetta segir Stina Britta af
mikilli sannfæringu.
„Ég er alveg sannfærð um
það, að viljinn og sá innri kraft
ur sem allir góðir listamenn
hafa, er það eina sem knýr fólk
áfram að því marki að verða
listamenn. Alla meðfædda
raddgalla er hægðarleikur að
yfirvinna hjá því ef viljakraft
og einbeitingu skortir".
„Hvað með tæknina, finnst
þér hún vera þýðingarmeiri í
dag, en þegar þú varst að byrja
að syngja?“
„Nei, vissulega ekki, því aö
lögmálin eru alltaf þau sömu. í
nútíma tónlist eru að vísu gerö
ar dálítið aðrar kröfur til söngv-
aranna en fyrst og fremst þurfa
þeir þó að hafa áhuga á því sem
þeir eru að flytja eins og með
allt annað. Ég hef fengizt tals-
vert við að syngja nútímaverk
t.d. eftir Britten, Blacher og
Stina Britta
Melander
óperusöng-
kona.
— Tæknin er fyrst og fremst
fyrir mann sjálfan, áhorfendur
eiga ekki að fá aðgreint á milli
tækni og tilfinningar. Maður
veröur að skapa sér ákveðið
„form“ og þaö er gert m.a. meö
tækninni. Með henni eru hlutirn
ir formaðir og maður skapar
sér ákveðiö öryggi. Listamaöur
verður alltaf að vera leitandi, þá
hefur hann von um að geta
skapað eitthvað nýtt — „endur
nýjað sjálfan sig“.
Stina Britta í hlutverki Neddu í óperunni Pagliacci eftir Le-
oncavallo, en það var fyrsta hlutverk hennar í Þjóðleikhúsinu.
einu fer Stiria Britta að hlæja.
„Mér dettur allt í einu í hug út
af því sem við vorum að segja
áöan um unga fólkið. Ég hef
komizt aö því að listnemendur
skiptast aðallega í tvo flokka,
og þetta er einkar áberandi meö
söng og leiklistarnemendur. Það
eru þeir sem vita hvað þeir
vilja, og þeir sem eiga „snobb-
aða“ foreldra. Það er alveg ótrú
legt hvemig þetta skiptist. í
Svíþjóð til dæmis er fjöldinn
allur af hæfileika- og viljalaus-
um stúlkum að hangsast í
söngnámi, bara vegna þess að
foreldrar þeirra „snobba" fyrir
því — aumingja stúlkurnar"
og Stina Britta brosir með-
aumkunarbrosi.
„Svo að við víkjum að öðru,
hvert ferðu héðan þegar sýning-
ar á „Brosandi landi" hætta í
vor?“
„Þá fer ég að syngja á „Skans
en“ í Stokkhólmi, og síöan í
sjónvarpsóperettu hjá sænska
sjónvarpinu. Nú um mitt sum-
arið verð ég hjá rósunum mín
um f Munchen en sfðan fer ég
að æfa í nútímaóperu eftir
Zimmermann. Fyrir jólin fer ég
svo aftur til Stokkhólms aö æfa
söngleik og í desember fer ég
til Dusseldorf aö syngja í La
Traviata, svo þú sérð að ég hef
áformað langt fram f tfmann.“
„Að lokum — heldurðu að þú
eigir eftir að koma hingað oftar
og syngja fyrir íslendingá?1'
„Nei, þaö held ég ekki.“ seg
ir Stína Britta að endingu, og
við kveöjum óperusöngkonuna
í búningsklefa hennar, enda
verður hún nú að fara að æfa
sig fyrir sýninguna um kvöldið.
Þegar við erum komin út á
stéttina fyrir framan Þjóðleik-
húsið, þar sem sólin glampar á
hellunum, heyrum við óminn af
söng Stinu Brittu út um glugg-
ann á búningsklefa númer eitt.
j^ViVA%%V.V.VAVAVAV.V.VAV.V.WA?AW.VAV.VAV.V.VAVAV.%V.V.V.V.V,V.SW.V.V/AV.VMVAVV.V.%%W.V.V.V.VAV.W.
suhAVb
Cvo sem kunnugt er verður
austurþýzki stórmeistarinn
W. Uhlmann-meðal keppenda á
Reykjavíkurmótinu 1968. Uhl-
mann er núverandi skákmeist-
ari A.-Þýzkalands, en þann titil
hefur hann hlotið alls fimm
sinnum.
Það hafa skipzt á skin og
skúrir á skákbraut Uhlmanns.
Á millisvæðamótinu í Stokkr
hólmi 1962 tefldi Uhlmann sér-
lega glæsilega og vel framan
af. Eftir 14 umferðir var hann
f 2. sæti með 10 vinninga og
virtist fátt geta komið í veg
fyrir að Uhlmann kæmist í úr-
slitamótið I Curacao. En nú
mætti Uhlmann óvæntri hindr-
un. Fram að þessu hafði Uhl-
man teflt undir fána A.-Þýzka-
lands og aðrir keppendur látið
það óátalið. En v.-þýzki skák-
meistarinn Teschner neitaði nú
algjörlega að fáni A-Þýzka-
lands stæði við hlið þeirra á
borðinu. Upphófst mikil deila
sem lauk með því að Uhlmann
varð að tefla fánalaus. Allt
þetta brambolt verkaði mjög
illa á Uhlmann sem tapaöi nú
4 skákum í röð, þar á meða!
gegn neösta keppandanum og
hafnaöi að lokum í 9. sæti.
Sínum bezta árangri náði
Uhlmann á stórmótinu i Júgó-
slavíu 1965. Þar skiptu þeir
Uhlmann og Ivkov efsta sætinu
á milli sín með 13 y2 vinning af
19 mögulegum. Heimsmeistarinn
Petroshan hlaut 3. sætið, en síð-
an komu meistarar svo sem
Portisch, Bronstein og Larsen.
Uhlmann hefur teflt á öllum
Olympíumótunum síðan 1956
og yfirleitt staðið sig mjög vel.
T.d. hlaut hann 3. beztu út-
komu 1. borðs manna á Olym-
píumótinu 1966 á Cubu, næst
á eftir Petroshan og Fischer.
Að síðustu skulum við sjá
skák frá a-þýzka meistaramót-
inu.
Hvítt: W. Uhltnann.
Svart: Baumbach.
Drottningarbragð.
I. d4 d5 2. Rf3 e6 3. c4 c5
4. cxd exd 5. g3 Rc6 6. Bg2 c4.
Betra hefði verið aö bíða með
þennan leik unz hvítur heföi
ieikið Rc3.
7. 0-0 Bb4 8. Re5! Rge7.
Ef 8.. RxR 9. dxR Re7 10.
Da4t Rc6 11. Hdl og hvítur
stendur betur.
9. e4 dxe 10. RxR! bxR.
111 nauðsyn. Ef 10. ... RxR
11. d5! og hvítur vinnur mann
vegna hótunarinnar Da4f
II. Rc3 BxR 12. bxB f5.
Svartur reynir að halda peð-
inu. Eftir 12. ... Bf5 13. Da4
Dd5 14. Ba3 stendur hvítur mun
betur.
13. Bg5 0-0 14. f3! h6 15.
BxR DxB 16. fxe fxe 17. HxHf
DxH.
Ef 17. ... KxH 18. Dflf
Df7 19. Bxe Bd7 20 Dg2 De6
21. d5.
18. Bxe Bd7 19. Dh5!
Hótar Dg6.
19. .. Df6?
Nú verður tapiö ekki umflúið.
Eftir 19. .. De8 20. Df3 Hc8
21. Hel Kh8 hefði svartur átt
mun meiri vöm.
20. Hfl De6 21. Hel Df6 22.
Bd5f! cxB 23. Dxdt Kh7 24.
De4t!
Ekki 24. DxH Bc6 25. Dc8
Df3
24. . . Dg6 25. DxH Bc6 26.
Dc8 Bd5 27. Hfl Be6 28. Dc6
Gefið. Jóhann Sigurjónsson.
.V.V.V.V.W.V.VAV.V.VV.V.V.V.“.V.V.V.V.V.V.V.V.%V.V.,.V.V.V.V.V.,.V.V.V.%VAV.V.V.,.W.W.V.',V.V.V.,.V.V.V.,.,.V.V.V.,.W.W.V