Vísir - 27.06.1968, Blaðsíða 9

V1SIR . Fimmtudagur 27. júní 1968.
9
J nokkra daga hefur Reykja-
vík verið í heimsfréttunum,
nafn hennar verið á forsíðum
stórblaðanna úti um víða ver-
öld í London, París, New York
og jafnvel austur í Tokyo.
Ástæðan fyrir þessu er eins
og allir vita, að alþjóðleg ráð-
stefna hefur verið haldin hér.
Fyrsta raunverulega samkoman
sem því nafni getur kallazt hér
á landi með allri þeirri ös og
látum og heimsborgaralegum
brag, sem þvx fylgir. Og síðast
en ekki sfzt með heimsókn
allrar heimspressunnar hingað,
tugum af heimskunnum blaða-
mönnum, sem mynda eins kon-
ar tauga og talfæri ráðstefn-
unnar út um allar trissur.
Sjálfir verðum við eins og
hálfgerðir áhorfendur að þessu
furðufyrirbæri f okkar landi og
getum undrazt margt. Okkur
Þorsteinn Thorarensen:
OKKAR
fellur það kannski ekki allt vel
eins og ýmis þau einkenni
diplomatísks hégómleika sem
venja er að mynda í kringum
samkomur, eins og fáránlegar
raöir af svörtum lúxusbílum,
sem er erfðaföst aðferð diplo-
mata til að skapa sér hégóma-
viröingu og sama hlutverki
gegna að nokkru leyti raðir
varðmanna og alls kyns undir-
tyllufulltrúa, sem hafa meðal
annars það hlutverk, að hindra
að almenningur geti átt greiðan
aðgang að hinum háttsettu
herrum. Allt er þetta f okkar
augum hjákátlegt og væri nær
fyrir þessa diplomata að reyna
að koma niöur á jörðina og um-
gangast almenning eins og þeir
væru venjulegt fólk. En svona
er venjan einu sinni og er varla
að nokkur þori að brjóta hana,
nema þá helzt hollenzki utan-
ríkisráðherrann Luns, sem er
alveg sérlega geðugur og frjáls-
lyndur maður. Þóttu það til
dæmis nokkur tfðindi þegar
hann notaði sunnudaginn á und-
an ráðstefnunni til að fara í
skemmtiferð suður til Krýsuvík-
ur og tók sér þar sæti í venju-
legum langferðabíl innan um
almúgann. Hann er jafnframt
sá ráðherranna, sem geröi lang
mest aö því að ganga um göt-
urnar og skoða sig um.
JKað hefur löngum legið orð
á því, að árangur af slíkum
alþjóðaráðstefnum sé oftast
sáralítill. Þetta séu venjulega
kjaftaþing, sem komist sjaldan
að neinum raunhæfum niður-
stöðum eða geti fitjað upp á
merkilegum nýmælum.
Eftir því sem mér hefur til
eyrna borizt þykir það nokkrum
tíðindum sæta með þessa ráð-
stefnu, að á henni hefur komiö
fram allmikið nýmæli og frum-
kvæði, sem er í þvf fólgið, aö
Atlantshafsbandalagið hefur nú
ákveðið að bjóöa Rússum eða
Varsjárbandalaginu afvopnun,
sem ætti að hefjast fyrst á
takmörkuðum ‘svæðum í Mið-
Evrónu og síðar á stærri svæð-
um ef vel gengi. Þessi hugmynd
er nú talin hafa veriö aðalviö-
fangsefni ráðstefnunnar, hún er
í fyrstu kannski aðeins hug-
mynd og nú á að setja kraft í
að útfæra hana í smáatriðum
og gera Rússum tilboð.
Auðvitað byggist þessi hug-
mynd fyrst og fremst á þeirri
þróun sem orðið hefur á undan-
förnum árum, þar sem dregiö
hefur úr spennunni og frjáls-
ræðisöldur hafa meðal annars
gengið yfir kommúnistaríkin í
Austur-Evrópu.
Að vísu skýtur þar dálítiö
skökku viö f aðgerðum Austur-
Þjóöverja síðustu dagana, með
þeirri vegabréfaþvingun sem
þeir eru að setja á Berlín. Létu
ráðherrarnir á ráðstefnunni í
ljósi miklar áhyggjur út af
þeim atburðum sem fara svo á
móti straumi í áttina til spennu
og ofbeldis. En þar verður að
athuga, að menn grunar, aö
þaö sé fyrst og fremst hinn
gamli stalinisti Ulbricht, sem
þar er að verki og honum lfkt,
að reyna að gera sitt til að
spilla sem mest fyrir sátta og
friðarumleitunum.
Það væri ekki lítils virði ef
þessi nýja hugmynd á ráð-
stefnunni í Reykjavík gæti orö-
ið til þess að koma á friði eða
að minnsta kosti betra sam-
komulagi milli austurs og vest-
urs. Það væri ekki lítill heiöur
fyrir okkur og land okkar, ef
þessi samkoma yröi í minning-
unni eins konar friðarráðstefna
og nafn Reykjavíkur við hana
tengt.
Ég býst auðvitað við, að
slíkt sé aö gera sér gyllivonir.
og enn nun líða nokkur tími,
þar til séð verður hver við-
brögð Rússa verða. En þetta
ætti þó að vekja okkur til
nokkurrar umhugsunar, hvers
eðlis slíkar ráðstefnur eru, þær
eru lýöræðislegur vettvangur
fyrir skoöanaskipti milli þjóða
og geta merkisviðburöir upp
af þeim sprottiö þó síðar veröi.
Tjetta ætti um leið að sýna
okkur hve fávísleg eru þau
mótmæli, sem komiö hafa fram
varðandi þetta ráðstefnuhald,
sérstaklega þau mótmæli sem
voru byggð á því, að ráðstefnan
gæti orðið Háskóla íslands til
einhverrar vansæmdar. Þvert á
móti er það skólanum sem
stofnun til mikils heiðurs að
lána hús sitt til afnota fyrir
ráðstefnu sem hefur komið
fram með merkilega hugmynd
í friðarátt í heiminum.
Hin rö’.xin eru tæpast nokk-
urs virði heldur, að ráðstefnu-
haldið hafi orðið til að raska
stórkostlega starfsemi skólans.
Það er fyrirfram kunnugt, að
sú starfsemi er aldrei mikil á
þessum tima árs. Þar heföi vart
heyrzt nokkur fótatak á göng-
um eftir aö prófum var lokiö.
Virðist mér að þau mótmæli
séu aöeins smásálarlegt nöldur,
nema annað komi til. Það var
til dæmis varla við öðru að bú
ast en að urgaði í mönnum
eins og Jakobi Benediktssyni.
Við þekkjum orðiö merki
menntahrokans, sem sérstak-
lega virðist svo rótgróinn hjá
ýmsum íhaldssömum málfræö-
ingum. Og við þekkjum and-
ann frá gömlu kommúnistaklík-
unni úti í Kaupmannahöfn
þessum íhaldssömu gömlu stal
inistum. Þetta eru þau tvenn
lífsviðhorf með vorri þjóð, sem
eru hvaö ógeðfelldust, — og þá
ekki von að vel fari, þegar
þetta tvennt kemur saman.
Ég vildi líka minna á það í
þessu sambandi, aö þess eru
fræg fordæmi í sögu okkar, að
rými í skólum sé notað til sam
kunduhalds. Má minna á það,
að sjálft Alþingi íslands hafði
inni f gamla menntaskólan-
um við Lækjargötu í meir en
30 ár, áður en það eignaöist
eigin byggingu. Sumir myndu
segja að sá samanburður væri
ekki réttilegur, en þvi er þá til
að svara, að í hugum þorra ís-
lendinga hefur Atlantshafs-
bandalagið verið merkileg og
kær stofnun sem hefur tryggt
landi okkar frelsi og öryggi
meðan válegir stormar geisuðu.
Og þaö hefur um leið orðið
styrkasta stoð fyrir frið í ver-
öldinni.
Tjað er almennt og ótvírætt
álit allra, sem nálægt þess-
ari ráðstefnu komu, að fram-
kvæmd hennar hér hafi verið
til hreinnar fyrirmyndar og aö
mörgu leyti farið fram úr þvi
sem tíðkast á venjulegum fund-
arstöðum í stórborgum. Þetta
er ekki lítið upp f sig tekið. en
ég hef gengið úr skugga um
að þaö er rétt. Það kemur ekki
hér málinu við, hverjir einstakl
ingar hafa hér að unnið. aðal-
atriðið er, að öll framkvæmdin
hefur orðið okkur sem þjóð til
sóma. Ef til vill hafa sumir
fulltrúar stórþjóðanna haldiö
hingað með vantrú á að nokkurt
vit gæti orðið f fundarhaldi,
sem slík smáþjóð ætti aö standa
fyrir. En þaö varð öðru vfsi en
þá grunaði og héðan fara þeir
með aðdáun vegna alls viður-
gerningsins. Þar fellur varla
nokkur blettur á. Margt kemur
hér til, veörið var óvenjulega
gott allan tfmann, og það er
þessum mönnum komnum úr
hitastækju suðlægra landa eins
og munaður að anda aö sér
hreinum og ferskum vindblæn-
um hér. Þá kom það í ljós, aö
húsnæðiö f Háskólanum var sér
lega hentugt og til dæmis var
stærð hátíðasalarins eins og
sniðin fyrir það mikla hring-
borö, sem þarf að vera á NATO-
ráðstefnum. Enn má nefna
hreinleika aöalgistihússins, Hót
el Sögu og það veröur að segj-
ast aö þar hefur okkar bless-
aöa bændastétt unnið þjóðinni
mikinn sóma með því að ráöast
í þá nauðsynlegu byggingu.
NATO-fundurinn hefur orðiö
nokkurs konar frumsýning fyrir
okkur, að því leyti, að þetta er
fyrsta alþjóðaráðstefnan Hann
hefur orðið til þess að opna augu
áhrifamikilla manna um það,
að Reykjavík er fullkomlega
samkeppnisfær um að halda
slíkar ráðstefnur, ekki siður en
til dæmis borgir Svisslands.
Það skyldi því ekki undra mig
þó aö fleiri færu á eftir. Svo
virðist sem viö heföum jafn-
vel möguleika á því að hafa
hér stórveldafund, með slíkum
köllum eins og Kosygin og John
son. Ekki veit ég hversu æski
Iegt það væri, en það væri þó
kannski tilvinnandi að við gæt
um hjálpað upp á heimsfriöinn.
Skyldu þeir ð efstu hæðinni í
Háskólanum þá mótmæla ef það
væri nú fyrir hann Kosygin.
jþað er svo fjarri því, að mót-
mælaaögeröirnar gegn ráö
stefnunni hafi orðið til að spilla
fyrir henni, að ég heyrði miklu
oftast undrun hinna erlendu
gesta, sérstaklega í blaöamanna
hópi, (en þar eru margir all
róttækir vinstrinienn) yfir þvi,
hve veik og vanmáttug þessi
mótmæli öll voru. Sumir þess
ara blaðamanna eru komnir
beint frá Parfs og Bonn, þar
sem ólæti hafa verið hvað mest
og létu þeir þau orð falla,
kannski í hálfkæringi, að það
væru nú aumu „byltingar-
mennirnir" þessir islenzku
r'.ommúnistar. Þeir virtustfáþaö
álit, þegar þeir sáu þessar fáu
hræður standa fyrir utan Há-
skólabíc að fslendingar hlytu
að vera einstök þjóð í heim-
inum og hægri sinnuð, að ekki
skyldu fleiri koma saman. Enn
Wr-> 13 síða
Lesendum er friálst að láta í
Ijósi skoðanir sínar í þessum
dálki. En eitt skilyrði fyrir
þessu Ló, —bað er að skrifa
STUTT. Sendið bréf yðar til
blaðsins. Utanáskriftin er: Dag-
blaðið Vísir — Lesendur skrifa,
Laugavegi 178, Reykjavík, eða
hringið oh Iátið heyra frá yður
það sem vöur kann að liggja
á hjarta.
TAUGASPENNA í LOFTINU
A.H. skrifar:..flestir hafa orð
ið varir við þá taugaspennu, sem
liggur í loftinu. Á mínum
vinnustað er karpað dag eftir
dag og stundum yfirgefa menn
vinnustaðinn ekki fyrr en löngu
eftir að vinnu er lokið. Auð-
vitað er rifizt um forsetaefnin,
og sýnist sitt hverjum. Viö
megum hins vegar gæta okkar.
Kosningabaráttan má ekki spilla
friðnum milli manna en vissu-
lega getur verið hætta á slíku.
Nú eru kosningarnar framundan
og ég verð að segja að ég er feg-
inn, þegar þær eru afstaönar,
þá getur fólk andað léttar, —
eða hvað?
1S1
KOSNINGANÓTTIN
Kjósendur hafa margir hverjir
skrifað og hringt vegna „ráns-
ins á kosninganóttinni“ sem
rætt hefur verið um í blöðum
og manna á meðal að undan-
förnu. „Kjósandi“ skrifar m.a.:
.. .ég held aö ég mæli fyrir
munn margra kjósenda (og raun
ar flestra), þegar ég skora á við
komandi aðila að flýta talningu
í stað þess að seinka henni. Það
er nefnilega svo með flesta að
þeir bíða f ofvæni eftir kosninga
tölunum, og einhvern veginn
hefur þessi kosninganótt oröið
merkur atburður í lífi okkar; viö
viljum bíða fram eftir nóttu og
fylgjast meö, hvers vegna á nú
aö svipta okkur þessari á-
nægju?
1^1
HVAR ER LÖGREGLAN?
„Öðru vísi mér áöur brá“,
skrifar Ökuþór. „Um og eftir
H-daginn varð vart ekiö um
borgina án þess að sjá glitta í
hvítu kollana lögreglunnar. En
hvar eru þeir nú blessaðir? Þeir
eru a.m.k. viös fjarri þeim öku
níðingum sem nú „eiga“ göturn
ar og aka á allt að 80 km. fram
hjá hraðaskiltunum, sem minna
svo sakleysislega á 35 km há-
marftshraðann. Mér finnst að
lögreglan ætti aö vera snjallari
en svo aö leyfa slík lögbrot.
Geti hún ekki annaö löggæzl-
unni sem skyldi ætti lögreglan
sjálf að hækka hámarkshraðann
því að allir vita að enginn ekur
lengur á 35 km hraða. Síðast >
gær óku tveir lögreglumenn í
fullum skrúöa fram hjá mér á
einkabíl, hraðinn hjá mér 45 km
en mun meiri hjá þeim.
IS!
SÍLDIN BÍÐUR
„Það er landráðum næst aö
mínum dómi", segir sjómaður í
löngu bréfi, sem hér er stytt
mikið, „að ekki skuli lögð meiri
áherzla á samninga við sjómenn
um kaup og kjör á síldarvertíð-
inni, svo og að semja um verð
á síld í sumar. Hvers vegna
lærum við aldrei neitt? Getum
við ekki komið okkur saman
áður en si’din fer að vaða. Nú
eru fréttir komnar af mikilli
síld. oa auövitaö eru Rússar oa
Norðmenn famtr að gramsa '
öllu saman, en fiskveiðiþjóðin,
hvar er hún? Við sitjum við
samningaborðið og flotinn í höfn
Þetta nær engri átt.