Vísir - 08.07.1968, Blaðsíða 8

3
V í S IR . Mánudagur 8. júlí 1968.
VÍSIR
Otgeíandi: Reykjaprent hl.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri : Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar : Þingholtsstræti 1. Slmar 15610 og 15099
Afgreiðsla : Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjórn : Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
! lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vfsis - Edda hf.
Skoðanakannanir
flérá landi getur almenningur ekki nema að tak-
mörkuðu leyti komið skoðunum sínum á framfæri.
Ritfærir og hugrakkir menn geta komið skoðunum
sínum á framfæri í blöðum og útvarpi, en þeirra skoð-
anir gefa að sjálfsögðu ekki heildarmynd af skoðun-
urn fólksins í landinu. Aðrir koma skoðunum sínum
á framfæri með því að taka þátt í starfi stjórnmála-
flokkanna, en sú leið virðist ekki vera við hæfi nema
lítils hluta kjósenda.
í alþingiskosningum á fjögurra ára fresti fær hinn
almenni borgari tækifæri til að dæma í heild um
stjórnmálin með því að velja milli fjögurra stjóm-
málaflokka. Og hann getur einnig á fjögurra ára fresti
haft sams konar áhrif á gang sveitarstjórnarmála.
Dómur borgaranna í kosningum er aðeins um heildar-
mynd mála, en segir að sjálfsögðu lítið um afstöðu
borgaranna til einstakra mála. Að vísu felur kjósand-
inn með atkvæði sínu þeim flokki, sem hann treystir
bezt, umboð til að taka afstöðu fyrir sína hönd. Og
þessi óbeini háttur hefur jafnan þótt skapa meiri festu
í lýðræðisskipaninni.
En mörgum þykir samt hlutur almennings vera of
lítill í þessu dæmi. Sagt er t. d., að flokkakerfið og
hlutfallskosningarnar fjarlægi stjórnmálamennina frá
þjóðinni. Þetta getur leitt til þess, að stór hópur manna
fái beinlínis óbeit á stjórnmálamönnum almennt. Sú
þróun er ekki aðeins slæm fyrir stjórnmálamennina,
heldur lýðræðiskerfið í heild. Þess vegna er nauðsyn-
legt að finna leiðir til að auka þátttöku almennings í
þjóðmálum og öðrum málum, án þess að festu lýð-
ræðiskerfisins sé fórnað um leið.
Margt er hægt að gera til úrbóta í þessum ''fnum,
einkum í uppbyggingu flokkanna og í framkomu
stjómmálamanna gagnvart almenningi. Hér verður
ekki farið út í að ræða þessi atriði nánar, en getið
einnar leiðar, sem er vinsæl erlendis, en hefur ekki
náð fótfestu hér ennþá. Það eru skoðanakannanimar.
Vandaðar skoðanakannanir gefa :il kynna hug þjóð-
arinnar í heild. Þær binda ekki hendur ráðamanna, en
hafa mikil áhrif á gerðir þeirra. Að minnsta kosti er
það reynslan erlendis. Þær hindra líka skmmara í að
slá fram fullyrðingum um, að þeir tali fyrir munn
þjóðarinnar.
Dagblaðið Vísir hefur í vetur og vor riðið á vaðið
með tiltölulega vandaðar skoðanakannanir. Þær hafa
ekki verið nógu nákvæmar til að kafa djúpt í málefn-
in. en margt fróðlegt hefur komið í ljós. T. d. er greini-
legur meirihluti manna andvígur minkaeldi, fylgjandi
Keflavíkursjónvarpi, breytingum á landsprófi, þegn-
skylduvinnu og aðild að NATO, — álíka margir eru
með og móti áfengum bjór, og flestir hafa enn ekki
gert upp við sig, hvort a-ðild íslands að EFTA sé æski-
leg. Vísir telur þessar kannanir þarfar og mun því
halda þeim áfram.
í
lí
11. SKOÐANAKÓNNUN VISIS:
HÆGRI-BREYTINGIN
HEFUR REYNZT VINSÆL
Tafla yfir niöurstööu í 11. skoðanakönnun Vísis:
lá • 56%
liei.........22%
Óákveðnir • • 22%
Með tölu þeirra, sem
svona út:
afstöðu tóku, lítur taflan
Já ....
Nei ...
jpyrir hægri-breytinguna voru
uppi miklar óánægjuraddir
meðal fólks, og tvær af fjnrri
skoðanakönnunum Vísis leiddu
í Ijós, að 'þetta nýmæli átti furðu
litlu fylgi aö fagna hjá almenn-
ingi, jafnvel meira en helmingur
aðspurðra var breytingunni mót
fallinn.
Nú er liðinn meira en mánuð
ur síðan hægri-umferð var tek-
in upp hér á landi. Menn eru
farnir að venjast þvl að aka á
„vitlausum kanti“. og vegfar-
endur, sem ekki stýra ökutækj-
um, eru búnir að læra, úr hvaöa
átt helzt má búast við hætt-
unni.
Vegna þessa þótti vel til fund-
iö að kanna, hvort afstaöan til
þessa hitamáls heföi breytzt, nú
þegar breytingin er um garð
gengin, en það var einmitt
breytingin sjáíf, sem margir ótt-
uðust.
Skoöanakönnunin var fram-
kvæmd á þann hátt, að hún
næði til allra landsmanna, þann
ig að hún endurspeglar afstööu
allrar íslenzku þjóöarinnar í
heild. Spurningin var lögð fyrir
tæplega tvö hundruð manns,
jafnmargar konur og karla. Haft
var samband viö fólk úr öllum
sýslum, og niðurstaöan var þann
ig reiknuð, að fullkomnu jafn-
vægi var haldið milli þéttbýlis
og dreifbýlis, svo og milli lands
hluta.
Hringt var í fólk á fyrirfram
ákveðnum stöðum í síma-
skránni og spurningin borin upp
við þann. sem svaraöi, ef við-
komandi hafði náð kosninga-
aldri. Ekki var unnt að leita á-
lits þeirra, er ekki hafa síma en
það mun vart hafa haft til-
finnanleg áhrif á niöurstöðuna.
Þegar niðurstöðurnar lágu fyr
ir, vakti það nokkra athygli,
hversu lítill skoðanamunur var
t. d. milli íbúa Reykjavíkur og
þeirra, sem búa í sveitum lands-
ins. Alls staöar var yfirgnæf-
andi fjöldi þeirrar skoðunar, að
hægri-breytingin væri til bóta.
Svörin voru mjög á eina lund.
Margir, sem svöruöu spuming-
unni játandi, sögðu: „Þetta hef-
ur allt farið miklu betur en ég
þorði að vona, og ég held, að
þessi breyting sé til bóta.“
Nokkrir sögöu: „Ég var alla tíð
á móti því aö fara að taka hér
upp hægri-umferð, og ég er það
enn“. Aðrir kváðust margir hafa
frá upphafi verið hlynntir þess-
ari framför, enda hefði hún nú
sýnt ágæti sitt.
Þrátt fyrir að svo margir
teldu þessa breytingu jákvætt
skref, voru ýmsir áhyggjufullir,
vegna þess að þeir töldu, aö
þegar fram liðu stundir, mundu
menn hætta að gæta varúöar,
telja sig algerlega örugga, og
valda þannig slysum.
Nokkru fleiri konur en karlar
höfðu ekki myndaö sér skoðun á
málinu, og má það teljast eðli-
legt, þar sem konur hafa minni
skipti af umferðarmálum en
karlmennimir. Einnig bar dálítið
á því, að þeir sem ekki aka bíl,
teldu sér breytinguna ekki koma
jafnmikið við og ökumönnum.
í heild er það um málið að
segja, að það er heiliavænleg'
þróun, þegar fólkið hefur breytt •
afstöðu sinni, og er nú þeirrar
skoðunar, að með hægri-
breytingunni hafi verið stigið,
spor í rétta átt, burtséð frá því
að fyrir H-dag hafi sú skoðun
virzt ríkjandi, að nú væri verið'
að ana út í eina vitleysuna enn,
eins og einhver sagði þá.
En víst er um þaö, aö breyt-
ingin hefur tekizt giftusamlega
og ekki er ástæöa til þess aðætla
annað en framtíðin verði jafn-
snurðulaus.
Margir töldu H-breytingunni það til gildis að umferðarmenning hefði mjög batnað með til-
komu hennar, þar sem gott tækifæri gafst til alls kyns umferðarfræðslu og árððurs. Þarna
hefði verið gott tækifæri til að endurskóla landslýðinn í umferðarmálum, tækifæri, sem
halda verður áfram að nýta til hins ýtrasta.