Vísir - 26.07.1968, Blaðsíða 7

VlSIR . Föstudagur 26. júlí 1968.
7
hefir fengiö fyrirskipun um, aö
veriö staöfestar (þ.e. snemma í
UNGARM
I3UMÆM1EM
morgun
útlönd í morgun
útlönd í'morgun
útlönd í morgun
útlönd
FLOKKSSTJÓRN TÉKKA KLOFIN
— Dubcek beiö ósigur við afkvæðagreiðs/u
— Leiðtogafundurinn haldinn / næstu viku
— sennilega á miðvikudag
Fréttir frá Prag herma í morgun
að miðstjóm kommúnista hafi sam
þykkt að leggja niður stjómardeild
ina, sem ber ábyrgð á flokksstefnu
innan vébanda hersins og öryggis-
liðs landsins. Yfirmaöur stjórnar-
defldarinnar sem er hershöföingi
hverfa aftur að fyrra starfi í hern
um.
í Lundúnaútvarpinu í morgun
var sagt, að þessi breyting hlyti
aö vera afleiðing einhvers sérlega
mikilvægs sem gerzt hafi, og ekki
var vitað um fyrirfram.
1 NTB-fréttum segir, aö sá orö
rómur hafi fariö sem eldur í sinu
um Prag og valdið óróa og kvíða
að mikill og alvarlegur klofningur
sé kominn upp í tékknesku flokks-
stjórninni. Jafnvægishlutföllin eru
sögð hafa raskazt, er Dubcek
flokksleiðtoginn beiö þar ósigur var
andi afstöðu til Sovétríkjanna. Sex
greiddu atkvæöi móti frjálsræöis-
stefnu Dubceks en fimm meö.
Þótt þessar fréttir hafi ekki enn
morgun) juku þær á óróa manna
og kvíöa og höfðu þau áhrif, að
ýmis kommúnistasamtök í Prag
komu saman til funda til þess að
undirrita yfirlýsingar um stuðning
við Dubcek og frjálslynda stuðn-
ingsmenn hans.
Flokksstjórnin kom saman á fund
I í gær til þess að hefja undirbún-
ing að landsfundi flokksins, hin-
um fjórtánda, sem haldinn verður í
bvrjun septembermánaðar.
Nærri 50 brezkir verkalýösþing-
menn hafa skrifaö ambassador
Sovétríkjanna I London og látið f
Ijós áhyggjur út af deilum leið
toga Sovétríkjanna og Tékkóslóva-
kíu og lýsa yfir stuðningi við hina
nýju frjálslyndu stefnu Tékka.
1 framhaidsfrétt þar sem sagt var
frá fyrri frétt um eftirlitsdeild mið
stjórnarinnar með her og lögreglu
yrði lögð niður var og sagt, aö yfir
maður hennar Vaclav Prchlik hafi
sætt mikilli gagnrýni sovétleiötoga,
vegna þess að hann krafðist breyt-
inga á yfirherstjórn Varsjárbanda-
lagsins.
Eitt af aðalatriðum stefnuskrár
Dubceks er að aðskilja framkvæmd
ir flokksstjórnapinnar og ríkisstjórn
arinnar en þó Sé litið á það, sem
hér hefir gerzt sem greinilega und
anlátssemi gagnvart Moskvu.
Kommúnistaleiðtogar telja sov-
ézkt hernám ekki útilokað, ef sam
komulagsumleitanir í næstu viku
leiða ekki til árangurs. Talað er um
fund næstkomandi miðvikudag, og
að endurtekið verði svokallað til-
boð um að senda 3 — 5 herfylki til
landsins því til varnar gegn V-
Þýzkalandi.
HERÆFINGARNAR HAFA EKKI
SKELFT ÞÁ HIÐ MINNSTA -
Ungverjar hvetja Tékka til að forðast
harmleikinn frá 1956
Málgagn kommúnista-
flokksins í Ungverjalandi
hvatti í gær tékkneska leið
toga til að forðast, að harm
leikur bitni á hundruðum
þúsunda, eins og átti sér
3tað í Ungverjalandi 1956.
Málgagn pólska komm-
únistaflokksins gagnrýndi
einnig í gær tékkneska
leiðtoga og því var haldið
fram, að þá skorti vilja til
að hefja baráttuna gegn
beim öflum, sem ógna land
inu.
Sovétstjórnin gagnrýndi í gær
harölega tékkneska leiðtoga um
leið og enn var frestað fundi flokks
stjórna beggja landanna. Þá var
‘dkynnt, að stofnað yrði til loft-
varnaæfinga við vesturlandamæri
"ovétríkjanna um leið og heræfinga
sem búið var að boða.
Kosygin forsætisráðherra og
Podgomij forseti voru enn í
Moskvu í gær, en á það er litið I
sem öruggt merki þess, að sam-1
komulagsumleitanirnar séu ekki j
komnar i gang.
1 Pravda var haldið uppi gagn-
rýni á tékkneska leiðtoga og hina
nýju leiðtoga, en tekið fram, að
sovétleiðtogar vilji fara til fundar
við þá meö göðum samstarfshuga,
en slíkum samstarfshug virðist ekki
vera að mæta hjá þeim. Pravda
birtir gagnrýni annarra kommúnista
landa á þróunina í Tékkóslóvakíu
þ. e. þeirra, sem fylgja Sovétríkjun-
um ■ að málum.
■ Það fer vart fram hjá þeim,
sem af athygli lesa eöa hlusta á
fréttirnar um ágreininginn milii
tékkneskra og sovézkra ieiötoga
um nýju stefnuna í Tékkóslóvakíu,
aö engar beinar opinberar tilkynn-
ir ,ar hafa verið birtar, sem taka
af skarið um neitt.
Það er stundum vitnað í ummæli
forustumanna og vestrænir frétta-
ritarar í Prag tína til allt, sem gæti
varpað einhverju ljósi á málin í
ummælum opinberra talsmanna,
ýmislegt sem fram kemur [ blöð-
um, ekki aöeins í tékkneskum blöð-
um, heldur og sovézkum, pólskum,
austur-þýzkum o. s. frv. Og vitan-
lega geta þeir einnig lýst „stemmn-
ingunni" í Prag hverju sinni, og
lýsi þeir „andrúmsloftinu" þar og
viðhorfum samvizkusamlega, er
það afar mikilvægt til glöggvunar á
ástandi og horfum.
Það var ekki, sízt áberandi í frétt-
unum í gær, hve allt er í óvissu og
hve margt vgr til tínt, sem ekki
tekur af skariö um neitt, en eftir
að gefið hafði veriö í skyn eða taliö
víst að fundurinn væri hafinn eöa
f þann veginn að hefjast, kom ann-
að í ljós síðar — Kosice, austast í
Slóvakíu, var nefndur sem sam-
komustaður, sagt að flokksstjórnin
í Prag væri farin þangaö, en áður
hafði borizt frétt um að sovézk
sendinefnd væri farin frá Moskvu.
En í gærmorgun komu svo frétt-
irnar um, aö ,,í alla nótt", þ. e. að-
faranótt fimmtudags, heföi verið
haldið áfram að vinna meö leynd
að undirbúningi fundarins, og þar
með sannað — að því er virðist, að
enn haföi orðið dráttur á. Menn
gætu látið sér detta í hug, aö enn
hefði komið snurða á þráðinn —
eða bara, að ekkert gengi aö ná
samkomulagi um viss atriöi, varö-
andi dagskrá fyrirhugaðs fundar.
Sovézka sendinéfndin heföi átt
— miðað við fyrri fregnir um hana
— að hafa getað komið til Tékkó-
slóvakíu í gær, en svo barst fregn
um, að hún væri komin til Austur-
Þýzkalands til , viðræðna við UI-
bricht og aöra ráðamenn þar, en
ekki haföi áður veriö minnzt á, aö
hún færi þangað.
En þrátt fyrir allt leiða fréttim-
ar eitt í Ijós svo að ekki verður
um villzt: Tékkneskir leiötogar hafa
ekki hvikað — og hafi heræfingarn-
ar viö austurlandamæri Tékkósló-
vakíu, átt að skelfa þá, hefur þaö
mistekizt.
Þótt fréttirnar séu byggðar á get-
gátum um margt gefa þger þó hug-
mynd um horfurnar hverju sinni.
Og ýmsilegt kemur fram, sem talar
sínu máli, eins og þegar landvarna-
ráðherfa Tékkóslóvakíu, Martin
Dzor, lýsir vfir, að Tékkar séu vel
færir um að verja landamæri sín
á eigin spýtur — verður að telia
slík ummæli sem óbeint svar við
tilmælum Sovétríkjanna um að fá
að hafa vamarhersveitir í Tékkósló-
vakíu.
Hverjar kröfurnar um sovézkt lið
eru í einstökum atriðum vita menn
ekki, en Sovétríkin vilja fá að hafa
herliö á vesturlandamærum Tékkó-
slóvakíu, eftir einni fregn aö dæmg,
„og fámennt lið staðsett í landinu".
svo að vitnað sé t aðra fregn.
Mjög líklegt veröur að telja, aö
sovétleiötogar vilji — eftir að hafa
slakað til og fallizt á fund í Tékkö-
slóvakíu — nú búa svo um
hnútana áður en fundurinn verður
haldinn, aö til þess komi ekki aö
sendinefndin veröi að hverfa heim
án árangurs. Það getur enn dregizt,
að hann hefjist — og raunar gefið
í skyn í Prag, að óvíst sé að hann
verði fyrr en eftir 2—3 daga. — a.
□ Guyana, eina brezka samveld-
islandið í Suður-Ameríku, hefur beð
ið Bretland um hernaðarlega aðstoð,
ef til innrásar kæmi frá Vénezúela,
sem gerir tilkall til sneiöar af Guy-
ana.
□ Viðræöunum milli Bretlands og
Gíbraltars er lokiö. Bretar hafa
skuldbundiö sig til. þess að láta
aldrei nýlenduna af hendi gegn
vilja þjóðarinnar.
□ Moshe Dayan landvarnaráð-
herra ísraels sagöi í gær, aö með
yfirlýsingu sinni í fyrradag hefði
Nasser Egyptalandsforseti malað
undir hæl sér sérhverja von um,
að ísrael geti fengið frið með þvi
að kveðja lið sitt til fyrri landa-
mæra sinna. Um frið eða stríð væri
að velja — ekkert annaö, og horf-
urnar bentu meira en fyrr í áttina
til þess, að eitthvaö gerðist sem
réði úrslitum.
Brezhnev — sovézki flokksleiötog-
inn — aöalsainningamaður — ef
setzt verður að samningaborði.
ð
Tékka — seglr þá geta varið landa-
mæri sin hjálparlaust.