Vísir - 27.07.1968, Blaðsíða 7

V1SI R . Laugardagur 27. júlí 1968.
7
KIRKJAN 0 6
Komið, - göngum í Ijósi Drottins
iitr
44
//
/~krðin, sem eru yfirskrift
þessa máls eru tekin úr riti
Jesaja spámanns. Þegar hann
bar þau fram, bjó þjóð hans við
meiri efnislega velsæld en jafn-
vel nokkru sinni, — fyrr eða
síðar.
Þetta var u.þ.b. 750 árum fyrir
Krists burð á síöustu stjórnar-
ánim Asarja eða Ussía konungs.
— Þegar hann settist á kon-
ungsstól hafði aðkoman að vísu
verið óglæsileg, en méð óvenju-
legum forystuhæfileikum sínum
hafði honum tekizt að rétta viö
hag ríkisins, svo að brátt stóö
allt með miklum blóma. Filist-
amir hinir gömlu erfðaféndur
höfðu verið gersigraðir og yfir-
ráö Gyðinga færð út, svo að
jafnvel minnti á veldi Davíðs.
— Konungurinn var virtur og
af honum stóð ótti meðal ná-
grannanna. Hann hafði öflugum
her á að skipa. Jerúsalem var
traustlega víggirt og vei búnar
vamarstöðvar voru víðsvegar á
landamærunum, til þess að verj-
ast hugsanlegum innrásum.
Og Ussía var ekki aðeins
mikill herkonungur, — hann var
mikilhæfur stjómandi, einnig
inn á við, framtakssamur fjár-
málamaður og snjall skipuleggj-
andi. Frá Rauöahafshöfninni
Etat sigldu skip hans tH fjar-
lægra landa, — aHt suöur með
Afrfku og til Spánar, — sóttu
þaogað verðmætan vaming og
verzkmm blómgaðist.
í öBu því, er hið efnislega
varðaði, virtist þjóðin vel sett.
Menn höföu áður þekkt erfiöa
daga, en það heyrði liönum tíma
t&L og margir þóttust þess full-
vássir, að þeir dagar mundu
aádrei aftor koma, — já, flestir
virtost áiíta, að velgengnin
Myti að veröa varanleg, því
fengi hélzt ekkert breytt.
Hinir eldri mundu að visu þá
tíma, er þjóðin hafði orðið aö
búa að sínu, en nú streymdu er-
lendar vörur inn í landiö, þeir
kynntust háttum og siðum ann-
arra þjóða, er sumar höfðu á-
stæðu til aö óttast þá og öfunda
og ófáir meöal Gyöinga fóru aö
finna þó nokkuð til sín. Þeir
nutu velsældar heima fyrir, —
ótta og virðingar út á við, og
eðlilega urðu menn sjálfumglað-
ir. Þeir höfðu aldrei haft það
svo gott. Undir forystu konungs
síns höfðu þeir horfið frá ör-
birgð til allsnægta, og ekkert
virtist mundu geta stöðvað
framsókn þeirra.
En hvers vegna, hugsar nú
e.t.v. einhver, er veriö að rekja
hér 2700 ára gamla sögu?
Jú, þetta sem hér hefir verið
rakiö er ekki aðeins gömul saga,
svo sem nánar veröur vikið að
síðar í þessu máli og þaö skal
áréttað strax, að hún er sífellt
að gerast. Sérhverri þjóð, er
skjótlega kemst frá allsleysi til
auðs, hættir til að líta á sig
öðrum þjóðum ágætari og láta
sér fJtt um finnast arfinn frá
liðnum dögum. Stjórnmálamenn
og aðrir ráðamenn ala og gjarn-
an á þessari afstöðu, — hugsa
um það eitt að hefja hiö efna-
hagslega ástand, en gefa einatt
lítinn gaum að siðferöislegum
og félagslegum veilum er oft
sækja einmitt í sig veðrið á
efnahagslegum velsældartímum.
Almenningur lætur sér og
vel líka, meðan nóg er að hafa
af brauði og leikum, gleðst yfir
auðveldum aðgangi að alls ky’ns
efnislegum gæðum og gætir
þess ekki, að allt er þetta á
harla ótraustum grunni reist,
þar sem hinn siðgæöislega grund
völl skortir, — neitar að taka
tillit til þeirrar staðreyndar, að
þar sem innri máttarviðirnir eru
fúnir, þar veröur ytri velsæld
ávallt hætt.
En víkjum aðeins aftur að aö-
stæðunum í umhverfi Jesaja:
Menn horfðu á hin stoltlegu hat-
skip, — á vöruskemmurnar
pakkaðar varningi, — á blóm-
lega akra sína, og víngarða og
hugsuöu sem svo: Allt þetta ber
velgengninni órækt vitni. Vér
þurfum ekkert að óttast. Vér
höfum búið vel .í haginn fyrir
oss og afkomendur vora. Fram-
undan hlýtur að bíða sívaxandi
velsæld og blómlegir tímar.
Þaö var til slíkra manna. er
höfðu allt til alls og uppteknir
voru af ytri velgengni sinni, sem
Jesaja dirfðist að hrópa: Kom-
ið, göngum í ljósi Drottins ....
Mér virðist ýmislégt með ís-
lenzkri þjóð í samtíð vorri hýsna
áþekkt því, er var um það sam-
félag er Jesaja taldi svo mikla
þörf á auknu ljósi Drottips.
Einnig vér höfum á liönum
KÓRINN I HÓLSKIRKJU. - Hólskirkja í Bolungarvík er
reisulegt hús og vel við haldið. Hún tekur um 200 manns í
sæti. Innrétting hennar er sérkennileg að því leyti, að prédik-
unarstóllinn er yfir sjálfu altarinu. Mun slíkt ekki vera í öðr-
um kirkjum hér á lahdi nú orðið. Hólskirkja er vel búin að
skrúða og gripúm, m. a. á hún pípuorgei. I turni hennar eru
stórar klukkur, svo hljómsterkar, að í þeim heyrist út á Skála-
víkurheiði. Kom það sér vel meðan Skálavík var í byggö og
stökka þurfti á brott ýmsu óhreinu, sem gerði ferðamönnum
marga glettu á viðsjáium fjallvegi.
tíma átt erfiða daga og þurfum
raunar ekki að horfa langt um
öxl til þeirra.
Vér munum mörg kreppuárin,
er fóru á undan heimsstyrjöld-
inni síöari, þegar atvinnuleysi
var landlægt og fjöldi fólks
hafði naumast til hnífs og skeiö-
ar.
Hin síðari árin hafa svo verið
með allt öðrum svip. Vér höfum
notið efnalegrar velsældar meiri
en nokkrir þeir, er lifað hafa
í þessu landi, vér höfum haft
meiri tekjur en feður vorir og
afar heföu látiö sig dreyma um.
Og fjármunir hafa fyrir mörg-
um orðið tákn velgengni og vel-
farnaðar, og margir virðast'hafa
lifað I þeirri trú, að vér hlytum
að búa áfram við sívaxandi vel-
sæld. Það kæmi af sjálfu sér og
þá væri Iíka öllu vel borgið.
En á þessari mynd eru því
miður ýmsir dökkir skuggar, og
þá hefi ég ekki þaö í huga fyrst
og fremst, að á síðustu misser-
um höfum vér orðið þess mjög
áþreifanlega vör, að efnisleg
velsæld vor stendur ekki svo
föstum fótum sem vér höfum
gjarnan vilja teija oss trú um.
Nei. látum þaö liggja á milli
hluta hér, en að hinu vildi ég
aðeins víkja sem ekki er síöur
ískyggilegt, að á undangengnum
velsældarárum hafa ýmsar siö-
gæðislegar veilur orðið æ meir
áberandi.
Áreiðanleiki og orðheldni
virðast t.d. taldar úreltar dyggð-'
ir. Verður þess víða vart. hvort
heldur átt er Við opinberar skrif-
stofur, verzlunarfyrirtæki eða
einstaklinga. Til viðbótar má
svo nefna stórfelld skattsvik,
smygl, svika- og fjárdráttarmál,
er hafa rekið hvert annað, þótt
auðvitað hafi þar ekki allt verið
fram dregið. — taumleysi í
skemmtana og nautnalífi, þar
af leiðandi virðingarleysi fyrir
algildum lögmálúm, — vax-
ándi uppivöðslu og skepimdar-
fýsn barna og unglinga, — að
ekki sé minnzt á vafasama ieið-
sögn stjórnmálamannanna á
umliðnum árum.
Og af hverju stafar allt þetta
og svo ótal margt annað ó-
nefnt?
Ástæðúrnar eru efalaust ýms-
ar og standa sjálfsagt margar
og margvíslega í sambandi við
þá snöggu menningarröskun eða
þjóðiífsbreytingu, sem hér hefir
orðið.
En ég er í engum vafa um,
að höfuðástæðan og grundvall-
armeinið er það, að við Ijóma
hinnar ytri velsældar og fyrir
áhrif ýmissa villuljósa hefir Ijós
Drottins daprazt fyrir augum
vorum, Fyrir vanrækslu vora
og vanrækt andlegra verðmæta,
já, fyrir tómlæti vort um iðkun
trúarinnar og rækt, höfum vér
smám saman verið að glata
þeim siögæöislega styrk sem
lifandi trú veitir.
Menn tala nú oft af takmark-
aðri virðingu um vanakristin-
dóm feðranna, og sjálfsagt risti
hann ekki alltaf djúpt, — en
það er öruggt mál, að regluleg
snerting við kristinn boðskap
og náðarmeðul veitir að jafnaði
siögæðislegt aðhald og styrk,
sem ekki verður annars staðar
fenginn.
Heimilisg: Irækni má nú heita
úr sögunni, að öðru leyti en því,
að sums staðar eru litlum börn-
um enn kenndar bænir og kirkju
göngur flestra eru æði glopp-
óttar orönar. Margir segjast að
vísu hlusta á útvarpsguösþjón-
ustur, og ég veit, að svo er um
ýmsa, ekki sízt þá, sem bundnir
eru viö sjúkrabeð. En það mun
mála sannast, að útvarpsmessur
verða þeim einum aö verulegu
liði, er áður hafa reglulega sótt
kirkju og lifað sig inn í kristna
messugjörö eða gera það jafn-
framt. Allur fjöldinn heyrir út-
varpsmessuna aðeins með öðru
eyranu, meðan sýslað er viö
matseld, mókt uppi í legubekk
eða lesiö I blaði.
Auk þessa er þess svo aö gæta,
jafnvel þótt útvarpsmessan
verði helgistund á heimilinu, að
kristindómurinn er ekki aðeins
einstaklingsbundinn, — hann er
jafnframt samfélagslegs eðlis,
þannig að veruleg kristin áhrif
á samfélagið nást ekki með
einkaguðsþjónustum í hqimahús
um einum saman, heldur einung-
is þar sem jafnframt er um að
ræða lifandi safnaðarlíf, þar
sem söfnuðurinn sameiginlega
heyrir Guðs orð, syngur honum
lof og gengur að hans borði.
Guöspjöllin greina frá þvi,
að Frelsari vor og Drottinn Jes-
ús Kristur fór oft afsíöis til
þess að vera einn með sínum
himneska föður. en þau greina
einnig frá hinu, aö honum var
vel ljóst mikilvægi hinna sam-
eiginlegu tilbeiðslu- og helgi-
stunda.
Hann bað ekki aðeins einn
sáman á öbýggðum eða afskekkt
um stöðum, heldur sótti sam-
kunduhúsið reglulega, ,eflaust
oftast fátæklega litla þorps-
syngogu, þar sem ýmislegt var
ugglaust ófullkomið.
Hann, sem himninum hefir
staðið næst af öllum þeim, er
um jöröina iiafa gengið. taldi
sig sem sagt hafa þörf á og gat
sér til blessunar átt sameigin-
legar helgistundir viö ófullkomn
ar aðstæður með ófullkomnum
mönnum.
Gætum vér þá látið oss til hug
ar koma, að vér séum svo miklu
æðri og auðugri andlega, aö
vér höfum ekkert að sækja til
sameiginlegra helgistunda safn-
aðarins?
Jú, Islendingar vorra daga eru
engir aukvisar og hér getur ým-
islegt undarlegt gerzt. Ótrúlega
víða er iátið að því liggja, að
regluleg þátttaka í messugjörð
kirkjunnar sé kristnu trúarlífi
ekki ýkja nauðsynleg. Menn
finni Guð enda annars staðar
miklu betur, — i einrúmi, —
í fjölskylduhringnum eða úti i
náttúrunni t. d.
Þannig tala margir og þyiijast
snjallir. En þetta er býsna yfir-
borðslegt tal og af mikilli
skammsýni mælt, því að það er
öruggt mál, að hina almennu
vitund um Guð og kristnar
hugsjónir, eigum vér fyrst og
fremst aö þakka reglulegri boö-
un. Guðs orðs og sameiginleg-
um tilbeiðslustundum safnað-
anna í aidanna rás. — Og ef
söfnuðirnir sniðganga svo til
lengdar þessar helgistundir, að
hæfir menn fáist ekki til að
veita þeim forstöðu og þær logn
ast út af, þá mun það sannast,
að þeim fækkar sem muna eftir
Guöi, ieita hans og finna á næð-
isstundum eða úti í náttúrunni,
— og þá hljóta þær einnig að
daprast og dofna hinar kristnu
hugsjónirnar og áhrif þeirra í
lífi hversdagsins.
Þess vegna er það nú höfuð-
Ég ræði hér ekk' um þau
heiönu öfl, er vilja kristindóm
og kirkju feiga, en ófáir vel-
viljaöir meölimir kirxjunnar af-
saka með ýmsunj hætti stopular
kirki' .öngur sínar. Þeir hafa
sem stendur takmarkaöan áhuga
á viðhorfum og viðbrögðum
prestanna, segja sumir, — þeir
séu enda andlausir pokar, er
snúi glöðu sólskini fagnaðarer-
indisins í gráa þoku, — búnað-
ur kirknanna sé ófullkominn og
ýmisiegt í formi messunnar ó-
aðgengilegt.
Þaö skal fúslega játaö, aö
mikiö kann að vera til í öllum
þessum aðfinnslum, og ég hefi
enga tilhneigingu til að draga
hér úr ábyrgö prestanna, eins
og starfsbræður mínir vita. En
mundi það með öllu óhugsandi,
að þessir ágallar kunni að ein-
9-> 13. sfða.
„Þar sem siðgæðisvitund og
þroski hefur þorrið, er efna-
legu öryggi og sjálfstæði á-
vallt hætt ‘, segir sr. Þorberg-
ur Kristjánsson í sinni njöllu
og tímabæru hugvekju í
Kirkjusíðu Vísis f dag. Hana
skyldu menn lesa með gaum-
gæfni. — Séra Þorbergur er
Boivíkingur að ætt og upp-
runa f. 1925, stúdent á Ak.
1946 og kand. í guðfræði 1951
með mjög hárri I. eink. Síðar
stundaði hann framhaldsnám
í Englandi. Sr. Þorbergur var
vígður til Skútustaða 28. okt.
1951, en næsta haust varð
hann sóknarprestur í heima-
byggð sinni, þar sem hann
hefur þjónað síðan. — Kona
sr. Þorbergs er Eiín Þorgils-
dóttir úr Boiungarvík.
nauðsyn, aö allir þeir sem telja
það einhverju varða, að vitund-
in um Guö megi vaka i hugum
manna, — að kristnar hugsjónir
megi móta mannlegt samlíf, —
þess vegna er það nú höfuð-
nauðsyn, aö ailir þeir sem þetta
vilja, sameinist um að hefja
guðsþjónustu til aukins vegs og
áhrifa með því að sækja hana
reglulega og taka þátt í henni.
Haldist áfram þaö tómlæti al-
mennings um kirkjunnar mál,
að stjórnmálamennirnir telji sér
óhætt aó bjóða henni hvaö sem
er, þá fer þjóökirkjunni að veröa
hætt. En þaö sem við tæki af
henni, eins og hér er mál-
um háttaö, yröi aö öllum
líkindum þaö, að veruleg-
ur hluti þjóðarinnar yröi algjör-
lega án ailra tengsia viö kristna
kirkju, — aðrir og miklu fleiri
en nú yrðu í smásöfnuöum og
sértrúarflokkum, þar sem for-
ystumennirnir oft eru lítt mennt
aöir öfgamenn. Vér veröum aö
gera oss grein fyrir því, aö ef
söfnuöirnir afrækja til lengdar
kirkju sína, þá er full hætta á,
að eitthvaö þessu líkir hlutir
gjörist.